آیا میدانستید برخی انگلها و قارچها میتوانند رفتار میزبان خود را کنترل کنند؟ با دنیای شگفتانگیز موجوداتی آشنا شوید که فرایند تبدیل به زامبی را به واقعیت بدل کردهاند.
مغز انسان را پیچیدهترین ساختار شناختهشده در جهان میدانند اما این ساختار شگفتانگیز به طرز ترسناکی شکننده است. کافی است یک تکه گوشت نیمپز بخورید یا در آب آلوده شنا کنید تا یک انگل، باکتری یا قارچ وارد جریان خون شما شود. این مهاجمان میکروسکوپی میتوانند خود را به مغز برسانند و کنترل رفتار شما را به دست بگیرند. در دنیای طبیعت، این پدیده بسیار رایجتر از چیزی است که تصور میکنید.
برخی از این موجودات تنها میزبان را بیمار میکنند اما گروهی دیگر میتوانند ذهن و رفتار میزبان خود را به شکل چشمگیری تغییر دهند. این دستکاری ذهنی گاهی آنقدر شدید است که به نظر میرسد فرایند تبدیل به زامبی دیگر یک داستان علمی تخیلی نیست.
آشنایی با ارتش تبدیل کنندگان به زامبی
در دنیای طبیعت، ارتش بزرگی از موجودات میکروسکوپی وجود دارند که برای بقا، میزبانان خود را به روشهای هوشمندانهای کنترل میکنند. از تغییر جنسیت گرفته تا وادار کردن به خودکشی، این انگلها استادان واقعی دستکاری رفتار هستند. در ادامه با چند مورد از مشهورترین آنها آشنا میشویم.
باکتری ولباخیا: انگل دستکاریکننده جنسیت
باکتری ولباخیا (Wolbachia) حشرات را آلوده میکند و اثری بسیار غیرمنتظره بر میزبان خود دارد. این باکتری میتواند سیستم تولیدمثل حشره را دستکاری کند. به این ترتیب، نسبت جنسیتی فرزندان را تغییر میدهد. برای مثال، در برخی گونههای شاپرک، این باکتری با غیرفعال کردن کروموزومهای نر، جنینهای نر را از بین میبرد تا فقط مادهها باقی بمانند.
این باکتری تنها از طریق تخمها از میزبانی به میزبان دیگر منتقل میشود. بنابراین برای بقا و تکثیر به میزبانهای ماده بیشتری نیاز دارد. از نظر این باکتری، حذف نرها بهترین استراتژی برای افزایش شانس بقاست. این واقعیت که یک باکتری میتواند چنین کاری انجام دهد هم شگفتانگیز است و هم ترسناک.
کوردیسپس: قارچی که به تبدیل به زامبی شهرت دارد
احتمالا مشهورترین ارگانیسم تغییردهنده رفتار، قارچ کوردیسپس (Cordyceps) است. به لطف بازی و سریال آخرین بازمانده از ما (The Last of Us)، ایده وجود زامبیهای قارچی بسیار شناخته شده است. در دنیای واقعی، کوردیسپس میتواند این کار را با موجودات دیگر انجام دهد اما قربانیان آن به پیچیدگی انسان نیستند.
گونههای مختلفی از کوردیسپس وجود دارد که هرکدام میزبان خاص خود را دارند. برخی مورچهها را آلوده میکنند و برخی دیگر به سراغ عنکبوتها یا شاپرکها میروند. وقتی یک مورچه به قارچ کوردیسپس آلوده میشود، قارچ درون بدن او رشد میکند. این قارچ رشتههای خود را در سراسر بدن مورچه پخش میکند اما به اندامهای حیاتی آسیب نمیزند تا میزبان زنده بماند.
قارچ با کنترل عضلات، مورچه را مانند یک عروسک خیمهشببازی به حرکت درمیآورد. سپس مغز مورچه را آلوده کرده و او را مجبور میکند لانه امن خود را ترک کند. مورچه به مکانی با ارتفاع و رطوبت مناسب برای رشد قارچ میرود. در آنجا، مورچه به یک برگ میچسبد و منتظر مرگ میماند. در نهایت، قارچ از بدن او خارج شده و هاگهای خود را برای آلوده کردن مورچههای دیگر آزاد میکند.
کرم کبد لانست: زامبیکننده دیگر مورچهها
به نظر میرسد مورچهها قربانیان محبوبی برای انگلها هستند. کرم کبد لانست (Lancet Liver Fluke) نیز مورچهها را به زامبی تبدیل میکند. مورچهها کرمهای کوچک این انگل را میخورند. یکی از کرمها به مغز مورچه میرود و بقیه در شکم او پنهان میشوند. کرمی که در مغز است، رفتار مورچه را کنترل میکند.
این انگل نیز مانند کوردیسپس، مورچه را مجبور به بالا رفتن میکند. مورچه از یک ساقه علف بالا میرود و با آروارههایش به نوک آن میچسبد. سپس منتظر میماند تا حیوانی مانند گاو از راه برسد و او را همراه با علف بخورد. به این ترتیب، انگل به میزبان جدید خود یعنی کبد گاو میرسد تا در آنجا تخمگذاری کند.
- این وسایلی که در روز از آنها استفاده میکنید، 40 برابر کثیفتر از توالت عمومی هستند
- این موجودات میکروسکوپی بزرگترین مانع انسان برای زندگی در مریخ هستند
- آیا زامبی ها واقعی هستند؟
کرمهای موی اسب و وادار کردن میزبان به خودکشی
برای تکمیل چرخه زندگی، انگل کرم موی اسب (Horsehair Worm) به آب نیاز دارد. در حالی که میزبانهایی مانند جیرجیرکها و آخوندکها در آب زندگی نمیکنند. بنابراین، زمانی که انگل به بلوغ میرسد، کنترل میزبان خود را به دست میگیرد. این انگل میزبان را مجبور میکند با پریدن در آب خودکشی کند.
پس از آن، کرم موی اسب که طول آن گاهی به ۳۰ سانتیمتر هم میرسد، خود را از بدن حشره نگونبخت خارج میکند. تخمهای انگل در آب توسط لارو حشرات خورده میشوند. سپس این حشرات پس از خروج از آب، توسط جیرجیرکها یا آخوندکها شکار میشوند و چرخه دوباره از نو آغاز میشود.
توکسوپلاسموز: انگلی که ترس را از بین میبرد
تخمین زده میشود که حدود یکسوم جمعیت جهان به توکسوپلاسموز (Toxoplasmosis) آلوده هستند. این انگل که اغلب توسط گربهها حمل میشود، میتواند از طریق تمیز کردن ظرف خاک گربه یا خوردن گوشت آلوده به انسان منتقل شود. وقتی این انگل وارد بدن موش میشود، به مغز او میرود و حس ترس از گربه را از بین میبرد.
این انگل برای تولیدمثل جنسی به بدن گربه نیاز دارد. بنابراین، با از بین بردن ترس موش، احتمال شکار شدن آن توسط گربه را افزایش میدهد. تا مدتها تصور میشد این انگل در انسانها عوارض جدی ندارد. اما تحقیقات جدید نشان میدهد که توکسوپلاسموز میتواند باعث بروز رفتارهای پرخطر در انسانها نیز بشود. این پدیده، نمونه دیگری از کنترل ذهن توسط یک انگل است که میتواند به نوعی تبدیل به زامبی در مقیاس کوچک تلقی شود.
- انگل زامبی شدن انسانها از سیستم ایمنی ما مخفی شده است؛ وای به روزی که آشکار شود!
- ویروس زامبی بعد از 50 هزار سال، از زیر یخها بیرون آمد و هنوز هم به شدت خطرناک است!
- عکس قارچ زامبی، واقعا شبیه به مرده خوارها است!
- کپکی که باعث مرگ باستان شناسان شد، حالا میتواند سرطان خون را درمان کند
- خشک کردن لباس در خانه، سلامتی شما را به خطر میاندازد!
کرم گردی که ظاهر میزبان را تغییر میدهد
این کرم گرد (Myrmeconema neotropicum) مورچههای جنگلهای بارانی آمریکای مرکزی را هدف قرار میدهد. محققان متوجه شدند برخی از این مورچهها که به طور معمول سیاه هستند، شکمهای بزرگ و قرمزرنگی پیدا کردهاند. این مورچههای آلوده به آرامی حرکت میکردند و شکم خود را بالا نگه میداشتند. ظاهر جدید آنها شباهت زیادی به توتهای محلی داشت.
دانشمندان با بررسی این مورچهها صدها تخم کرم گرد را در بدنشان پیدا کردند. نظریه این است که انگل ظاهر مورچه را تغییر میدهد تا شبیه یک توت خوشمزه به نظر برسد. به این ترتیب، پرندگان فریب میخورند و مورچه را میخورند. این کار باعث میشود تخمهای انگل در سراسر جنگل پخش شود و مورچههای بیشتری را آلوده کند. این تغییر ظاهر، یک استراتژی بقای هوشمندانه از سوی انگل است.