گجت نیوز آخرین اخبار تکنولوژی، علم و خودرو 
دانشمندان به تازگی پدیده‌ای در سطح قمر آیو مشاهده کرده‌اند که وقتی سایه مشتری روی این ماه می‌افتد، رخ می‌دهد. آیو نام یکی از قمرهای سیاره مشتری است. سطح این قمر بسیار سرد، حاوی مواد سمی و از فعال‌ترین اجرام زمین‌شناختی، در سامانه خورشیدی به حساب می آید.
کنستانتین تسانگ، محقق موسسه تحقیقات کلرادو می‌گوید:
ستاره شناسان تا به حال قادر به مشاهده این پدیده نبودند و این اولین باری است که دانشمندان موفق شدند مستقیما این پدیده را مشاهده کنند.
این تحقیق نشان می‌دهد که جو نازک آیو، که عمدتا از دی اکسید گوگرد (SO2) پوشیده شده، به خاطر سایه مشتری گاز دی اکسید گوگرد، به شکل منجمد روی سطح آن می‌نشیند، و وقتی که این سایه محو می‌شود، قطرات یخی، تصعید شده و دوباره به حالت گازی شکل خود تبدیل می‌شود. این یافته‌ها در تحقیقی با عنوان «فروپاشی جو اولیه آیو در خسوف مشتری» در مجله پژوهش های ژئوفیزیک منتشر شده است.
این تیم از تلسکوپ جمینی واقع در هاوایی و یک طیف نگار دوربرد به نام «TEXES»، برای تحقیقات خود استفاده کردند. اطلاعات طیف نگار دوربرد نشان می‌دهد که سیاره مشتری هر روز به مدت 2 ساعت (1.7 روز زمینی) ، با سایه افکنی خود روی آیو باعث می‌شود که دمای این قمر کاهش یافته و گوگرد دی اکسید به صورت منجمد به زمین بنشیند.
وقتی که سایه‌ی مشتری از روی این قمر برداشته می‌شود، با تابش نور خورشید روی سطح آن، دمای سطح این سیاره به آرامی از 168- به 148- درجه سانتیگراد تغییر کرده و دی اکسید گوگرد دوباره به شکل گاز در اتمسفر آیو، پدیدار می شود.
جان اسپنسر، دانشمند SWRI که او نیز در این تحقیق شرکت کرده بود می‌افزاید:
این تحقیق اثبات می‌کند که این روند ثابت یعنی تصعید گوگرد دی اکسید، بخش بزرگی از اتمسفر آیو را شکل می‌دهد. گرچه منشا اصلی SO2، آتشفشان‌های بیش از حد فعال هستند، اما نور خورشید روزانه با کنترل دمای سطح یخ، فشار اتمسفری را ثابت نگه می دارد.
قبل از این تحقیق به علت تاریکی سایه مشتری، مشاهده‌ی مستقیم این پدیده عملا غیر ممکن بود. به لطف طیف نگار TEXES، که به جای استفاده از نور خورشید از تابش گرمایی و همچنین تلسکوپ جمینی که توانست ضعیف‌ترین نشانه‌ی گرما را از فروپاشی اتمسفر آیو تشخیص دهد، این تحقیق غیر ممکن به نظر نمی‌رسید.
تمام این رفتارهای خشن آتشفشانی، نتیجه جاذبه هم‌زمان مشتری و دو خواهر آیو، اروپا و گانیمد است. مدت گردش مداری این قمرها دقیقاً ۲ و ۴ برابر گردش مداری آیو هست. در نتیجه، این سه قمر به طور متناوب در یک خط قرار می‌گیرند. در طول زمان کشش گرانشی آرام این اجتماع دوره‌ای، مدار آیو را تدریجا به صورت بیضوی درآورده است.
هنگامی که آیو این مدار را طی می‌کند، تأثیر جاذبه مشتری بر روی آیو قوی و ضعیف می‌شود. تنش‌های ناشی از این پدیده طی فرآیندی که گرمایش جزر و مدی نامیده می‌شود، قمر را از درون گرم می‌کند. این اثر بر روی آیو چنان قدرتمند است که می‌تواند صخره‌ها را ذوب کند و آتشفشان‌ها یی را به وجود آورد، که به شکل چتر مانند گاز SO2 را تا 300 متر از سطح ماه، پرتاب کند.