به تازگی دو ستارهشناس با بررسی طیفهای نوری 2.5 میلیون ستاره در پروژه Sloan Digital Sky Survey، به تعداد 234 مورد طیف مشکوک برخوردهاند. این طیفها و سیگنالهای نوری مربوط به آنها، ویژگیهایی دارند که منشاشان ممکن است تمدنهای هوشمند فرازمینی باشد. ادعایی که ماموریت شکار فرازمینی ها ، با بنیانگذاری استیون هاوکینگ، درصدد تایید یا رد آن است.
بیایید قبل از هرچیز کمی واقعبینانه به این مورد نگاه کنیم. ادعایی که دو ستارهشناس کانادایی به نامهای Ermanno Borra و Eric Trottier از دانشگاه Laval مطرح کردهاند و به این صورت است که امکان دارد 234 تمدن فرازمینی در حال ارسال سیگنالهای نوری درست در جهت زمین باشند. این ادعا کمی خام به نظر میرسد. به علاوه اینکه اگر در اولین گام و پیش از رد سایر احتمالات، ادعای وجود فرازمینی ها در این ستارهها را مطرح کنیم کمی غیرمسئولانه است. هنوز مقاله ارائهشده توسط این افراد باید تایید و چاپ شود و همچنین گروه دیگری باید به طور مستقل این تحقیق را انجام دهد تا از دادههای مورد نظر اطمینان کافی پیدا کنیم.
خوب است این را هم بدانیم که محققان پروژهای که توسط استیون هاوکینگ و میلیاردر روسی، یوری میلنر در دانشگاه برکلی بنیان نهاده شده است، توضیح میدهند که موقع بررسی چنین ادعاهایی، نسبت دادن سیگنالهای موجود به تمدنهای فرازمینی آخرین موردی است که باید به آن پرداخت.
اما هنگامی که کیهان (و اگر صادق باشیم اکثرا خطاهای انسانی!) موردی جذاب را به ما نشان میدهند، ارزشش را دارد که وقت گذاشته و آن را بررسی کنیم.
مرکز تحقیقاتی SETI در بیانهای اعلام کرده است:
قطعا برخی از موارد زیادی که در تحقیق Borra و Trottier طیف نوری غیرمعمولی داشتند، ارزشش را دارند تا با دقت بیشتری بررسی شوند. با این حال ادعاهای غیرمعمول نیاز به شواهد غیرمعمول نیز دارند و صراحتا نسبت دادن این سیگنالها به فعالیت فرازمینی ها بسیار زود است.
پس بهتر است نگاهی بیندازیم به آن چیزی که این دو ستارهشناس در رصدهای خود مشاهده کردهاند:
Borra در سال 2012 اینگونه فرض کرده است که اگر تمدنی فرازمینی بخواهد که با ما ارتباط برقرار کند، منطقی است که این کار را با فرستادن پالسهای نوری لیزری به ما انجام دهد. به آن صورتی که این پالسها غیرطبیعی به نظر برسند تا برای ما ارزش بررسی و کنکاش داشته باشند.
وی میگوید که فرستادن چنین سیگنالهایی به سوی زمین، از هرجای این کهکشان خیلی عجیب و دیوانهوار نیست. بنابراین به همراه Trottier تیمی را تشکیل میدهد تا به مطالعه دقیق 2.5 میلیون ستارهای که در پروژه SDSS ثبت شدهاند، بپردازند. بلکه بتوانند چنین نشانهای را در نور این ستارهها پیدا کنند.
اینجا اولین چراغ هشدار روشن میشود! چرا که یک دانشمند دقیق، با داشتن پیشفرضهایی در ذهنش سراغ دادهها نمیرود، چنین کاری باعث نوعی جهتدهی به کارهای بعدی دانشمند میشود و ممکن است این فرد اطلاعاتی که خلاف پیشفرضش باشد را نادیده یا حداقل دستکم بگیرد.
در مقاله آنها آمده است که این دو محقق، سیگنالی را که به دنبالش بودند، به طور دقیق در 234 ستاره مشاهده کردهاند. سیگنالی که منشا آن را به تمدنهای هوشمند فرازمینی ها نسبت میدهند.
آنچنان که Shannon Hall برای ما توضیح میدهد:
اگر فرض موجودات هوشمند فرازمینی را از این یافتهها برداریم، چیزی که آنها یافتهاند این است که بخش عظیمی از این 2.5 میلیون ستاره، از نظر طیفی مشابه خورشید ما هستند. اما 234 موردشان پالسهایی با دوره تناوب تقریبا مشابه 1.65 پیکوثانیه به سمت زمین میفرستند.
آیا این موارد میتواند به خاطر خطاهای ابزاری و یا مربوط به کالیبره کردن تصاویر باشد؟ به احتمال خیلی زیاد ممکن است! و به همین خاطر نتیجهای که این دو شخص از یافتههای خود گرفتهاند با انتقادات زیادی در میان جامعه ستارهشناسان روبرو شده است.
Andrew Siemion مدیر بخش SETI میگوید:
یافتن فرازمینی ها موضوعی بیاندازه جذاب و هیجانانگیز است و بسیاری از ما تلاشهای زیادی را برای یافتن نشانهای از آن صرف کردهایم. اما شما نمیتوانید قبل از اینکه تمامی احتمالات ممکن دیگر را بررسی کنید، چنین یافتهای را به تمدنهای هوشمند نسبت دهید.
به همین دلیل SETI و پروژه استیون هاوکینگ وارد ماجرا شدهاند تا دقیقا این ادعا را بررسی کنند. این دو پروژه تحقیقاتی میگویند که ما و سایر افرادی که در این زمینه کار میکنیم، به این توافق رسیدهایم که اگر به دنبال یافتن نشانههای فرازمینی ها باشیم، قبل از هرچیز بایستی دادههای دریافتشده را توسط تعدادی تلسکوپ دیگر نیز بررسی کنیم و به علاوه تمامی احتمالات ممکن را در نظر گرفته باشیم.
آنها برای این منظور مقیاسی به نام مقیاس ریو (Rio scale) را نیز ارائه دادهاند که به چنین یافتههایی از یک تا ده نمره میدهد. هر چه که نمره یک پژوهش ارائهشده بالاتر باشد، احتمال صحت آن برای داشتن منشایی فرازمینی بیشتر است. نمرهای که آنها به این پژوهش اخیر دادهاند صفر یا یک است! (هیچ یا غیرمهم) با اینحال قصد دارند تا همین مورد را نیز بررسی کنند.
علاوه بر لیستی که این دو شخص ارائه کردهاند تعداد بیشتری ستاره نیز برای بررسی بیشتر به تلسکوپ نوری 2.4 متری APF که مربوط به ماموریت Breakthrough Listen است سپرده شده است تا به طور مستقل دادههای مربوط به تمامی موارد مشکوک را جمعآوری کند.
توانایی طیفسنج موجود در این تلسکوپ کاملا مشابه توانایی طیفسنج مورد استفاده در نتایج پژوهش آن دو شخص بوده و به این صورت میتوان با اطمینان زیاد به تایید یا رد دادههای مشکوک پرداخت.
بایستی صبر کرد و منتظر نتایج بود. اما همگی بهتر است خوشحال باشیم که اگر کسی بخواهد ادعای وجود فرازمینی ها را ارائه دهد، ابتدا بایستی آماده پاسخگویی به محققان SETI باشد.