تلسکوپ فضایی جیمز وب با فناوری پیشرفتهی خود، توانسته است پنجرهای تازه به روی گذشته کیهان بگشاید. این ابزار قدرتمند ما را به اعماق تاریخ جهان و اولین کهکشانها میبرد. اما این تلسکوپ تا کجا را میبیند و چه دستاوردهایی در انتظار است؟
تلسکوپ جیمز وب یکی از بزرگترین پروژههای علمی بشر است که برای درک ریشهها و تاریخ کیهان ساخته شده است. این تلسکوپ در همکاری بین ناسا، آژانس فضایی اروپا و آژانس فضایی کانادا طراحی شده و هدف اصلی آن گشودن رازهایی از کیهان اولیه و بررسی مراحل پیدایش کهکشانها و ستارهها است. با قابلیتهای منحصربهفرد خود، جیمز وب فرصتهای جدیدی برای کشف اسرار جهان ارائه داده است.
تلسکوپ فضایی جیمز وب: پنجرهای به گذشتهی کیهان
ظهور اولین تلسکوپ جهان در سال ۱۶۰۸، توسط «هانس لیپرشی»، دریچهای تازه به روی فهم ما از کیهان باز کرد. اما هیچیک از آن شگفتیها قابل مقایسه با دستاوردهای خارقالعادهی تلسکوپ فضایی جیمز وب (JWST) نیست. عملکرد بینظیر این تلسکوپ به دانشمندان این امکان را داده تا با کاوش در نور فروسرخ، به دوران نخستین جهان سفر کنند.
چرا جیمز وب از تلسکوپهای قبلی بهتر است؟
اکثر اشیاء فضایی، نوری در طیفهای قابل مشاهده منتشر نمیکنند؛ اما نور فروسرخ، که گرما را انتقال میدهد، این امکان را فراهم میکند که از میان غبارهای کیهانی عبور کرده و به عمیقترین نقاط کیهان نفوذ کند. این ویژگی، عاملی است که جیمز وب را به قدرتمندترین ابزار اخترشناسی تبدیل کرده است.
آینه اولیهی این تلسکوپ با قطری ۶.۵ متر، مساحتی معادل ۲۵ متر مربع را پوشش میدهد؛ این درحالی است که آینهای مشابه در تلسکوپ هابل تنها ۲.۴ متر قطر دارد. همچنین، جیمز وب در مکانی ویژه در فاصلهی ۱.۵ میلیون کیلومتری زمین، معروف به نقطهی لاگرانژ، قرار گرفته است. این جایگاه، شرایطی ایدهآل برای کارکرد پایدار و دقیق ایجاد میکند.
جیمز وب تا کجای کیهان را «میبیند»؟
به گفتهی پروفسور «پیتر یاکوبسن» از دانشگاه کپنهاگ، این تلسکوپ قادر است تا ۹۸ درصد از زمان سپریشده از پس از بیگبنگ را بررسی کند. با اطلاعات بهدستآمده، تصاویر شگفتآوری از کهکشانهایی بین ۱۱ تا ۱۳ میلیارد سال پیش ثبت شده است.
یکی از دورترین کهکشانهای شناختهشده، JADES-GS-z14-0، تنها ۲۹۰ میلیون سال پس از بیگبنگ شکل گرفته است. همچنین، کهکشان دیگری موسوم به MoM-z14، که هنوز در مجلات معتبر علمی منتشر نشده، به زمانی حتی نزدیکتر به آغاز جهان بازمیگردد. این یافتهها باعث شده جیمز وب، مرزهای دانش انسانی را فراتر برده و به عالم ناشناختهای قدم بگذارد.
- مهمترین کشف جیمز وب تا امروز: سیارهای در منطقه قابل سکونت نزدیکترین ستاره ما
- قدیمی ترین سیاه چاله جهان کشف شد؛ این غول کیهانی، 300 میلیون برابر خورشید جرم دارد
- تلسکوپ جیمز وب تا چه فاصلهای در فضا را میتواند ببیند؟
- اولین رصد مستقیم از شکل گیری یک سیاه چاله ابرپرجرم در کیهان
آیا فناوری دیگری به رقابت با جیمز وب برخاسته است؟
با وجود موفقیتهای چشمگیر جیمز وب، رقبا دست از تلاش برنداشتهاند. کشور چین در حال توسعهی تلسکوپ جدیدی به نام «تلسکوپ ایستگاه فضایی چین» است که ادعا میشود قادر به جمعآوری اطلاعاتی فراتر از محدودهی فعلی است.
نتیجهگیری
تلسکوپ فضایی جیمز وب، با قابلیت بررسی نورهای فروسرخ، دروازهای تازه به روی کشفیات آینده و درک گذشتهی کیهان گشوده است. اگرچه ابزارهای دیگری در راهاند، فعلاً جیمز وب بهعنوان چشم انسان به گذشتهی کیهان یکهتاز باقی مانده است.