کارشناسان هشدار میدهند که برخی آنتیویروسها در عمل بدتر از بدافزارها عمل میکنند. بنابراین باید در انتخاب آنتیویروسها دقت بیشتری به خرج دهید.
یک نرمافزار آنتی ویروس، از ما در برابر بازیگران مخرب و برنامههایی که میکوشند به دستگاهها، فایلها یا دادههایمان دسترسی پیدا کنند محافظت میکند. با این حال، برخی از آنتیویروسها درست مانند همان تهدیدهایی که ادعا دارند مانعشان میشوند، عمل میکنند.
آنتیویروسهایی که خودشان بدتر از بدافزارها عمل می کنند
آنتیویروسها میتوانند سرعت رایانه را به شدت کاهش دهند و باعث قفل شدن مداوم سیستم شوند یا گاهی ابزارهای جانبی ناخواسته نصب کنند. در ادامه، با آنتیویروسهایی که خودشان بدتر از بدافزارها هستند آشنا میشویم.
مکآفی
اگر به تازگی یک رایانه از دل یا اچپی خریده باشیم، احتمالاً مکآفی از پیش روی آن نصب شده است. در حالی که ما هنوز حتی مراحل اولیه راهاندازی را به پایان نرساندهایم، این نرمافزار مشغول مصرف منابع سیستم است.
شهرت مکآفی به شدت منفی است. حتی بنیانگذار آن، جان مکآفی، در سالهای پایانی زندگیاش به یکی از منتقدان سرسخت این محصول بدل شد. او آشکارا علیه آن سخن گفت و حتی ویدیویی بسیار پربازدید منتشر کرد که نحوه حذف این نرمافزار را نشان میداد.
یکی از آزاردهندهترین مشکلات، تلاش همیشگی این نرمافزار برای فروش بیشتر از طریق پنجرههای بازشونده و ایجاد ترس است که کاربر را به ارتقا وادار میکند. این پیامها نه تنها مزاحم هستند، بلکه بهرهوری را نیز از بین میبرند.
بر اساس اطلاعیه حریم خصوصی مکآفی، این شرکت دادههای وسیعی از جمله اطلاعات خرید، دادههای جمعیتشناختی و همچنین دادههای مرتبط با چتها، انجمنها و پرسشنامهها را گردآوری میکند. این میزان از جمعآوری اطلاعات، برای ما نگرانکننده است.
شاید تصور کنیم حذف این نرمافزار راهحل سادهای است، اما معمولاً پس از پاکسازی، سرویسها و فایلهایی باقی میمانند که به سختی پاک میشوند و حتی ممکن است مجبور شویم از ابزار اختصاصی حذف مکآفی استفاده کنیم تا همه اجزای آن پاک شود.
نورتون
نورتون یکی از نخستین نرمافزارهای آنتیویروسهایی بود که استفاده کردیم، اما چیزی که به وضوح به یاد میآوریم، افت شدید کارایی رایانه بود. همه چیز کند میشد: زمان راهاندازی، مرور وب و حتی نصب برنامهها.
البته مشکلات دیگری هم وجود دارد که باعث میشود این ضدویروس بیشتر شبیه بدافزار به نظر برسد. برای نمونه، کاربران ردیت گزارش دادهاند که نورتون به طور تهاجمی از طریق پیامهای مکرر برای ارتقا، مزاحمت ایجاد میکند. این پیامها حتی در نسخههای پولی نیز بیش از اندازه زیاد بودند.
- چرا دیگر برای امنیت ویندوز به آنتیویروس پولی نیازی ندارید؟
- بررسی 5 آنتیویروس برتر سال 2025؛ کدام یک مناسب ایران است؟
- آیا ویندوز ۱۱ بدون آنتی ویروس امن است؟
- آموزش غیرفعال کردن آنتی ویروس در ویندوز 10 و 11
همانند مکآفی، حذف کامل نورتون از رایانه بسیار دشوار است. در بسیاری مواقع باید از ابزار اختصاصی Norton Removal and Reinstall استفاده کنیم. وقتی نرمافزاری نیازمند ابزار جداگانه برای حذف خود باشد، این نشانه آن است که عمداً روند خروج کاربر از محیطش دشوار طراحی شده است.
نورتون در طول زمان تغییر کرده است. گزارشی از WIRED در سال 2022 آشکار ساخت که نورتون ویژگی استخراج رمزارز را در نرمافزار خود قرار داده و به کاربران امکان میداد روی رایانه خود اتریوم استخراج کنند. گرچه این قابلیت بهعنوان ویژگی اختیاری معرفی شد، اما شرکت سازنده 15 درصد از سود استخراج را برای خود برمیداشت و برخی کاربران ادعا داشتند غیرفعالسازی آن بسیار مشکل بوده است.
سیاست حفظ حریم خصوصی نورتون بیان میکند که این نرمافزار اطلاعات حساسی مانند شماره کارت اعتباری یا بدهی، شماره حسابهای بانکی، ضبط تماسهای صوتی، سوابق چت، شماره گواهینامه رانندگی، شمارههای بیمه اجتماعی و کارتهای شناسایی ملی را جمعآوری میکند. پرسش اساسی اینجاست که واقعاً یک نرمافزار آنتیویروس تا چه حد نیازمند چنین دادههای خصوصی است؟
با وجود همه این مسائل، وبسایت معتبر AV-Comparatives که به مقایسه آنتیویروسها میپردازد، گزارش داده است که نورتون در سالهای اخیر تغییر مسیر داده و اکنون از نظر عملکرد در جایگاه بالایی قرار دارد. با این حال، فراموش کردن روزهای نخستین که این نرمافزار به شدت منابع سیستم را تحلیل میبرد، کار آسانی نیست.
Avast/AVG
ما Avast و AVG را در یک دسته قرار میدهیم، زیرا Avast در سال 2016 ایویجی را خریداری کرد و اکنون هر دو تحت یک مجموعه فعالیت میکنند. Avast از جمله نرمافزارهایی است که اغلب توسط تولیدکنندگان سختافزار همراه با دستگاههای جدید ارائه میشود. بنابراین، چه بخواهیم چه نخواهیم، ممکن است روی رایانه ما نصب شده باشد. اگر تنها مشکل، عرضه همراه سختافزار بود، شاید قابل اغماض بود.
تاریخچه Avast در جمعآوری و فروش دادههای مرور اینترنتی کاربران توسط کمیسیون فدرال تجارت ایالات متحده به خوبی مستند شده است. برخی منتقدان این رفتار را مشابه نرمافزارهای جاسوسی میدانند. این دادهها به اشخاص ثالثی مانند شرکت تبلیغاتی Omnicom فروخته شده است. حتی با وجود آنکه مدیرعامل Avast بابت این موضوع عذرخواهی کرد، اعتماد ازدسترفته بهسادگی بازنمیگردد.
علاوه بر این، پیامهای دائمی برای ارتقا که کاربران از این نرمافزار دریافت میکنند اغلب حالتی مشابه هرزنامه دارند و همین موضوع شهرت Avast را بارها زیر سؤال برده است.
کاسپرسکی
اگر به دنبال نرمافزاری هستید که بتواند سرسختترین بدافزارها را پاک کند، کاسپرسکی در صدر جدول قرار میگیرد. ما آن را در کنار ESET همرده میدانیم، زیرا توانایی بسیار بالایی در حذف بدافزار دارد.
پس چرا آن را تهدیدآمیز تلقی میکنیم؟ هر ابزاری که دسترسی عمیق به رایانه داشته باشد و ارتباطی با یک دولت داشته باشد، بالقوه میتواند برای جاسوسی مورد سوءاستفاده قرار گیرد. دولت ایالات متحده ادعا کرده که کاسپرسکی ابزاری برای جاسوسی دولت روسیه است. کاسپرسکی این ادعا را رد کرده، اما اگر چنین چیزی درست باشد، به تهدیدی جدی برای حریم خصوصی دادهها بدل میشود.
ما همچنان به کارآمدی کاسپرسکی باور داریم، اما نگرانی درباره جاسوسافزار بودن آن مسئلهای جدی است. انصافاً باید گفت اگر هر دولت دیگری کنترل یک نرمافزار آنتیویروس را در دست میداشت، همین نگرانی پابرجا میماند.
در مورد برنامههای آنتیویروس، موضوع اصلی صرفاً کارایی در حذف بدافزار نیست، بلکه اعتماد است. اگر نتوانیم به ابزاری که مسئول امنیت و حریم خصوصی ماست اعتماد کنیم، رأی عدم اطمینان به آن میدهیم.