آموزش جامع وردپرس قسمت دوم؛ درباره وردپرس بیشتر بدانید

همانطور که پیش‌تر نیز درباره وردپرس صحبت‌هایی به میان آوردیم، وردپرس یک سیستم مدیریت محتوای متن‌ باز و رایگان مبتنی بر زبان‌های برنامه نویسی PHP و MySQL است و بر روی یک وب سرور نصب می‌شود. در ادامه بیشتر اطلاعاتی آموزنده درباره وردپرس خواهیم آورد.

وب‌ سرور خود نیز جزیی از یک سرویس میزبان اینترنت (Internet Hosting Service) به شمار می‌آید. در حال حاضر علاوه بر پشتیبانی از پایگاه‌داده MySQL، نسخه‌ای از وردپرس برای پایگاه‌داده PostgreSQL نیز وجود دارد. وردپرس محبوبترین سیستم بلاگینگ (وبلاگ‌نویسی) محسوب شده و تاکنون بیش از 100 میلیون وب سایت با استفاده از آن طراحی شده است.

پروژه وردپرس در سال 2003 کلید خورد و در حال حاضر، بزرگترین ابزار وبلاگ‌ نویسی مورد استفاده در سراسر جهان است. بسیاری از بلاگ‌های مشهور، رسانه‌های خبری، سایت‌های موسیقی، شرکت‌ها و افراد معروف از وردپرس بهره می‌برند. به عنوان مثال، بلاگ‌های مشهور  Mashable و TechCrunch از وردپرس استفاده می‌کنند. رسانه‌های خبری چون وبلاگ The New York Times Blogs و CNN On-Air Personality نیز بر روی وردپرس استوار شده‌اند.

اگرچه وردپرس فعالیت خود را به عنوان یک سیستم وبلاگ‌ نویسی آغاز کرد، اما امروزه یک سیستم مدیریت محتوای بسیار غنی به شمار می‌آید، به طوری که دارای هزاران افزونه (Plugin)، ابزارک (Widget) و قالب (Theme) مختلف است. (در آموزش‌های بعدی، به تفصیل درباره این مفاهیم توضیحاتی ارائه خواهیم کرد) امروزه تنها چیزی را که نمی‌توان با وردپرس به وجود آورد، «خلق نکردن» است! به همین دلیل بسیاری از کاربران و توسعه‌دهندگان درباره وردپرس نظر مساعدی داشته و این سیستم مدیریت محتوا را اصطلاحا «بهشت ساخت وب‌گاه» خطاب می‌کنند.

درباره وردپرس بیشتر بدانید

درباره این سیستم مدیریت محتوا و تاریخچه آن می‌توان چنین عنوان کرد که وردپرس، ادامه راه پروژه موفقیت‌آمیز b2 است که توسط مت‌ مولنوگ (Matt Mullenweg) بنیان‌گذاری شد. اولین سیستمی که مت مولنوگ برای وبلاگ‌ نویسی استفاده کرد، سیستم b2/cafelog بود. سپس به کمک شخصی به نام مایک لیتل (Mike Little) و با بهره‌گیری از b2، نوشتن وردپرس را آغاز کرد. توسعه‌دهنده اصلی b2 یعنی میشل ولدرای (Michel Valdrighi) نیز به جمع آنان پیوست.

اندکی شهرت

سادگی در استفاده (کاربرپسندی) از مهمترین ویژگی‌های آن است. کاربران وردپرس به‌ راحتی می‌توانند از چندین روش مختلف نیازها و اهداف خود را اصطلاحا پیکربندی کنند. سیستم مدیریت محتوای وردپرس را می‌توان برای ایجاد یک وب‌ سایت و یا وبلاگ زیبا با هر محتوایی اعم از آموزشی، تجاری، علمی و نظایر آن به کار بست. به عنوان نمونه، توسط افزونه قدرتمندی مثل Buddypress می‌توان وب سایت‌هایی اجتماعی، به کمک افزونه BBpress یک انجمن گفتگو (forum) و یا از طریق افزونه Woocommerce فروشگاهی مجازی تاسیس کرد. به عقیده مولنوگ، با وردپرس قادر خواهید بود وب‌ سایتی پرمحتوا و قدرتمند مثل Yahoo ایجاد کنید.

وردپرس توسط هزاران نفر از متخصصان در جامعه کاربری ایجاد شده و با در اختیار قرار دادن هزاران افزونه و قالب، تصویر ذهنیتان را به شکل یک وب‌ سایت مصور می‌کند. همانطور که پیش‌تر نیز عنوان شد، در حال حاضر میلیون‌ها وب سایت به همین روش با استفاده از وردپرس ایجاد شده‌اند.

شاید اولین ابهامی که در ذهن مخاطب‌ها نقش می‌بندد، جمعیتی بالغ بر هزاران نفر متخصص پشتیبان سیستم مدیریت محتوای رایگانی همچون وردپرس باشد. چرا این همه متخصص، یک سیستم مدیریت محتوای رایگان را توسعه می‌دهند؟ به تبع آن، چرا آرشیو عظیمی از افزونه و قالب وجود دارد پاسخ تمامی این ابهامات در مفهومی متن باز (اپن سورس) نهفته است. مهمترین مزیتی که این سیستم مدیریت محتوا را به چنین قدرت و شهرتی رسانده است، متن‌ باز بودن آن است.

اندکی درباره مفهوم متن باز

به بیانی بسیار ساده، یک نرم‌ افزار نیازمند حداقل دو فایل است؛ یک فایل منبع و دیگری فایل اجرایی (خروجی). فایل منبع یا Source شامل کدهای برنامه‌ نویس است که به آن Source Code یا کد منبع نیز گفته می‌شود. اما فایل اجرایی، فایلی است که به مصرف‌کننده (کاربر) ارائه می‌شود. تمامی نرم‌افزارهای جهان که در اختیار مردم جهت استفاده کاربری قرار می‌گیرند، همان فایل‌های اجرایی برنامه‌ها هستند. به عنوان مثال می‌توان به سیستم‌ عامل ویندوز، مجموعه آفیس، نرم‌افزار فتوشاپ و دیگر موارد اشاره داشت.

تا چند دهه پیش، هیچ شرکت یا سازنده نرم‌ افزاری حاضر به ارائه فایل کد منبع خود به کاربران یا سایر شرکت‌های سازنده (رقبا) نبود. این گونه نرم‌افزارها را انحصاری یا مالکیتی می‌نامند. اما با تعریف مفهومی به نام متن باز، گونه دیگری از نرم‌ افزارها نیز پا به عرصه وجود گذاشتند. طبق تعاریف و قوانین مفهوم نرم افزار متن‌ باز، سازنده نرم‌ افزار می‌بایست علاوه بر فایل مصرفی، کد منبع را نیز در اختیار کاربران قرار دهد. آن‌ها نیز مجاز هستند تا در صورت داشتن مهارت برنامه‌ نویسی، هر گونه تغییر یا سفارشی‌سازی را در نرم‌ افزار برای کاربردهای مورد هدف خود اعمال کنند.

شرکت سازنده می‌تواند بابت ارائه یک نرم‌ افزار متن‌ باز، همانند نرم‌ افزارهای انحصاری از کاربر هزینه‌ دریافت کند، اما طبق قراردادها و مجوزهای این مفهوم، باید فایل منبع را نیز به وی به صورت پولی و یا رایگان ارائه کند. به همین دلیل متن‌ باز بودن یک نرم‌ افزار را نباید با رایگان بودن آن اشتباه گرفت.

درباره وردپرس

شاید با ارائه تعریف فوق تا حدی موفق به رفع برخی از ابهامات همچون دلیل وجود هزاران متخصص توسعه‌دهنده شده باشیم. متن‌ باز بودن یک نرم‌ افزار موجب می‌شود متخصصان و توسعه‌دهندگان آن، به جای تعدادی مهندس خاص در یک شرکت، کل مردم جهان باشند.

سیستم مدیریت محتوای وردپرس علاوه بر متن باز بودن، رایگان نیز است. ابهام دوم، علت وجود توسعه‌دهندگان فراوان برای یک سیستم مدیریت محتوای رایگان است. نرم‌ افزارهای متن‌ باز معمولا رایگان منتشر شده و درآمد لازمه را از طریق خدمات جانبی ارائه شده کسب می‌کنند. به عنوان مثال سیستم مدیریت محتوای وردپرس، به صورت رایگان ارائه می‌شود، ولی بسیاری از افزونه‌ها و قالب‌های پرقابلیت آن فروشی هستند. امروزه شاید نتوان یک قالب فارسی فروشگاهی رایگان در اینترنت پیدا کرد. متخصصان و توسعه‌دهندگان متن‌ باز، در آمد خود را از طریق خدماتی که ارائه می‌دهند بدست می‌آورند.

جمع‌بندی

متن‌ باز بودن یک نرم‌ افزار این قابلیت را در آن ایجاد می‌کند که به صورت سیستماتیک (اجزای منسجم یک کارخانه) از آن استفاده شود. به بیان ساده‌تر، همانند یک پازل یا لگو می‌توان با آن رفتار کرد. تکه‌هایی چون سیستم مدیریت محتوای وردپرس و اجزای خردتری مانند افزونه‌ها، قالب‌ها، ابزارک‌ها، اسکریپت‌هاو و دیگر موارد همانند تکه‌های لگو بر روی پلتفرم مربوطه سوار می‌شوند. به همین دلیل وردپرس را یک سیستم Template Base نیز قلمداد می‌کنند. در مقالات آتی، نیم گاهی بر این سیستم مدیریت محتوا داشته و بیشتر درباره وردپرس خواهیم آموخت.