هواپیماهای نیروی هوایی علیرغم پیشرفتهایشان، برای فرود روی ناوهای هواپیمابر محدودیتهایی دارند. دلیل این محدودیتها طراحی اختصاصی سیستمهای پرتاب و فرود است که فقط برای هواپیماهای خاص نیروی دریایی ساخته شدهاند.
ناوهای هواپیمابر، مانند کلاس «جرالد فورد» یا «نیمیتز»، با باندهای کوتاه و سیستمهای تخصصی فرود، یک چالش منحصربهفرد برای هواپیماها بهشمار میآیند. بسیاری از هواپیماهای نیروی هوایی، به دلیل مشخصات تکنولوژیکی و طراحی متفاوت، قادر به تحمل این شرایط نیستند. در ادامه بررسی میکنیم که چرا و چگونه هواپیماهای نیروی هوایی برای چنین عملیاتی مناسب نیستند.
چرا هواپیماهای نیروی هوایی نمیتوانند روی ناوهای هواپیمابر فرود بیایند؟
ناوهای هواپیمابر دارای باندی هستند که نسبت به فرودگاههای زمینی بسیار کوتاهتر است. این باندها به دلیل فضای محدود و شرایط عملیاتی در دریا طراحی خاصی دارند. برخلاف هواپیماهای نیروی دریایی که مجهز به سیستمهای خاص هستند، بسیاری از هواپیماهای نیروی هوایی قادر به سازگاری با این باندها نیستند.
- نیروی دریایی چین پس از سالها تلاش، به تکنولوژی 10 سال پیش آمریکا رسید
- چرا چین یک ناو هواپیمابر را در دل صحرا مستقر کرده است؟
- تنها ناو هواپیمابر روسیه در آستانه خروج از خدمت؛ پایان تلخ آدمیرال کوزنتسوف
- رشد سریع قدرت دریایی پکن؛ چین چه تعداد ناو هواپیمابر دارد؟
بهعنوان مثال، جنگنده F-35 در سه نسخه متفاوت تولید شده است:
- F-35A (مدل نیروی هوایی): برای پروازها و فرودهای معمولی در باندهای استاندارد طراحی شده است.
- F-35B (مدل نیروی دریایی): قابلیت پرواز عمودی و فرود کوتاه دارد، که برای عملیات دریایی مناسب است.
- F-35C (مدل نیروی دریایی): مجهز به سیستمهایی برای پرتاب با کاتاپولت و فرود با کابلهای بازدارنده است.
هواپیمایی مثل F-22، علیرغم پیشرفته بودن، فاقد این سیستمهای خاص است و نمیتواند روی ناوهای هواپیمابر فرود بیاید. وزن بالا، طراحی چرخهای فرود غیرمقاوم در برابر فشار بالا و عدم وجود قلاب بازدارنده باعث میشود این هواپیمای سرآمد نیروی هوایی مناسب عملیات دریایی نباشد.
فناوری مورد استفاده هواپیماهای ناوهای هواپیمابر چیست؟
هواپیماهایی که روی ناوهای هواپیمابر پرواز میکنند، باید وزن بالا و فشار شدید را تحمل کنند. سیستم «کاتاپولت» و «فرود با کابل بازدارنده»، عملیات پرواز و فرود را ممکن میسازد.
در سیستم CATOBAR (پرتاب با کاتاپولت و فرود با کابل بازدارنده)، هواپیماها در عرض چند ثانیه به سرعت مورد نیاز برای پرواز میرسند و هنگام فرود به کابلهای بازدارنده متصل میشوند تا در مسافت محدود متوقف شوند.
ناوهای کلاس «نیمیتز» از نسل قبلی فناوری کاتاپولت یعنی بخار فشار استفاده میکردند. اما ناوهای جدید کلاس «جرالد فورد» با فناوری پیشرفته EMALS (سیستم پرتاب الکترومغناطیسی) جایگزین شدهاند. EMALS عملکرد روانتر، کاهش آسیب به هواپیماها، و توانایی پرتاب هواپیماهای سبکتر یا سنگینتر را فراهم میکند. همچنین سیستم فرود پیشرفته AAG (چرخ دنده بازدارنده پیشرفته) امکان کنترل دقیقتر هنگام توقف هواپیما را ایجاد میکند.
آیا تجهیز هواپیماهای نیروی هوایی به چنین فناوریهایی امکانپذیر است؟
در تئوری، میتوان هواپیماهای نیروی هوایی را به چنین قابلیتهایی مجهز کرد، اما این کار با چالشهای جدی همراه است. تغییرات طراحی، افزایش وزن و هزینه، و کاهش عملکرد در دیگر مأموریتها، از جمله موانع پیش رو هستند. از آنجا که نیروی هوایی و نیروی دریایی مأموریتهای متفاوتی دارند، نیازی به تجهیزات مشترک احساس نمیشود.