منطقه چرنوبیل شهری است که در استان کیف، پایتخت کشور اوکراین واقع شده است و همهی مردم جهان نام این منطقه را به دلیل رخ دادن حادثهی هستهای چرنوبیل که در دههی ۸۰ میلادی در آن رخ داد و باعث مرگ و از بین رفتن هر نوع حیات زندهای در آنجا شد، تا دهها سال بعد از وقوع آن به خاطر میآورند.
منطقه چرنوبیل (Chernobyl) که حالا تبدیل به یکی از خالیترین مناطق جغرافیایی کرهی زمین از نظر هرگونه حیات موجودات زنده از نظر جانوری و گیاهی شده است، زمانی به عنوان یکی از اولین شهرهایی در جهان محسوب میشد که دارای نیروگاه هستهای برای تولید برق بودند. اما اشتباهات انسانی رخ داده بر اثر غفلت ناظران و کنترل کنندگان این نیروگاه باعث انفجار متوالی راکتورهای هستهای در این منطقه شد؛ فاجعهای که از آن به عنوان بزرگترین حادثهی هستهای غیر نظامی در سراسر جهان نام میبرند و هنوز هم بعد از گذشت بیش از دهها سال از زمان وقوع آن، آثار آزاد شدن چندین تن مواد رادیو اکتیو و پرتوزا که میزان بیش از دهها برابر حادثههای نظیر پرتاب بمب اتم در هیروشیمای ژاپن تخمین زده میشود، در محیط منطقه چرنوبیل و بر روی تمام مناطق اطراف آن باقی مانده است.
حالا بعد از گذشت حدود سه دهه و در حالی که عملیات پاکسازی این منطقه از مواد آسیبزا هنوز هم توسط دولت اوکراین، آژانس بینالمللی هستهای و با پشتیبانی بانکهای اروپایی ادامه دارد، دولت این کشور تصمیم گرفته است که منطقه چرنوبیل را به یک مزرعه خورشیدی عظیم تبدیل کند. این پروژه که میتواند بار دیگر جرقههای زندگی و سازندگی در این شهر رهاشده را زنده کند، قرار است در مساحتی بالغ بر ۶۰ کیلومتر مربع اجرا شود و دولت اوکراین در حال حاضر در حال جمعآوری سرمایه برای اجرای آن است.
به گزارش خبرگزاری گاردین این پروژه بعد از تکمیل میتواند به میزان ۱۴۰۰ مگاوات برق تولید کند. این مقدار حدود یک سوم آن مقداری است که توسط نیروگاههای هستهای منطقه چرنوبیل و قبل از وقوع آن حادثهی مرگبار وارد شبکهی انتقال برق کشور اوکراین میشد. طرح ارائه شده توسط دولت اوکراین نشان میدهد که ۱۰۰۰ مگاوات از این توان قرار است توسط مزرعهی سلولهای خورشیدی عظیمی تامین شود که بعد از اجرا، به بزرگترین مزرعه خورشیدی در سراسر کرهی زمین تبدیل خواهد شد.
جالب است بدانید که اجرای پروژههایی حتی با ارقام نزدیک به این مساحت تا به حال سابقه نداشته است و بهطور مثال مزرعه خورشیدی عظیم کشور چین که در نزدیکی سد Longyangxia احداث شده است، تنها ۲۳ کیلومتر مربع وسعت دارد و ظرفیت میزان برق تولید شده توسط آن ۸۵۰ مگاوات است و یا تاسیسات خورشیدی Ivanpah که در ایالت کالیفرنیای کشور آمریکا واقع شده است، به جای استفاده از باتریهای خورشیدی، از انرژی گرمایی خورشید استفاده میکند و میتواند انرژی عظیمی تا سقف ۳۹۲ مگاوات وارد شبکهی انتقال برق این کشور کند.
ساخت مزرعه خورشیدی در منطقه چرنوبیل چه مزایایی دارد؟
مزایای اجرای چنین پروژهای در منطقهی حادثه زدهی چرنوبیل این است که زمینهای این منطقه در مساحتی بالغ بر ۱۰۰۰ کیلومتر مربع بدون هیچ استفادهای رها شدهاند و دولت میتواند با کمترین قیمت ممکن آنها را به مالکیت خود دربیاورد. در ضمن میزان برخورد پرتوهای خورشید با این منطقه بسیار بالاست و حتی بعد از حادثه نیز زیرساختهای مورد نیاز برای تامین و انتقال قدرت الکتریسیتهی تولید شده در جای خود باقی ماندهاند و تمام اینها باعث میشوند که هزینهی اجرای پروژه کاملا پایین بیاید؛ البته هنوز نحوهی ساخت سلولهای خورشیدی و روش نصب آنها در سراسر منطقه چرنوبیل اعلام نشده است و مشخص نیست که آیا قرار است شاهد یک مزرعه خورشیدی معمولی باشیم و یا با توجه به شرایط خاص این منطقه، تغییراتی برای اولین بار در این حوزه رخ خواهند داد.
در حال حاضر بانک اروپا برای حضور در این پروژه ابراز تمایل کرده است. بانک اروپا همان نهادی است که بعد از وقوع حادثه نیز با قرار دادن سرمایهی ۵۰۰ میلیون دلاری مورد نیاز دولت اتحاد جماهیر شوروی به آنها کمک کرد که یک دیوار سنگی را در اطراف منطقهی انفجار راکتورهای هستهای ایجاد کنند تا گسترش تشعشات و انفجارهای احتمالی در آینده باعث افزایش آثار زیست محیطی این حادثه بر روی دیگر کشورهای اروپایی نشود. سخنگوی بانک اروپا در گفتگو با گاردین اینگونه تمایل این نهاد را ابراز کرده است:
[بانک اروپا] ممکن است که شرکت در این پروژه را مد نظر قرار دهد، البته تا زمانی که طرحهای این پروژه دارای پتانسیل مناسب برای سرمایهگذاری و رشد بادوام باشند و برطرف کردن تمام مسائل زیست محیطی و ریسکهای موجود، بتواند رضایت مدیران بانک را برآورده سازد.
گفتنی است که دولت اوکران با اجرای این طرح میتواند از زمینهای وسیع و خالی ماندهی منطقه چرنوبیل برای تولید میزان بسیار مناسبی از انرژی الکتریسیته استفاده کند تا بعد از سالها خرابی، نابودی و صفر بودن میزان خروجی مثبت از این خطه، بار دیگر شاهد بازگشت تولید و پویایی به چرنوبیل حداقل به صورت مجازی باشیم.