گجت نیوز آخرین اخبار تکنولوژی، علم و خودرو 
سرانجام گره کور پلاک‌گذاری و تردد خودروهای موجود در مناطق آزاد باز شده است و این خودروها با رعایت شروط تعیین‌شده می‌توانند برای دریافت پلاک ملی اقدام کنند.
موضوع تبدیل پلاک خودروهای مناطق آزاد به پلاک ملی، یکی از بحث‌برانگیزترین مسائل در حوزه تجارت و صنعت خودرو کشور بوده است که پیشینه‌ای طولانی از بلاتکلیفی‌های قانونی و اجرایی را در خود جای داده است و به طور مکرر مورد تجدیدنظر یا تعلیق قرار گرفته است. این مسئله طی سال‌های اخیر در قالب مصوبات دولتی یا طرح‌های مجلس شورای اسلامی مطرح شده است، اما تا مدت‌ها به دلیل وجود ابهامات ساختاری در نحوه محاسبه حقوق و عوارض گمرکی و همچنین محدودیت‌های فنی و زیست‌محیطی، عملاً در مرحله اجرا با موانع جدی روبه‌رو می‌شد. بر اساس آخرین اخبار خودرو، سرانجام اجرای این فرآیند که مدت‌ها در هاله‌ای از سکوت و توقف قرار داشت، از ابتدای مهرماه سال جاری به صورت عملیاتی کلید خورده است. اما کدام خودروهای مناطق آزاد می‌توانند پلاک ملی دریافت کنند؟
ضوابط جدید تبدیل پلاک خودروهای مناطق آزاد به پلاک ملی
نظام پلاک‌گذاری وسایل نقلیه در مناطق آزاد ایران، همواره تابع قوانین و ضوابط متمایزی نسبت به سرزمین اصلی بوده که در راستای اهداف تسهیل تجارت و جذب سرمایه‌گذاری در این مناطق طراحی شده است. خودروهایی که به مناطق آزاد وارد می‌شوند، پس از طی مراحل ترخیص و انطباق با مقررات داخلی منطقه، پلاک ویژه‌ای را دریافت می‌کنند که منحصراً برای تردد در محدوده جغرافیایی تعیین‌شده همان منطقه خاص صادر شده است.
محدودیت‌های تردد این خودروها بسیار سخت‌گیرانه است، به گونه‌ای که خودروهای دارای پلاک منطقه آزاد فاقد هرگونه اجازه برای ورود دائمی و بدون قید و شرط به خاک سرزمین اصلی هستند و ورود آن‌ها تنها در چارچوب اخذ مجوزهای موقت امکان‌پذیر است. این مجوز موقت نیز معمولاً با محدودیت شعاع حرکتی همراه بوده و به طور متداول، دایره‌ای در حدود ۱۲۰ کیلومتر پیرامون مرزهای منطقه آزاد را در بر می‌گیرد.
- خرید و فروش خودروهای گذرموقت در ایران چگونه انجام می‌شود؟
- بیش از 50 هزار دستگاه خودرو مناطق آزاد، پلاک ملی می‌شود
- خودرو جیلی گلکسی استارشاین 8 مدل 2025 وارد ایران می‌شود
پس از مدت‌ها کش و قوس قانونی و انتظار عمومی، فرآیند تبدیل پلاک این خودروها به پلاک ملی کشور عملیاتی شده است و این امکان برای مالکان فراهم آمده تا در صورت احراز مجموعه‌ای از شرایط و تکمیل مدارک مورد نیاز، از جمله مدارک هویتی کامل و پرداخت کامل حقوق و عوارض گمرکی تعیین شده، نسبت به اخذ پلاک ملی اقدام کنند.
ناصر خرمالی، مدیر گمرک، بازرگانی و توسعه صادرات دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی با تأیید این روند، از هماهنگی‌های وسیع و فنی انجام شده با دفتر مقررات صادرات و واردات وزارت صنعت، معدن و تجارت و همچنین سامانه جامع تجارت خبر داده است. در حال حاضر، متقاضیانی که خودروهای آنان در دامنه مدل‌های سال‌های ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۷ میلادی قرار دارد، می‌توانند وارد مراحل سامانه‌ای این فرآیند شوند.
یکی از موضوعات حائز اهمیت در این فرآیند، الزام به اخذ «کد شیما» است. این شناسه یکتا در تجارت بین‌الملل و به ویژه در فرآیند واردات کالا به مناطق آزاد یا ویژه اقتصادی، یک ضرورت محسوب می‌شود و بدون دریافت این کد، امکان ثبت سفارش کالا در سامانه جامع تجارت وجود نخواهد داشت. خرمالی تصریح کرده است که با هدف ایجاد تسهیلات در فرآیند مذکور، دفتر مقررات صادرات و واردات سازمان توسعه تجارت ایران طی ابلاغیه‌ای در تاریخ مشخص ۱۲ مهر ماه سال ۱۴۰۴، دستورالعمل‌های لازم را به گمرک جمهوری اسلامی ایران ارسال کرده است و متقاضیان واجد شرایط از آن تاریخ به بعد می‌توانند با مراجعه به پورتال سامانه جامع تجارت کلیه مراحل ثبت‌نام، بارگذاری اسناد و در نهایت، تبدیل پلاک خودرو خود را پیگیری کنند.
برخلاف شایعاتی که در ابتدای طرح موضوع مطرح بود، الزامی وجود ندارد که مالک فعلی خودرو حتماً همان فرد واردکننده اولیه باشد که آن را به منطقه آزاد آورده است، بلکه ملاک عمل و محور اصلی این فرآیند مالکیت قانونی فعلی خودرو است. بدین ترتیب افرادی که در حال حاضر به صورت قانونی و با اسناد رسمی، مالک خودروهای پلاک منطقه آزاد تلقی می‌شوند، می‌توانند مراحل قانونی لازم برای دریافت پلاک ملی و ورود خودرو به چرخه تردد در سرزمین اصلی را آغاز کنند.
پرداخت کامل حقوق دولتی، شرط اصلی تبدیل پلاک است
رحمان سادات نجفی، ریاست شورای هماهنگی و همکاری فعالان اقتصادی مناطق آزاد کشور در ادامه تشریح جزئیات مربوط به فرآیند تبدیل پلاک خودروهای مناطق آزاد به پلاک ملی تأکید کرد که طرح کنونی، یک سابقه تاریخی ناموفق در دولت گذشته دارد. بدین نحو که در مقطع زمانی پیشین، وزارت صنعت، معدن و تجارت مصوبه‌ای را مبنی بر امکان اعطای پلاک ملی به خودروهای منطقه آزاد صادر کرده بود، اما این تصمیم بنا به دلایل اجرایی یا قانونی به مرحله عملیاتی نرسید.
وی در ادامه تصریح کرد که دامنه شمول این طرح کاملاً محدود و تعریف شده است و تنها شامل مدل‌های خاصی از خودروهای ساخت سال‌های ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۷ میلادی می‌شود. علاوه بر این محدودیت سنی، ضوابط دیگری نظیر محدودیت‌های سخت‌گیرانه در خصوص حجم موتور و مدل ساخت نیز اعمال شده است تا صرفاً خودروهایی که دقیقاً در چارچوب مشخص شده قرار می‌گیرند، مجاز به ارائه درخواست رسمی برای دریافت پلاک ملی باشند.
- دولت به دنبال اعمال تعرفه پلکانی برای واردات خودرو
- مدل‌های مجاز برای واردات خودرو توسط ایرانیان مقیم خارج از کشور اعلام شدند
- تویوتا سوپرا GR وارد می‌شود؛ ورود یکی از خاص‌ترین خودروهای اسپرت ژاپنی به ایران تایید شد
رئیس شورای هماهنگی و همکاری فعالان اقتصادی مناطق آزاد در اظهارات خود به توجیه اقتصادی اجرای این مصوبه در شرایط فعلی اشاره کرد و عنوان داشت که این اقدام در مقطع کنونی فاقد توجیه اقتصادی قابل ملاحظه‌ای است. وی توضیح داد که زمان تصویب اولیه این طرح، کشور با ممنوعیت کامل واردات خودرو مواجه بود و در آن شرایط این مصوبه می‌توانست به عنوان یک دریچه تنفسی برای بازار عمل کند. اما در سال‌های اخیر، ممنوعیت واردات خودرو برداشته شده و فرآیند واردات به صورت رسمی در حال انجام است؛ لذا منطقی به نظر نمی‌رسد که خودروهای کارکرده با عمر چندین ساله و دارای فرسایش فنی نسبتاً بالا در رقابت با خودروهای جدیدالورود، اقدام به دریافت پلاک ملی کنند.
سادات نجفی تأکید نمود که هر مالکی که متقاضی استفاده از این امکان است، موظف است کلیه حقوق دولتی، عوارض گمرکی و تعرفه‌های قانونی مربوط به ورود قطعی کالا به سرزمین اصلی را به طور کامل پرداخت کرده و سپس فرآیند قانونی وارد کردن خودرو را تکمیل نماید. وی همچنین در پایان توضیحات خود، وضعیت تردد کنونی خودروهای دارای پلاک منطقه آزاد را یادآوری کرد و اظهار داشت که این خودروها در حالت عادی و بدون تبدیل پلاک، تنها مجاز به ورود مقطعی و سالانه یک بار به سرزمین اصلی هستند که این ورود نیازمند اخذ مجوزهای رسمی موقت از نهادهای ذی‌ربط است.