فضاپیمای روزتا آژانس فضایی اروپایی (ESA) که در ماه مارس سال ۲۰۰۴ به فضا پرتاب شده بود، امروز جمعه، ۹ مهر (۳۰ سپتامبر) در یک برخورد انتحاری با دنبالهدار ۶۷پی به ماموریت خود پایان داد. روزتا پیش از متلاشی شدن آخرین اطلاعات خود از این جرم آسمانی را به زمین ارسال کرد.
ماموریت فضاپیمای روزتا دنبال کردن و رسیدن به دنبالهدار ۶۷پی/چوریوموف-گراسیمنکو بود که در سال ۱۹۶۹ توسط دو اخترشناس به نام های کلیم ایوانوویچ چورویوموف و ایوانوا گراسیمنکو کشف شده بود. هزینه طرح ساخت و پرتاب روزتا را کشورهای اروپایی تامین کردند با این هدف که برای اولین بار، از نزدیک بتوانند خصوصیات یک دنبالهدار را مطالعه کند.
سفینه یا همان فضاپیمای روزتا سرانجام در ماه اوت سال ۲۰۱۴ پس از طی مسافتی نزدیک به شش میلیارد کیلومتر به مدار دنبالهدار ۶۷پی رسید و در ماه نوامبر، کاوشگر “فیله” را به سوی سطح دنبالهدار رها کرد. این کاوشگر به سلامت بر سطح دنبالهدار فرود آمد اما باطریهای خورشیدی آن پس از سه روز تمام و فعالیت آن متوقف شد. کارشناسان مرکز کنترل آژانس فضایی اروپا گفتند که سفینه در سایه قرار گرفته و به خاطر نبودن نور خورشید، قادر به فعالیت نیست. در ماه ژوئن سال ۲۰۱۵ که دنبالهدار ۶۷پی به خورشید نزدیکتر شده بود، باطریهای کاوشگر برای مدتی کوتاه به کار افتاد.
با وجود اینکه ماموریت کاوشگر آنطور که انتظار میرفت انجام نگرفت اما در همان مدت کوتاهی که فعال بود، توانست اطلاعات سودمندی را از سطح دنبالهدار به زمین ارسال کند. اوایل ماه سپتامبر سال جاری، فضاپیمای روزتا برای مدتی کوتاه تصاویری از “فیله” را که در شکاف یک صخره قرار داشت به زمین فرستاد.
پس از رها کردن کاوشگر به سوی سطح دنبالهدار، سفینه روزتا به حرکت در کنار ۶۷پی ادامه داد و به بررسی خصوصیات گازهای تشکیل دهنده دنباله آن پرداخت. با دور شدن دنبالهدار از خورشید، ماموریت فضاپیمای روزتا هم پایان یافت و به دستور مرکز کنترل زمینی، این سفینه به سوی سطح دنبالهدار حرکت کرد. ماموریت این سفینه از زمان پرتاب تا برخورد با سطح دنبالهدار در روز جمعه، دوازده سال و شش ماه و بیست و هشت روز به طول انجامید.
پژوهشگران در مرکز کنترل زمینی ترجیح دادند به جای اینکه روزتا را به حال خود در مدار ۶۷پی رها کنند، آن را برای برخورد نهایی به سوی سطح دنبالهدار بفرستند تا در آخرین لحظات بتواند اطلاعاتی از جمله درباره حفره های مرموز روی دنبالهدار را به زمین ارسال کند. این سفینه برای فرود آمدن بر سطح دنبالهدار طراحی نشده بود.
ارسال یک فضاپیمای تحقیقاتی به سوی دنبالهدارها برای اولین بار در دهه ۱۹۷۰ مطرح شد اما تنها بیست و سه سال بعد بود که آژانس فضایی اروپایی اجرای چنین طرحی را تایید و هزینه اجرای آن را که به یک میلیارد و نیم دلار بالغ میشد، تصویب کرد.
مرکز کنترل زمینی آژانس فضایی اروپایی تصمیم گرفت به جای رها کردن فضاپیمای روزتا در مدار دنبالهدار آن را به یک “ماموریت انتحاری” بفرست
در ابتدا قرار بود این سفینه به سوی دنباله دار دیگری به نام ۴۶پی/ویرتانن پرتاب شود اما بعدا مقصد آن تغییر یافت و در مارس سال ۲۰۰۴، روزتا از منطقه کورو در گینه فرانسه به فضا پرتاب شد.
با اعزام سفینهای به سوی یک دنباله دار، پژوهشگران انتظار داشتند بتوانند به اطلاعاتی دست یابند که به شناخت چگونگی شکلگیری منظومه شمسی و شاید نحوه پدید آمدن حیات بر کره زمین کمک کند. به گفته کارشناسان، دنبالهدارها حاوی مواد اولیه ساخت منظومه شمسی هستند و سابقه تشکیل آنها به زمانی باز میگردد که خورشید هنوز تودهای مدور از غبار و گاز بود.
دنبالهدارها عمدتا از یخ، غبار و ذرات سنگ ساخته شدهاند و نظر بر این است که شاید با برخورد با سطح زمین، برای اولین بار آب را به این سیاره آورده و امکان پدید آمدن حیات را ایجاد کرده باشند. همچنین، به گفته پژوهشگران، آن بخش از اطلاعات دریافتی از روزتا و فیله که تا کنون تجزیه و تحلیل شده حاکی از آن است که ممکن است برخورد دنبالهدارها با زمین، اسیدهای آمینه را هم که مواد لازم برای ایجاد موجودات زنده است، به زمین آورده باشد.