طبق اظهارات استاد مدیریت منابع آب دانشگاه تهران، بسیاری از سدهای تأمینکننده آب شرب کشور در معرض خشک شدن قرار گرفتهاند.
با عنایت به آخرین اخبار داخلی، دکتر بنفشه زهرایی، استاد مدیریت منابع آب در دانشگاه تهران با ابراز نگرانی نسبت به وضعیت ذخایر آبی کشور، اعلام کرد که تنها دو تا سه هفته فرصت طلایی برای مدیریت و کاهش مصرف آب وجود دارد. به گفته وی، انجام صرفهجویی حداکثری به شهرهای بزرگ از جمله تهران این فرصت را میدهد تا از دو ماه پایانی فصل گرم تابستان که همواره با افزایش تقاضا برای مصرف آب همراه است، عبور کنند.
دکتر زهرایی با اشاره به شرایط بحرانی و خشک شدن سدها، تاکید کرد که اکثر سدهای کلیدی که وظیفه تأمین آب شرب جمعیت کثیری از شهروندان را بر عهده دارند، اکنون در پایینترین سطوح ذخیرهسازی خود قرار گرفتهاند. وی به طور مشخص عنوان کرده است که این سدها عملاً در حال مصرف آخرین ذخایر آبی موجود در کف مخازن خود هستند. این وضعیت هشداری جدی مبنی بر احتمال وقوع بحران کمآبی شدید در صورت عدم اقدام فوری است.
زنگ خطر خشک شدن سدها و لزوم تغییر الگوی مصرف
دکتر بنفشه زهرایی، استاد برجسته مدیریت منابع آب دانشگاه تهران در یک برنامه تحلیلی در پلتفرم یوتیوب، ضمن تشریح وضعیت وخیم منابع آبی کشور در کنار خشک شدن سدها و همچنین اشاره به پنجمین سال متوالی کاهش شدید بارندگیها نسبت به میانگین بلندمدت، از ثبت یک رکورد نگرانکننده در کاهش بارشها خبر داد و اعلام کرد که کشور با کاهش قابل توجه ۴۰ درصدی در میانگین بارشها روبرو شده است.
طبق صحبتهای دکتر زهرایی، سد ماملو به عنوان یکی از منابع حیاتی تأمین آب شرب تهران، تا پایان ماه شهریور امسال با کمبود شدید مواجه شده و عملاً از دسترس خارج خواهد شد. وی افزود که این اتفاق زنگ خطری برای سایر سدهای مهم پایتخت، از جمله سدهای لار، لتیان و کرج خواهد بود و این سدها نیز بهزودی با وضعیت مشابهی روبرو خواهند شد.
برای روشن شدن ابعاد فاجعهبار این وضعیت، دکتر زهرایی به تجربه تلخ شهر همدان اشاره کرد: «در همدان، سد اکباتان که بخش قابل توجهی از نیاز آبی این شهر را تأمین میکرد، به طور کامل خشک شد. این اتفاق پیامدهای ویرانگری داشت و منجر به قطعیهای مکرر، طولانی و طاقتفرسا برای شهروندان گردید.» او تأکید کرد که تکرار چنین سناریویی برای تهران در سال جاری، کاملاً محتمل خواهد بود و دور از ذهن نیست.
در پایان، دکتر زهرایی ضمن تأکید بر ضرورت اقدام فوری، از گروههای مرجع جامعه شامل هنرمندان، دانشگاهیان و چهرههای تأثیرگذار درخواست کرد تا با گفتوگوی مستقیم و مؤثر با مردم، ضرورت کاهش مصرف آب را تبیین کرده و هشدارهای جدی در این زمینه را جدی بگیرند. او معتقد است که بدون همکاری و مشارکت همگانی، عبور از تابستان پیش رو با چالشهای جدیتری همراه خواهد بود.
پایتخت در بدترین وضعیت آبی یک قرن اخیر
لازم به ذکر است که شرکت آب و فاضلاب استان تهران نیز با انتشار اطلاعیهای در تاریخ ۲۹ تیر ۱۴۰۴، وضعیت بحرانی منابع آبی پایتخت را تأیید کرد و اعلام داشت که تهران در بدترین شرایط آبی طی یک قرن اخیر به سر میبرد. این اطلاعیه با اشاره به خشکسالیهای پیاپی پنج سال اخیر و کاهش شدید بارندگیها در سال آبی جاری که در ۶۰ سال اخیر بیسابقه بوده تأکید کرد که این عوامل به شدت بر منابع آبی استان تهران تأثیر گذاشتهاند.
بر اساس این اطلاعیه، ذخایر آبی موجود در سدهای تأمینکننده آب تهران، در حال حاضر در پایینترین سطح خود در صد سال اخیر قرار دارند. این وضعیت اضطراری، آبفای استان تهران را وادار به صدور توصیههایی برای مدیریت مصرف کرده است. در بخشی از این اطلاعیه که بحران قطعی آب نیز اشاره دارد، به ساکنان مجتمعهای مسکونی چند طبقه توصیه شده است که برای جبران مشکلات احتمالی ناشی از افت فشار آب، از مخزن و پمپهای موجود در طبقات زیرین ساختمانها استفاده کنند. بدین ترتیب این مسائل هشدار دکتر زهرایی را بیش از پیش تقویت کرده و ضرورت اقدامات فوری و مسئولیتپذیری همگانی در زمینه مدیریت مصرف آب را برجستهتر میسازد.