پژوهشگران میگویند عادت انگشت کردن در دماغ میتواند خطر ابتلا به آلزایمر را بالا ببرد. این یافته میتواند نگاه تازهای برای پیشگیری از این بیماری به ما بدهد.
یک مطالعه، وجود ارتباط بین انگشت کردن در دماغ و افزایش احتمال ابتلا به بیماری آلزایمر را نشان داد. در ادامه با گجت نیوز همراه باشید تا درباره این موضوع بیشتر بدانیم.
رابطه انگشت در دماغ کردن با بیماری آلزایمر
محققان میگویند عادت انگشت کردن در دماغ منجر به آسیب بافتهای داخلی بینی شود، گونههای خاص و مهمی از باکتریها مسیر بازتری برای رسیدن به مغز پیدا میکنند. مغز نیز در واکنش به حضور این عوامل میکروبی، تغییراتی از خود بروز میدهد که شباهت زیادی به نشانههای بیماری آلزایمر دارد.
با این حال، ملاحظات فراوانی در این زمینه وجود دارد و یکی از اصلیترین آنها این است که تا به امروز شواهد پشتیبان عمدتاً بر اساس مطالعات انجامشده روی موشها به دست آمده و هنوز نمونههای انسانی بررسی نشده است. با این وجود، یافتهها ارزش آن را دارند که تحقیقات عمیقتری بر آنها صورت گیرد، زیرا میتوانند موجب درک بهتر ما از آغاز روند بیماری آلزایمر شوند؛ فرایندی که هنوز هم برای دانشمندان ناشناختههای فراوانی دارد.
در همین رابطه، گروهی از پژوهشگران دانشگاه گریفیث در استرالیا، آزمایشهایی را با نوعی باکتری موسوم به Chlamydia pneumoniae انجام دادند؛ گونهای که قابلیت ایجاد عفونت در انسان و بروز بیماری ذاتالریه را دارد. این باکتری پیشتر در بخش عمدهای از مغز افرادی که به زوال عقل دیررس مبتلا بودهاند، شناسایی شده است.
- تشخیص و پیشگیری از آلزایمر تنها با آزمایش خون ممکن شد
- اگر نشانههای آلزایمر را دارید احتمالاً تقصیر مادر شماست
- واکسن آلزایمر توسط محققان ژاپنی ساخته شد
پژوهشگران در این مطالعه نشان دادند که در بدن موشها، این باکتری میتواند از طریق عصب بویایی که حفره بینی را به مغز متصل میکند، جابهجا شود. علاوه بر این، در مواقعی که پوشش اپیتلیوم بینی (بافت نازکی که سقف حفره بینی را میپوشاند) آسیب ببیند، شدت عفونت عصبی افزایش پیدا میکند.
این روند در نهایت منجر به انباشت بیشتر پروتئین آمیلوئید-بتا در مغز موشها شد؛ پروتئینی که بدن در واکنش به عفونتها آزاد میکند. تودهها یا پلاکهای این پروتئین در غلظتهای بالایی در مغز بیماران مبتلا به آلزایمر نیز یافت میشود. جیمز جان، عصبشناس دانشگاه گریفیث، میگوید:
ما اولین گروهی هستیم که نشان دادیم Chlamydia pneumoniae میتواند مستقیماً از مسیر بینی وارد مغز شود و فرآیندهای بیماریزایی را آغاز کند که از نظر ظاهری مشابه آلزایمر هستند. ما این پدیده را در مدل حیوانی موش مشاهده کردیم و شواهد موجود بالقوه برای انسان نیز نگرانکننده است.
دانشمندان از سرعت بالای نفوذ این باکتری به سیستم عصبی مرکزی موشها شگفتزده شدند، چرا که آلودگی تنها در بازه زمانی 24 تا 72 ساعت رخ داد. فرض بر این است که بسیاری از باکتریها و ویروسها مسیر بینی را به عنوان یک گذرگاه سریع برای رسیدن به مغز شناسایی کردهاند.
افزایش امیدواریها برای یافتن سرنخ بیماری آلزایمر
اگرچه هنوز قطعی نیست که همین اثرات در بدن انسان نیز تکرار شود یا اینکه پلاکهای آمیلوئید-بتا علت اصلی آلزایمر باشند، اما پیگیری سرنخهای امیدوارکننده در مسیر شناخت این بیماری شایع و تحلیلبرنده عصبی همچنان اهمیت حیاتی دارد. جیمز جان تأکید کرد:
ضروری است این پژوهش در نمونههای انسانی تکرار شود تا اطمینان حاصل کنیم که این مسیر دقیقاً به همان شیوه عمل میکند. این موضوع توسط بسیاری از محققان مطرح شده اما هنوز کار تکمیلی انجام نشده است. آنچه فعلاً میدانیم این است که همین باکتریها در بدن انسان نیز حضور دارند، ولی مسیر ورود آنها هنوز به طور کامل روشن نشده است.
انگشت کردن در دماغ رفتار غیرمعمولی نیست؛ حتی برآورد میشود که حدود 9 نفر از هر 10 نفر آن را انجام دهند، علاوه بر اینکه در گونههای جانوری دیگر نیز دیده میشود، هرچند برخی گونهها مهارت بیشتری در این کار دارند. هرچند فواید احتمالی آن مشخص نیست، اما مطالعاتی از این دست میتواند ما را پیش از آنکه به این عادت ادامه دهیم به فکر فرو ببرد.
پژوهشگران قصد دارند در آینده بررسی فرآیند مشابه در بدن انسان را آغاز کنند، اما تا آن زمان جیمز جان و همکارانش توصیه میکنند از انگشت کردن در دماغ و حتی کشیدن موهای بینی پرهیز شود، چرا که این اقدامات میتوانند به بافتهای محافظ داخل بینی آسیب بزنند.
یکی از پرسشهای کلیدی که تیم تحقیقاتی به دنبال پاسخ آن بوده، این است که آیا افزایش رسوب پروتئین آمیلوئید-بتا، بخشی از یک واکنش ایمنی طبیعی و سالم بدن است که با رفع عفونت قابل بازگشت خواهد بود یا خیر. بیماری آلزایمر اختلالی فوقالعاده پیچیده است و این موضوع را میتوان از حجم عظیم مطالعات و تنوع رویکردهایی که دانشمندان برای فهم آن اتخاذ کردهاند، دریافت.
هر قطعه از پازل تحقیقات میتواند ما را یک گام به یافتن راهکار نهایی برای متوقف کردن آن نزدیکتر کند. جیمز جان اظهار داشت:
وقتی سن شما از 65 سال عبور میکند، میزان خطر ابتلا به شکل قابلتوجهی افزایش مییابد، اما ما در حال بررسی عوامل دیگر نیز هستیم، چرا که تنها سن تعیینکننده نیست، بلکه عوامل محیطی هم نقش دارند. ما بر این باوریم که باکتریها و ویروسها عناصر کلیدی این معما هستند.
این پژوهش در مجله Scientific Reports منتشر شده است.