سرمازیستی یا انجماد انسان «Cryonics» دانشی نوظهور است که با کاهش دما و تخلیه خون، بدن فرد بیمار را توسط نیتروژن مایع منجمد میکند، طوریکه به بافتها و سلولهای بدن آسیبی وارد نشود به امید اینکه در آینده و با پیشرفت علم راهی برای بازگرداندن آن به زندگی و درمان بیماری فرد پیدا شود. تاکنون 360 نفر از روسیه و آمریکا داوطلب بودند و دستگاههای لازم برای انجماد انسان تنها در آمریکا و روسیه وجود دارد که هزینه آن بسیار بالاست. عدهای معتقدند هستند که از نظر علمی و عملی انجام چنین کاری ممکن نیست، آنها بر این باورند سلولها پیش از رسیدن به دمای مورد نظر از بین میروند. از سوی دیگر عدهای نیز بر این باورند که علم در آینده قادر به غلبه بر مرگ نخواهد بود. با گجت نیوز همراه باشید.
از سال 1967 موسسات زیادی به این حوزه قدم گذاشتهاند. الکور «Alcor» یکی از بزرگترین سازمانهای فعال در این زمینه است که به اتکای فناوریهای پیشرفته و راهکارهای درمانی حمایتی در این حوزه فعالیت میکند. در این سازمان فرآیند انجماد انسان در بهترین شرایط لحظاتی بعد از ایست قلبی آغاز می شود. گردش خون و تنفس به روش مصنوعی حفظ میشود و به منظور محافظت از مغز در برابر کمبود اکسیژن داروهایی تجویز میشود. هدف اساسی انجماد انسان شانس دوباره برای زندگی به افراد و گسترش طول عمر آنها است. اما دانشمندانی که از این روش در مقیاسهای کوچکتر برای مقاصد پژوهشی استفاده میکنند درباره استفاده از آن برای نگهداری انسانها پس از مرگ تردید دارند. فرآیند سرمازیستی شامل سه مرحله کلیدی آن هم در زمانی است که مرگ فرد در آینده نزدیک به طور رسمی و قانونی اثبات شده باشد.
مراحل انجماد انسان
در نخستین مرحله انجماد انسان بدن فرد بیمار بلافاصله در حمام یخ قرار داده میشود. در همان زمان، از ماسک تهویه برای ادامه ارائه اکسیژن به اندامهای بدن به خصوص مغز استفاده شده و از هپارین ضد انعقاد و CPR خودکار برای حفظ جریان خون استفاده میشود. سپس درجه حرارت بدن برای اطمینان از کاهش تدریجی مورد نظارت قرار میگیرد. در مرحله بعد، بدن منجمد میشود به این معنی که سلولها و اندامهای آن برای تغییر در دمای فوقالعاده کم آماده میشوند. این مرحله شامل جایگزین کردن مایعات بدن با عوامل ضد سرمازیستی است که در بدن تزریق شده و به عنوان ضد یخ عمل میکند و بدن را از آسیبهای یخ زدگی محافظت میکند. حالا که بدن برای دمای فوقالعاده پایین و سرد آماده شده، روند سرمایشی کنترل شده آغاز میشود. این آخرین مرحله قبل از ذخیره سازی طولانی مدت بوده که شامل خنک کردن تدریجی بدن است.
پس از آن بدن در داخل یک کیسه عایق حفاظتی و بعد در داخل یک جعبه خنک کننده که در آن نیتروژن مایع در میزان ثابت وجود دارد قرار میگیرد. این روند به آرامی و در طی چند روز اتفاق میافتد تا زمانی که بدن به دمای منفی 200 درجه سانتیگراد برسد. قبل یا بعد از مرحله دوم، بدن برای تکمیل این روند به نزدیکترین مرکز ذخیره سازی انتقال داده میشود. هنگامی که بدن برای ذخیرهسازی آماده شد، داخل یک کپسول نیتروژن مایع قرار میگیرد. این کپسولها نیروی خود را از برق تامین نمیکنند بنابراین هیچگاه با مشکل قطع برق مواجه نخواهند شد. روش دیگری که محققان از آن استفاده میکنند «neuropreservation» نام دارد که در آن تنها سر فرد فوت شده منجمد و نگهداری میشود تا در آینده دوباره بتوان به آن جان تازه بخشید.
سرمازیستی برخلاف آنچه به نظر میرسد بر انجماد مبتنی نیست؛ بلکه بر انجماد شیشهای مبتنی است. در این فرآیند مواد شیمیایی محافظتکننده جایگزین بیش از 60 درصد از آب درون سلولها میشود که در مواجهه با سرما مانع تخریب بافت سلولی در اثر انجماد میشود. به این ترتیب حرکت مولکولها کند و کندتر شده تا این که در دمای منفی 124 درجه سانتیگراد حرکت مولکولها به طور کامل متوقف میشود. در این فرآیند برخلاف انجماد، بلورهای یخی تشکیل نمیشود. بررسیهای انجام شده نشان داده است با این روش انجماد رگهای خونی به شیوهای برگشتپذیر امکانپذیر است. پیش از این در آلکور یک کلیه که در دمای 125 درجه سانتیگراد زیر صفر با این روش منجمد شده بود با موفقیت به بیمار نیازمند پیوند کلیه پیوند زده شده است.
در نهایت انجماد انسان و دادن جان دوباره به آنها هنوز هم جنبه داستانهای تخیلی و غیر واقعی را داشته و برخی هنوز هم با این فرضیه به شدت مخالفت میکنند و آن را خلاف اساس خلقت و آفرینش میدانند. گفته میشود هدف اصلی مطرح در روند سرمازیستی حفظ بدن انسان است. در بدن انسان مغز به عنوان فرمانده بدن و یک عضو حیاتی شناخته میشود. هر گونه آسیبی به مغز دیگر اعضای بدن را تحت تاثیر قرار میدهد. بنابراین تردیدی نیست که حفاظت از مغز به عنوان یک هدف اولیه مطرح باشد که امکان حفظ اندامهای دیگر بدن را امکانپذیر میکند.
افرادی که امروز برای منجمد شدن داوطلب میشوند به این واقعیت آگاه هستند که در حال حاضر روشی برای بازگشت آنها به حیات وجود ندارد بلکه فقط امیدوارند که شاید روزی علم به اندازهای پیشرفت کند که بتواند آنها را دوباره به زندگی بازگرداند. در حال حاضر بیش از 120 نفر در بانک انجماد بنیاد آلکور منجمد شدهاند و 1005 نفر دیگر نیز در فهرست انجماد و مرگ موقت هستند. از افراد مشهوری که به سرمازیستی تن دادهاند میتوان به تد ویلیامز ( “Ted Williams” بازیکن بیس بال که در سال 2002 درگذشت و سر وی را به امید روزی که بتوان آن را مجددا احیا کرد منجمد کردند) و سه دانشمند دانشگاه آکسفورد نیز به تازگی درخواست انجماد خود را به بنیاد آلکور ارائه کردهاند، اشاره کرد.