امروزه رقابت در بازار اسمارت فون های اندرویدی به لطف کمپانیهای متعدد چینی و قیمتهای فوقالعاده پایینشان، بسیار سخت شده است. کمپانیهایی مانند وان پلاس، میزو و هواوی نه تنها بازار گوشی های ارزان قیمت محلی را به دست گرفتهاند، بلکه در حال نفوذ به بازارهای اروپا و حتی آمریکا نیز هستند و روز به روز بر محبوبیت آنها افزوده میشود، چراکه گوشی های ارزان قیمت چینی توانستهاند با عرضه مشخصات سخت افزاری قدرتمند در کنار قیمت پایین، توجه بسیاری از خریداران جدید را جلب کنند.
با آنکه برخی برندهای معروف همچنان میتوانند اسمارت فون های خود را با قیمتهای بالا به فروش برسانند، اما تعداد کمپانیهایی که محصولاتی نه چندان متفاوت با گوشی های چینی تولید کرده و باز هم قیمت بالایی را برای آن در نظر میگیرند، رو به افزایش است. شاید این کار تنها نوعی استراتژی برای باکیفیت نشان دادن گوشی باشد اما کمپانیهای چینی نیز چندین مزیت و برتری دارند که به آنها اجازه میدهد تا محصولات خود را با قیمت بسیار پایینتری نسبت به رقبای کره جنوبی، تایوانی و آمریکایی عرضه کنند.
هر یک از قطعات در کجا ساخته میشوند؟
اگر قطعات داخلی اسمارت فون های خود را به طور دقیقتر بررسی کنیم، متوجه خواهیم شد که بسیاری از قطعات اصلی و گران قیمت آن، ارتباط کمی با چین دارند، پس تعجبآور است که کمپانیهای چینی میتوانند با چنین قیمت پایینتری محصولات خود را عرضه کنند. کمپانی بزرگ تولید پردازنده کوالکام در آمریکا واقع شده، مدیاتک در تایوان است و اکسینوس سامسونگ نیز در کره جنوبی قرار دارد. در عین حال، کارخانههای بزرگ تولید نیمه رساناهای TSMC در تایوان واقع شدهاند و Hynix نیز در کرهی جنوبی است. حافظهها نیز در همین کشورها تولید میشود و ماژولهای دوربین سونی IMX نیز از ژاپن میآیند. حتی چیپستهای HiSilicon چین نیز توسط کارخانههای TSMC تایوان تولید میشوند.
زمینههایی که چینیها به طور بومی در آنها فعالیت دارند، صفحه نمایش، باتری و اسمبلی هستند. تکنولوژی صفحه نمایش یکی از دلایل اصلی تمایز بین تولیدکنندگان است که برخی به سراغ AMOLED رفته و برخی دیگر LCD را انتخاب میکنند. همچنین گروهی از کمپانیهای چینی برای آنکه هزینه ساخت اسمارت فون را کاهش دهند، به جای رزولوشن های 1440p و بالاتر، از نمایشگرهای فول اچ دی 1080p استفاده میکنند، اگرچه این موضوع نیز چندان تفاوت قیمتی ایجاد نمیکند.
در سال 2016، قیمت نمایشگرهای 5 اینچی AMOLED و LCD با رزولوشن 1080p برای اولین بار با یکدیگر برابر بود و به ترتیب 14.30 و 14.60 دلار بود. گوشی های ارزان قیمت چینی معمولا از نمایشگرهای LCD استفاده میکنند اما موضوع اینجاست که بسیاری از پرچمداران گرانقیمت مانند سری اکسپریا سونی، اچ تی سی 10، ال جی G5 و V20 و اپل آیفون 7 نیز از LCD استفاده میکنند. با آنکه در بین این صفحه نمایش ها تفاوت قیمت وجود دارد، اما اختلاف آن بسیار کم است، به گونهای که میان نمایشگرهای ارزان LCD و پنلهای گران قیمت AMOLED تنها 5 دلار اختلاف وجود دارد.
زمانی که صحبت از مشخصات قطعات اصلی میشود، بسیاری از برندهای چینی، قطعاتی مشابه گوشی های تولید شده در غرب را به کار میبرند. البته بعضی از پرچمداران دارای یک یا دو برتری ویژه هستند اما تفاوت هزینهی ساخت آنها به قدری نیست که بتواند تفاوت قیمت زیاد بین گوشی های ارزان قیمت چینی و سایرین را توجیه کند. شاید تفاوت در هزینههای تولید بتواند این اختلاف را توجیه کند. در لیست زیر، مکان تولید و اسمبل برخی از سرشناسترین تولیدکنندگان گوشی های اندرویدی را بیان میکنیم:
- سامسونگ: ویتنام، کره جنوبی، چین، هند، برزیل، اندونزی
- اپل: چین، احتمالا به زودی در هند
- سونی: چین، تایلند
- اچ تی سی: تایوان
- ال جی: چین، ویتنام، هند
- اوپو/وان پلاس/ویوو: چین
- هواوی: چین، هند
- شیائومی: چین، هند
به استثنای اچ تی سی، تمامی سازندگان گوشی های اندرویدی، بعد از آن که قطعات را از سایر کشورها وارد کردند، محصولات خود را در چین تولید میکنند. پس باری دیگر، تفاوت در هزینههای تولید قابل چشمپوشی است. علاوه بر این، هزینههای تولید تنها 5 یا 10 دلار از هزینهی کلی ساخت یک اسمارت فون را تشکیل میدهد. در حقیقت، در بحث تولید و اسمبل دستگاه، حتی تفاوت بین یک گوشی پایین رده ی Moto E و آیفون 7 کمتر از 150 دلار است. پس باید دلیل دیگری وجود داشته باشد که بین دو گوشی زد تی ای اکسون 7 و مثلا گوگل پیکسل ایکس ال، تفاوت قیمت 350 دلاری وجود دارد.
پیش از آنکه بحث هزینهی ساخت را پشت سر بگذاریم، باید این موضوع را بیان کرد که تحقیقات جدید Deloitte بر رقابت جهانی تولید نشان میدهد که چرا و چگونه چین توانسته به هستهی جهانی برای عملیات تولیدی تبدیل شود. بنابر این دادهها، چین و ایالات متحده در ردهبندی جهانی رقابت، به ترتیب مقام اول و دوم را دارند. پس از آنها، ژاپن در ردهی چهارم، کره جنوبی در ردهی پنجم و تایوان در ردهی هفتم قرار دارد.
با بررسی دقیقتر نوع تولیدات صادراتی که از این کشورها خارج میشوند، متوجه میشویم که نگاه پیشین ما به قطعات اسمارت فون ها درست بوده است. بخش اعظم صادرات آمریکا، ژاپن، کره جنوبی و تایوان را تولیدات تخصصی سطح بالا و تکنولوژیک تشکیل میدهد که شامل قطعات الکترونیکی نیز میشود. از طرفی، چین به شکل دیگری عمل میکند و بخش اعظم صادرات آن را تولیدات سطح پایین با تکیه کمتر بر تکنولوژی تشکیل میدهد. این موضوع نشان میدهد که تمرکز این کشور بر هزینهی پایین تولیدات محصولات نهایی است تا تولید ICهای پیچیده.
دلایل متعددی باعث وجود چنین تفاوتهای ساختاری بین این اقتصادها شده است که از آموزش و مهارت گرفته تا دستمزد، منابع طبیعی و ساختارهای قانونی و مقرراتی را شامل میشوند. برتری بزرگ چین در توانایی رقابت در هزینهی تولید است. این صحبت توسط دادههای همان گزارش نیز تایید میشود. زمانی که از مدیر عاملان کمپانیها خواسته شد تا شش کشور برتر را در زمینههای مختلف ارزیابی کنند، چین در زمینهی هزینهی تولید به وضوح برتری یافت.
به طور کلی، کارخانههای چینی با حاشیه سود کمتری نسبت به رقبای آمریکایی کار میکنند. با وجود آنکه این روش به آنها اجازهی دریافت سفارشهای تعداد کم را نمیدهد، اما در مورد سفارشهای بزرگ با تعداد انبوه، چین میتواند محصولات را با قیمت پایینتری تولید کند که به کاهش قیمت نهایی محصول نیز منجر میشود. با در نظر گرفتن سایر فاکتورهایی که بررسی کردیم، تقریبا کار غیر اقتصادی و بیهودهای است که عملیات تولید را در کشورهای گرانتر انجام دهید.
بدین ترتیب، یک شرایط خودشکوفا به وجود میآید که در آن، کارخانههای چینی میتوانند ظرفیت تولید خود را افزایش دهند که باعث میشود سفارشهای انبوه در زمان نیاز به سرعت تحویل داده شوند. در نتیجهی آن، هزینههای تولید محصولات خودشان نیز کاهش مییابد و همچنین سایرین ترغیب میشوند که سفارشهای خود را به این کارخانهها بدهند.
یکی از رموز موفقیت گوشی های ارزان قیمت چینی ، دستمزد کارکنان در این کشور است
وقتی که مبحث تولیدات در چین پیش میآید، موضوع دستمزد پایین کارکنان نیز به دنبال آن میآید. همچنان دستمزد کار در کارخانههای چینی بسیار پایینتر از سایر نقاط جهان است و از همین رو، احداث کارخانههای رقابتی در سایر کشورها به صرفه نخواهد بود. با این حال، مقالات متعددی بیان میکنند که با در نظر گرفتن فاکتورهایی مانند نوآوری، هزینهی حقیقی تولید در چین در حال افزایش و نزدیک شدن به هزینههای آمریکایی است و در واقع، دستمزد کارکنان تولید در کشورهایی مانند مکزیک پایینتر است.
به هر حال، اکثر سازندگان اسمارت فون ها از دستمزد پایین کارکنان در خطهای تولید کارخانههای چینی، به طور یکسان سود میبرند. با وجود این، کمپانیهایی که به طور اختصاصی در چین هستند، در مقایسه با سایر کشورها، دستمزد کمتری به نیروهای مهندسی، مدیریت بازاریابی و خدمات پس از فروش خود پرداخت میکنند. درآمد میانگین سالانهی یک مهندس محصول در چین حدودا 30,500 دلار است، در حالیکه این مقدار در آمریکا 74,136 دلار و در ژاپن 53,000 دلار است. کره جنوبی تا حدودی نزدیکتر بوده و 34,800 دلار است در حالیکه تایوان حتی مقداری پایینتر و 29,700 دلار است. تصویر زیر، خلاصهای از درآمد شغلهای توسعهی محصول در بزرگترین کشورهای تولید اسمارت فون را نشان میدهد.
معمولا چین در ازای شغلهای مهندسی انبوه مربوط به توسعهی محصول، در مقایسه با کره جنوبی، ژاپن و آمریکا، دستمزد کمتری پرداخت میکند. با آنکه تایوان دارای کمترین دستمزد کلی برای شغلهای این لیست است، اما شغلهای اصلی مهندسی آن حدودا دستمزد یکسانی با چین دارند. با در نظر گرفتن صدها یا هزاران کارمند، این اختلاف کوچک در دستمزد تاثیر بزرگی خواهند داشت، بدان معنا که طراحی و تولید محصولات در چین و تایوان به طور حتم ارزانتر از سایر کشورهای اصلی صادرات اسمارت فون است.
با آنکه این موضوع میتواند دلیل صرفهجویی در هزینهی تولیدکنندگان داخلی چینی را توجیه کند اما توضیحی برای آنکه چرا اچ تی سی، یک کمپانی تایوانی، قیمت بالایی برای پرچمداران خود تعیین میکند و یا آنکه چرا کمپانیهای کوچک تایوانی شکل نگرفتهاند، ندارد.
مدلهای کسب و کار جدید
یکی از موارد کمتر گفته شده اما احتمالا مهمترین جنبهی تفاوت قیمت محصولات چینی، مدلهای کسب و کار مورد استفادهی آنهاست. این کمپانیها نه تنها هزینهی کمتری برای تبلیغات، به خصوص خارج از چین، پرداخت میکنند بلکه از روش آزمایش شدهی همکاری با اپراتورهای تلفن همراه نیز استفاده نمیکنند که در کشورهایی مانند آمریکا بر آن تاکید میشود. به جای آن، کمپانیهای چینی روش توزیع آنلاین را انتخاب کردهاند.
بخش بزرگی از قیمت نهایی یک اسمارت فون، مربوط به زنجیرهی توزیع و فروش میشود و قسمتی دیگر نیز متعلق به اپراتورهای همکار است. کنترل دقیقتر زنجیرهی فروش از طریق فروشگاههای آنلاین یا قراردادهای فروش اختصاصی کوچک میتواند این امکان را به تولیدکنندگان بدهد که هزینهی نهایی را به حداقل برسانند.
البته عدم همکاری با اپراتورها و زنجیرهی فروش نیز معایبی دارد. برندهایی که بدین روش فعالیت میکنند، حضور کمرنگتری در بازار پیدا میکنند و در نتیجه نمیتوانند همچون سایر برندها، محصولات خود را به مصرف کنندگان اصلی معرفی کنند. این روش همچنین توسعه به سایر بازارها را دشوارتر میکند چراکه معرفی برند سختتر بوده و کانالهای توزیع میبایست بدون کمک کانالهای فعلی، از نو ایجاد شوند.
از آنجایی که عمدهی گوشیها در آمریکا از طریق قرارداد با اپراتورها خریداری میشوند، این موضوع یک سد بزرگ در آمریکا محسوب میشود. با آنکه فروشهای سریع آنلاین در بازارهای چین، هند و سایر مناطق آسیایی به خوبی عمل کرده، این روش نمیتواند موفق چندانی در ایالات متحده به دست آورد.
این موضوع یکی از دلایل افزایش حضور برندهای چینی در بازارهای جدید است، حتی با وجود آنکه قیمت نهایی محصولاتشان نیز در حال افزایش است. برای نمونه، در اروپا شما میتوانید دستگاه های هواوی و آنر را در ویترینها بیابید و شیائومی و وان پلاس نیز هر دو به فکر گسترش حضور فیزیکی خود در این منطقه هستند.
نتیجه گیری نهایی
در گذشته، بسیاری از افراد بر این باور بودند که گوشی های ارزان قیمت چینی دارای کیفیت ساخت پایینی هستند اما در سال 2016، بازار گوشی های هوشمند ثابت کرد که این کمپانیها میتوانند محصولاتی را تولید کنند که نه تنها دارای قدرتمندترین سخت افزارها هستند، بلکه از لحاظ کیفیت ساخت با برندهای مطرح جهان برابری میکنند و در عین حال، قیمت آنها نیز پایینتر است.
تولیدکنندگان چینی میتوانند برخی از هزینههای تولیدی و دستمزد کوچک را حذف کنند تا قیمت نهایی محصول خود را پایین نگاه دارند. با این حال، تجارت و تاکتیکهای تبلیغاتی نوآورانه مانند فروشهای مقطعی اینترنتی، بازاریابی اینترنتی و عدم همکاری با اپراتورها، به آنها این امکان را میدهد که با بسیاری از برندهای مشهور جهان رقابت کنند. در این میان، کمپانیهایی مانند شیائومی در سالهای اولیه خود حتی حاشیهی سود را کاهش دادند تا بتوانند سهمی از بازار را بدست آورند.
رقابت بر سر کاهش قیمتها باعث شده تا برخی تولیدکنندگان قدیمی صنعت گوشی های هوشمند تحت فشار قرار گیرند و گوشی های ارزان قیمت چینی جایگاه خود را در بازار محکمتر کنند اما این رقابت برای ما مصرف کنندگان، محصولات بسیار قدرتمند و در عین حال ارزان قیمتی را به ارمغان آورده است.