پروتئینها مواد آلی بزرگ و یکی از انواع درشتمولکولهای زیستی هستند که شاید بتوان آن را عضو جداناپذیر ساختار بسیاری از موجودات دانست. اهمیت بسیار بالایی که این مواد دارند، باعث شده تا همواره محققین بهدنبال رد پای آن در موجودات قدیمی باشند. حال در جدیدترین یافتهها، محققین موفق به کشف نوعی از ساختار رنگدانه های میکروسکوپی و پروتئینها در پرهای فسیل 130 میلیون ساله پرنده Eoconfuciusornis شدهاند.
نتیجه این تحقیقات نشان میدهد مولکولهای پروتئینهای ساختاری همچون بتاکراتین، میتوانند در حالت اصلی خود تا چندصد سال دوام آورده و وارد فرآیند تشکیل فسیل نشوند. این ساختارهای کوچک و قدیمی در فسیل 130 میلیون ساله یک پرنده منقرض شده مربوط به اوایل دوران کرتاسه، پیدا شده است. «ائوکونفوسیوسورنیس» یکی از اولین پرندههاییست که برخلاف پرندگان پیشین خود، فاقد دندان بوده و با منقار شاخی شناخته میشود. همچنین فسیل این پرنده در منطقهای مشهور با نام «بیوتای جهول» واقع در چین شمالی کشف شده و هماکنون در بزرگترین موزه دایناسور جهان، موزه طبیعت شاندونگ تیانیو (Shandong Tianyu Museum of Nature) نگهداری میشود.
هیچ تغییری در ساختار پروتئینهای فسیل 130 میلیون ساله این پرنده ایجاد نشده است
به گفته مری شوایتزر (Mary Schweitzer)، پروفسور دانشگاه کارولیانی شمالی، ابتدا محققین نسبت به وجود ساختار رنگدانهای ملانوزوم در این فسیل مشکوک شده و برای اطمینان از عدم تشکیل چنین ساختارهایی توسط میکروبها، آزمایشهای مختلفی را روی آنها انجام دادند. وی در ادامه اشاره کرد:
اگر این اجزای کوچک به ملانوزومها مربوط باشند باید در ساختاری همچون مواد کراتینی جای بگیرند، در حالیکه پرها حاوی کراتین هستند. اگر ما نتوانیم کراتینها را پیدا کنیم، پس این ساختارها، میکروب یا ترکیبی از ملانوزوم و میکروب خواهد بود که در نتیجه آن، نمیتوان رنگ درست پرها را تشخیص داد.
برای درک بهتر ساختارهای داخلی و خارجی این پرها، شوایتزر و همکارانش با استفاده از میکروسکوپ الکترونی عبوری (TEM) و روش نشاندار کردن بهوسیله ایمونوگلد، ذرات طلا را به پادتنها (آنتیبادی) چسباندند. در ادامه، پادتنهای طلا با درگیر کردن برخی پروتئینهای خاص (مثل کراتین)، امکان نمایش دقیق آن زیر میکروسکوپ الکترونی را فراهم کردند. سپس محققین بهکمک سیستم عکسبرداری پیشرفته، بهدنبال رد پایی از گوگرد و مس در این پرها بودند. همانطور که انتظارش میرفت، گوگرد به شکلی گسترده در سطح آن پخش شده بود که میتوانست یک ساختار کراتینی را نشان دهد. شوایتزر در این مورد میگوید: “خانواده پروتئینهای کراتین شامل مقادیر زیادی از آمینو اسیدهای غنی و گوگرد میشوند”.
اما در تضاد با صحبتهای شوایتزر، گوگرد در ملانوزوم وجود دارد نه در کراتین. محققین نیز پس از تجزیه و تحلیلهای فراوان از پیدا شدن گوگرد در فسیلهای ملانوزوم خبر دادند. درواقع این بررسی میتواند موضوع وجود پروتئینهای ملانوزوم مربوط به 130 میلیون سال پیش در فسیل پرنده Eoconfuciusornis را تایید کند. بهعلاوه محققین بر این باورند که چنین ساختاری، طی دوران تجزیه و تحلیل و فسیل شدن نیز آلوده نشدهاند. نتیجه این تحقیقات نیز نشان میدهد کراتینها و ملانوزومها برای تشکیل، از روشهای ساختاری و شیمیایی استفاده میکنند.