انواع فوبیا را بشناسید؛ چه چیزهایی واقعا باعث ترس مردم می‌شود؟

اشخاصی که به فوبیا مبتلا هستند می‌دانند ترسشان غیرمنطقی است. ترس شما را از خطرات احتمالی نگه‌ می‌دارد، در حالی که فوبیا ارتباط چندانی با خطر ندارد. بیشتر از 19 میلیون نفر آمریکایی مبتلا به فوبیا می‌باشند. فوبیا بعضا به قدری شدید است که عملا فرد را فلج می‌کند. فوبیا انواع مختلفی دارد مانند ترس از حیوانات، ترس از موضوعات بی‌جان مثل ارتفاعات و فضاهای بسته، ترس از بیماری و مرگ، ترس از خون و صدها نوع فوبیای دیگر که هر روز به تعداد آن افزوده می‌شود. با گجت نیوز همراه باشید.

وقتی بدن انسان در مقابل خطری قرار می‌گیرد، غده‌های فوق کلیه، هورمون آدرنالین را هر چه سریعتر به خون ترشح می‌کنند. این هورمون، رگ‌های متصل به ماهیچه‌ها را گشاد کرده و همچنین باعث افرایش غلظت قند در خون می‌شود. به این طریق است که بدن خود را با شرایط تطبیق می‌دهد. ترس اساسا یک واکنش عادی انسان‌‎ها هنگام مواجهه با خطر است. این واکنش هدف محافظتی دارد. به علاوه در این حالت قند خون نیز بالا می‌رود و در نتیجه انرژی بدن بیشتر می‌شود. در چنین شرایطی، جسم و روان گوش به زنگ و آماده‌ی عمل است. افزون بر اینکه میزان قند خون نیز بالا می رود و در نتیجه انرژی بدن فرد هم بیشتر می‌شود.

پس در موقعیت‌های خطرناک، ترس یک واکنش طبیعی و حتی مفید و نجات‌دهنده است. از سوی دیگر، فوبیا ترس بیمارگونه‌ای است که به شدت مبالغه‌آمیز و حتی توهمی است؛ به عبارت دیگر، مقدار ترسی که تجربه می‌شود متناسب با آن چه سبب ترس شده نیست و این نه تنها مفید و نجات‌دهنده نیست، بلکه سبب محدودیت‌ فعالیت‌های فرد شده و بر زندگی روزمره او تاثیر منفی به جا می‌گذارد.

فوبیا ترس از حیوانات (Zoo Phobia)

رایج‌ترین نوع فوبیای خاص، ترس از حیوانات می‌باشد. ترس از حیوانات عبارت کلی است که شامل انواع مختلفی از ترس‌ها از جمله ترس از حیوانات خاص می‌شود. برای مثال ترس ازعنکبوتان (arachnophobia)، ترس از مارها (Ophidio phobia)، ترس از پرندگان (Ornitho phobia) و ترس از زنبورها (api phobia) است. ترس از حیوانات  اغلب در کودکی ایجاد می‌شوند و گاهی با رشد کودک از بین می‌روند. ولی ممکن است حتی در طی بزرگسالی نیز ادامه یابند.

ترس از رعد (Brontophobia)

لغت یونانی (Bronte) به معنای تندر و صاعقه و (Bronto Phobia) ترس از تندر می‌باشد. اگرچه افراد مبتلا به تندر‌هراسی  می‌دانند که تندر به آنها آسیبی نخواهد رساند، ولی با این حال در طی طوفان رعد‌و‌برق از بیرون رفتن اجتناب می‌کنند. این افراد حتی ممکن است پشت مبل مخفی شوند و یا اینکه تا پایان طوفان در کمد و یا مخفیگاه خویش پنهان بمانند. ترس غیرمعمول از رعد و برق را رعد‌و‌برق هراسی (Astra Phobia) گویند که بین انسان و حیوان مشترک است.

ترس از خزندگان عجیب (Entomophobia)

شاید برخی از افراد با دیدن برخی از حشرات تنها احساس چندش‌آوری پیدا کنند، اما این جانداران کوچک در واقع این توانایی را دارند که برخی از انسان‌ها را به شدت بترسانند که این شدت در زنان نسبت به مردان 4 برابر است. مطالعه دانشمندان نشان می‌دهد دختر بچه‌های 11 ماهه به سرعت قادرند در برابر تصاویری از مارها یا عنکبوت‌ها نشانه‌های ترس را در صورت خود انعکاس دهند، در حالی که این خصوصیت در پسربچه‌هایی با همین سن وجود ندارد. دیدگاه تکاملی این فوبیا بر این اساس است که زنان در دوران باستانی حیات بشر در هنگام جمع‌آوری غذا با چنین جاندارانی مواجه می‌شده‌اند و انقباض ماهیچه‌های بدن و صورت در برابر چنین منظره‌ای به عنوان ابزار محافظت مادر و فرزند در برابر جاندار شناخته شده است.

ترس از مکان (Agoraphobia)

در حدود 1.8 میلیون جوان 18 ساله در آمریکا از قرارگیری در اماکنی که فرار کردن از آن مشکل باشد، هراس دارند! مکان‌ها و فعالیت‌ها‌یی که شامل این فوبیا می‌شوند: آسانسور، حضور در رقابت‌های ورزشی، پل‌ها، استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی، رانندگی، فروشگاه‌های بزرگ و فرودگاه‌ها برشمرده شده‌اند. این هراس می‌تواند باعث شود افراد هرگز خانه‌های خود را ترک نکنند، به سفر نروند و در مناطق شلوغ قرار نگیرند.

ترس از چیزهای جدید (Neophobia)

کسی که از چیزهای جدید هراس دارد مبتلا به نو هراسی (Neophobia) است. و کسی که از پیر شدن و یا ارتباط با افراد پیر هراس دارد مبتلا به (Gerontophobia) است. جایی بین ین دو حالت، شما ممکن است با کسی مواجه شوید که مبتلابه (phartophobia) باشد که ترس غیر منطقی از عبور گاز در یک محل عمومی است. فردی که مبتلا به فوبیای دندانپزشکی (odontiatophobia) باشد از رفتن به دندانپزشکی هراس دارد و اجتناب می‌کند؛ فردی که مبتلا به spargarophobic باشد ممکن است از یک بشقاب مارچوبه بترسد.

ترس از دیگران (Xenophobia)

در صورتی که صحبت کردن در برابر دیگران رنگ چهره شما را دگرگون ساخته، صدای شمار را گرفته کرده و عرق از سر و روی شما جاری می‌کند، بدانید که نشانه‌های این فوبیا در شما وجود دارد. بیگانه‌ترسی پدیده‌ای است که 15 میلیون جوان آمریکایی از آن در عذابند و تنها صحبت کردن آنها را در جمع تحت تاثیر قرار نمی‌دهد، بلکه خوردن و آشامیدن این افراد نیز در برابر جمع دچار اختلال خواهد شد. این فوبیا از سن 13 سالگی در نوجوانان آغاز می‌شود.

ترس از بلندی (Acrophobia)

یکی از رایج‌ترین ترس‌ها در میان افراد است که در حدود 3 تا 5 درصد از آمریکایی‌ها را تحت تاثیر خود قرار داده است. برخلاف تصور پیشین دانشمندان که این فوبیا را ناشی از ترسی غیر واقعی می‌دانستند، مطالعات جدید نشان می‌دهد مبتلایان به این ترس، ارتفاع ساختمان‌ها را بسیار بیشتر از ارتفاع واقعی می‌بینند و همین امر بر ترس آنها می‌افزاید.

ترس از سگ (Cynophobia)

حتی کوچک‌ترین و بامزه‌ترین سگ‌های نژاد ژرمن شپرد می‌توانند ترسی مهیب را در مبتلایان به این نوع از فوبیا ایجاد کنند. این ترس معمولا از احتمال گاز گرفته شدن خود فرد و یا افرادی دیگر توسط سگها ناشی می‌شود؛ البته برخی تنها نسبت به سگ‌های شکاری و یا تازی هراسناک هستند.

ترس از تاریکی (Lygophobia)

رای بسیاری از کودکان، خاموش شدن چراغ اتاق همراه با بروز ترسی شدید ناشی از بیرون آمدن هیولایی از زیر تختخواب و یا از داخل کمد دیواری است. در واقع ترسیدن از تاریکی یکی از رایج‌ترین ترس‌ها در میان کودکان است که در پس آن تفکرات و توهمات جالب توجهی نهفته است. کودکان در تاریکی به هر پدیده ممکنی فکر می‌کنند و معتقدند در تاریکی دزدی خواهد آمد و آنها را خواهد ربود و یا اسباب‌بازی‌های آنها را به سرقت خواهد برد. ریشه این ترس کودکان از ناشناخته‌های آنان سرچشمه می‌گیرد و در صورت درمان نشدن تا زمان بزرگسالی نیز ادامه پیدا خواهد کرد.

ترس از پرواز (Aviophobia)

ترسی است که در حدود 25 میلیون انسان تنها در آمریکا به آن مبتلا هستند. این افراد در دو گروه ترس، ترس از سقوط هواپیما و ترس از کابین کوچک هواپیما تقسیم می‌شوند. جالب است بدانید نسبت مرگ انسان‌ها در سقوط هواپیما یک در 20 هزار است، در حالی که این نسبت در مرگ‌های ناشی از سوانح رانندگی یک در 100 و در مرگ ناشی از حملات قلبی یک در پنج است.

ترس از دندانپزشک (Odontophobia)

در حدود 9 تا 20 درصد از آمریکایی‌ها به دلیل ترس و واهمه از رفتن به دندانپزشکی خودداری می‌کنند. در صورت ابتلا به این فوبیا فرد به هیچ قیمتی حاضر به مراجعه به یک دندانپزشک نبوده و تنها در صورتی که درد امان آنها را ببرد به مطب دندانپزشکی خواهند رفت. از دلایل ریشه‌ای ارائه شده برای ابتلا این ترس، تجربیات بد گذشته از دندانپزشک، ترس از تزریق لثه و ترس از صندلی و مته دندانپزشکی عنوان شده‌اند که معمولا می‌توان آن را با همکاری دندانپزشک از میان برداشت.

درمان ترس و فوبیا

یکی از رایج‌ترین روش‌های درمان فوبیاهای خاص، روش درمانی رفتاری-‌شناختی است که طی آن از یک شیوه‌ی حساسیت‌زدایی به کار گرفته می‌شود. در این شیوه، فرد را با یک روش حساب‌شده و مصون در معرض موضوع یا موقعیتی که از آن ترس دارد، قرار می‌دهند که معمول‌ترین آن شیوه حساسیت‌زدایی تدریجی است. مثلا فرد با کمک دکتر یا درمانگر نخست در ذهن و با کمک قوه‌ی تخیل و سپس در واقعیت با عامل ترس مواجه می‌شود. به عنوان مثال، اگر فردی از عنکبوت ترس دارد، از او می‌خواهند تا ابتدا آن را در ذهن مجسم کند، سپس عکس‌هایی از عنکبوت را ببیند و سرانجام در واقعیت به یک عنکبوت نگاه کند. البته بین این مراحل به انداز کافی فاصله در نظر گرفته می‌شود. هم‌چنین این روش توام با تکنیک‌‎های آرام‌بخش اجرا شده و از سوی روان‌درمانگر حمایت و کنترل می‌گردد.
با تکرار این تجربه فرد درمی‌یابد که اگرچه آن موقعیت ناخوشایند است، اما زیان‌بار نیست و با هر بار در معرض عامل ترس قرار گرفتن احساس کنترل بر آن ترس در فرد بیشتر می‌شود و این احساس کنترل کردن موقعیت و خود، مهم‌ترین دستاورد این شیوه است. نوع دیگر حساسیت‌زدایی، شیوه‌ی یادگیری و مشارکت است. در این شیوه نیز درمانگر روش‌های صحیح و مناسب برخورد با موضوع ترس را به بیمار نشان می‌دهد و به این ترتیب فرد را ترغیب به انجام همان کارها می‌کند. البته در نظر گرفتن تفاوت‌‎های فرهنگ و شدت اختلال در انتخاب روش مداوا و گرفتن نتیجه مثبت از آن ممکن است مفید باشد. در درمان فوبیاهای خاص به ندرت از داروها استفاده می‌شود؛ اما اگر فرد برای رویارویی با موضوع یا موقعیت ترس‌آور، بسیار مضطرب باشد، احتمالا برای آرام‌سازی او و کمک به فرآیند مداوا، داروی ضد اضطراب تجویز می‌شود.