تحقیقات جدید در خصوص پیش بینی زمین لرزه به رهبری دانشمند ایرانی

تیمی متشکل از ژئوفیزیکدانان آمریکایی به رهبری یک دانشمند ایرانی موفق شد زمین لرزه را به صورت ماهواره‌ای پیش بینی کند. اعضای این گروه زیر نظر پروفسور منوچهر شیرزایی، استاد دانشگاه آریزونا فعالیت می‌کنند و به شیوه‌ای برای پیش بینی زمین لرزه دست یافتند.

به گفته این محققان رادارهای مداری قادرند تغییر شکل زمین بر اثر ورود فاضلاب را پیگیری کنند. این مسئله یکی از عوامل زمین لرزه است. ژئوفیزیکدانان آمریکایی به رهبری پروفسور شیرزایی داده‌های آماری ماهواره ژاپنی رصدگر پیشرفته زمین (ALOS) را از ماه می 2007 تا نوامبر 2010 بررسی کرده و متوجه تغییر شکل رو به بالای زمین در اطراف چاه‌های دفع فاضلاب شدند. این چاه‌های فاضلاب در ایالت تگزاس قرار داشت و دو سال بعد یعنی در سال 2012 زمین لرزه 4.8 ریشتری در این منطقه اتفاق افتاده بود. به عبارت دیگر ورود فاضلاب در دو چاه در تگزاس موجب بالا آمدن زمین بین دو چاه به میزان سه میلی متر شده و این اتفاق یکی از عوامل وقوع زلزله در این ایالت بود.

این برای اولین بار است که به این صورت مطالعه‌ای در زمینه بالا آمدن زمین انجام می‌گیرد. در این پژوهش‌ها دانشمندان اطلاعات به دست آمده را در مدل فشار منفذی قرار داده و میزان نفوذ آب در شکاف زیر سنگها را می‌سنجند. طبیعتاً هرچه مقدار آب بیشتری به زیر سطح سنگها نفوذ کرده باشد فشار بیشتری به گسل های زیرزمینی وارد شده و باعث لغزندگی و وقوع زمین لرزه می‌شود.

در این تحقیقات اکتشافات جالبی نیز صورت گرفت. این پژوهش نشان داد که فعالیت زمین لرزه پس از کاهش میزان ورود فاضلاب به چاهها نیز ادامه یافت. پروفسور شیرزایی در این مورد اظهار داشت که حتی اگر همین امروز ورود فاضلاب‌ها به چاه‌های زیرزمینی متوقف شود ممکن است فعالیت زمین لرزه تا ده سال آینده ادامه پیدا کند.

پروفسور شیرزایی و تیم ژئوفیزیکدانان آمریکایی با این تحقیقات قدم بزرگی را برای ساخت مدل پیش بینی زمین لرزه برداشتند

البته در انجام این پژوهش ها پرسش‌هایی هم پیش آمد؛ به عنوان مثال در نزدیکی چاه‌های دیگر که میزان بالا آمدن زمین کمتر بود، زمین لرزه هایی رخ داده که عمق و شدت بیشتری هم داشتند. با این حال این تحقیقات اطلاعات جدید و مفیدی را در جهت ساخت یک مدل پیش بینی زمین لرزه ارائه داده است و دانشمندان امیدوارند که با تحقیقات بیشتر و تحلیل داده‌ها بتوانند پاسخی برای سؤال‌های پیش آمده پیدا کنند.

پروفسور منوچهر شیرزایی استاد دانشگاه آریزونا آمریکا و یکی از نخبگان نقشه برداری است. وی در دانشگاه امیرکبیر تهران در رشته مهندسی عمران نقشه برداری لیسانس گرفت و مدرک کارشناسی ارشد نقشه برداری را نیز از دانشگاه تهران دریافت کرد. پروفسور شیرزایی برای ادامه تحصیل از ایران مهاجرت کرد و مدرک دکترای خود را از دانشگاه پوتسدام آلمان گرفت و پس از آن به آمریکا رفت و مطالعات خود را پشت سر گذاشت.