باستانشناسان در یک قبرستان باستانی مصر، نسخهای ۱۳ متر طولانی از «کتاب مردگان» را کشف کردند. باوجود این کشف شگفتانگیز، محتوای این نسخه همچنان در هالهای از ابهام باقیمانده است.
قبرستانی متعلق به پادشاهی جدید مصر، که قدمت آن بین سالهای ۱۵۵۰ تا ۱۰۷۰ پیش از میلاد تخمین زده میشود، توسط تیمی از باستانشناسان مورد کاوش قرار گرفت. این محل تاریخی، واقع در منطقه «الغریفا»، شامل صدها اثر باستانی از جمله مومیاییها، مجسمهها، ظروف کانوبی برای نگهداری اعضای بدن، و مهمتر از همه یک نسخه طولانی و کامل از «کتاب مردگان» بود.
این نسخه شگفتانگیز که در سال ۲۰۲۳ کشف شد، به گفته «مصطفی وزیری»، رئیس سابق شورای عالی آثار باستانی مصر، در شرایط بسیار مطلوبی نگهداری شده است. این امر باعث شده تا نسخه مذکور به عنوان یک کشف بینظیر معرفی شود، هرچند تا به امروز هیچ جزئیاتی از محتوای آن از سوی تیم کاوش یا کارشناسان منتشر نشده است.
«کتاب مردگان»؛ راهنمای سفر به دنیای پس از مرگ
کتاب مردگان نامی است که به مجموعهای از متون و راهنماهای معنوی متعلق به مصر باستان داده شده است. این متون نقش کلیدی در همراهی روح با سفر به دنیای پس از مرگ ایفا میکردند. این تازهترین نسخه کشفشده، یکی از کاملترین و طولانیترین نمونهها در منطقه محسوب میشود و میتواند اطلاعاتی حیاتی درباره باورهای دینی مصریان باستان ارائه دهد.
به گفته «لارا وایس»، مدیرعامل موزه رومر و پلیزائوس آلمان، “چنین نسخهای در صورت حفظ شرایط مناسب، یک کشف بزرگ و جذاب محسوب میشود.” اما همچنان سکوت تیم کاوش درباره محتوا، به رازآلودگی این کشف میافزاید.
کشفیات دیگر قبرستان؛ از مومیاییها تا آثار مذهبی
علاوه بر نسخه کتاب مردگان، تیم باستانشناسان دهها مومیایی و تابوت دیگر را در این منطقه کشف کردند. برخی از این تابوتها متعلق به افرادی خاص مانند دختر یک کشیش بزرگ بودند که به خدای «آمون»، نماد هوا و باروری، خدمت میکردند. این یافتهها میتواند جزئیات بیشتری درباره طبقات اجتماعی و آیینهای تدفین مصر باستان ارائه کند.
از سوی دیگر، تیم کاوش یک تابوت دیگر پیدا کردند که به نظر میرسد متعلق به یک خواننده مذهبی باشد. این افراد در مراسمهای دینی نقش مهمی داشتند و بهطور خاص به الهههای اصلی مصرستان تعلق داشتند.
اسرار منطقهای بهدوراز شکوه اشراف
در نزدیکی این قبرستان، تیمی دیگر از باستانشناسان تدفینهایی را یافتند که اصلاً مشابه تدفینهای باشکوه اشرافی نبود. به گفته «کمیل کوراشکیویچ»، مصرشناس دانشگاه ورشو، این محل استراحت ممکن است به افراد طبقات متوسط یا کارگری تعلق داشته باشد. مومیاییهای این منطقه با روشهای اولیه تدفین شدهاند و فاقد تزئینات خاص هستند.
اهمیت «کتاب مردگان» در شناخت باورهای مصر باستان
«کتاب مردگان» بخش مهمی از اعتقادات مذهبی مصر باستان را روشن میکند. تصاویر معروفی مانند ترازو برای سنجش قلب با پر، یا از بین بردن روح توسط یک موجود ترکیبی از حیوانات، همگی از این متن تاریخی نشأت میگیرند. هر کشف جدید از این کتاب، میتواند تفاسیر جدیدی از این باورها ارائه دهد.
مرکز تحقیقات آمریکایی در مصر با اشاره به این موضوع بیان میکند که این کتاب همچنان از پایههای اصلی درک ما از مصر باستان و دنیای پس از مرگ آنها است. اما سکوت غیرمعمول تیم کاوش درباره نسخه جدید، کنجکاوی عمومی را بیشازپیش برانگیخته است.