بررسی آمارهای رسمی که تا پایان سال 2015 منتشر شده نشان میدهد که کشور ما در زمینهی توسعه ارتباطات و فناوری اطلاعات در رتبهی پانزدهم منطقه و 89 جهان قرار گرفته است. طبق این آمار، کره جنوبی در ردهی نخست توسعهی فناوری اطلاعات در جهان جای گرفته و جایگاه اول منطقه نیز به بحرینیها اختصاص پیدا کرده است.
طبق آخرین آمار منتشر شده، ایران در جایگاه خوبی از نظر توسعه ارتباطات و فناوری اطلاعات قرار ندارد و رتبه 15 منطقه و 89 جهان را به خود اختصاص داده است. جمعآوری دادههایی مانند تعداد مشترکان تلفن همراه و تعداد خطوط تلفن ثابت از جمله عوامل مهم به منظور بهبود تحقیق و پژوهش در حوزهی ICT به شمار میروند.
هدف اصلی IDI (توسعه ارتباطات و فناوری اطلاعات) بررسی فرایند تبدیل شدن به یک جامعه اطلاعاتی در راستای حرکت از یک مرحله به مرحلهی بعدی است که به عنوان یک ابزار قدرتمند، توسعهی جامعهی اطلاعاتی را در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه مورد بررسی قرار میدهد.
3 زیرشاخص دسترسی، استفاده و مهارت برای IDI تعریف شده است. طبق آمار، در سالهای 2012 تا 2015 بیشتر کشورهای جهان در شاخص IDI پیشرفت داشتهاند اما نابرابری در اتصالها همچنان باقی مانده است. اکثر کشورها رتبهی پیشین خود را در این ردهبندی حفظ کردهاند و بیشترین تغییرات تا 5 رتبه بود که برای تعداد کمی از کشورها اتفاق افتاد. در این سال از بین 10 کشور برتر جهان، 7 کشور از قاره اروپا و 3 کشور از قاره آسیا بودهاند و در مجموع بیشتر کشورهای اروپایی جزو 50 کشور برتر جهان محسوب میشوند که این موضوع، پیشرو بودن اورپا در حوزهی توسعه ارتباطات و فناوری اطلاعات را نشان میدهد.
با مقایسه آمار سال 2014 و 2015 متوجه میشویم که لوکزامبورگ، جایگاه دهمی را از ژاپن گرفته است. همچنین کشورهای میانمار، سنت کیتس و نویس، الجزایر، دومینیکن، گرانادا، رواندا، ساحل عاج و بولیوی کشورهایی هستند که در این فهرست حداقل 5 رتبه ارتقا پیدا کردهاند و کشورهای عربستان و سنت لوسیا نیز حداقل 5 رتبه نزول داشتهاند.
18 کشور اروپایی در جمع 30 کشور برتر جهان در حوزه IDI
در بین 30 کشوری که بیشترین مقدار شاخص IDI را در سال 2015 داشتند، 18 کشور از اروپا حضور داشت و کشورهایی مانند آمریکا، کانادا، نیوزلند، استرالیا، کره جنوبی، ماکائو و بحرین نیز در آن به چشم میخورند. کشور اول جهان در این شاخص یعنی کره جنوبی (با شاخص 84.4) در زیرشاخصهای مهارت، دسترسی و استفاده به ترتیب در رتبههای سوم، هشتم و سوم قرار گرفت و ایران نیز با یک پله صعود نسبت به سال 2014، در ردهی 89 جهان جای گرفته است.
بررسیها نشان میدهد که بیشترین رشد در میانگین زیرشاخص استفاده، اتفاق افتاده که از 54.3 در سال 2014 به 91.3 ارتقا یافته است. همچنین میانگین زیرشاخص دسترسی از 45.5 در سال 2014 به 58.5 در سال 2015 رسیده و در میانگین زیرشاخص مهارت نیز تغییری به وجود نیامده و همچنان در عدد 74.5 ثابت باقی مانده است.
در این آمار، ایران در زمینهی دسترسی خانوارها به اینترنت، دو پله صعود کرده است. رتبهی اول این شاخص در جهان به لوکزامبورگ تعلق دارد و ایسلند، انگلیس، هنگ کنگ، آلمان، سوئیس، مالت، هلند، کره جنوبی، سوئد، ژاپن و فرانسه در رتبههای بعدی هستند. ایران نیز با عدد 26.6 در ردهی 76 جهان قرار گرفته است.
در بین کشورهای منطقه نیز بیشتر کشورها در طی سالهای 2012 تا 2015 در حوزهی توسعه ارتباطات و فناوری اطلاعات رشد داشتهاند و بحرین با امتیاز 46.7 در جایگاه نخست منطقه جای گرفته است. اردن و قزاقستان در شاخص ضریب نفوذ تلفن همراه و کشورهای ارمنستان، آذربایجان، قزاقستان، عربستان، ترکیه، امارات و عمان در شاخص پهنای باند اینترنت به ازای هر کاربر رشد قابل توجهی داشتهاند. کشور ما نیز با وجود افزایش 7 درصدی امتیاز شاخص IDI همانند سال 2014 در ردهی پانزدهم منطقه قرار گرفته است. پایینترین امتیاز و رتبه در منطقه به افغانستان اختصاص دارد.
رتبهبندی زیرشاخصهای توسعه ارتباطات و فناوری اطلاعات در منطقه
بر اساس این فهرست، در زیرشاخص دسترسی، رژیم صهیونیستی با رقم 28.8 در رتبه اول منطقه و 18 جهان جای گرفته و امارات نیز با رقم 14.8 در ردهی دوم منطقه و 24 جهان دیده میشود. بحرین، قطر و قزاقستان نیز در ردههای بعدی حضور دارند. ایران در این زیرشاخص با امتیاز 26.6 و یک پله صعود، مکان سیزدهم منطقه و هفتاد و نهم جهان را به خود اختصاص داده است. افغانستان با امتیاز 51.2 پایینترین رتبهی این زیرشاخص را در اختیار دارد.
در زیرشاخص استفاده، بحرین با عدد 48.7 و یک درصد کاهش نسبت به سال 2014 کماکان در رتبه اول منطقه قرار دارد اما در جهان با 5 پله نزول به ردهی بیست و دوم رسیده است. امارات، قطر، عربستان، کویت و رژیم صهیونیستی در ردههای بعدی منطقه جای گرفتهاند و ایران نیز با رقم 74.2، ردهی شانزدهم منطقه و 110 جهان را به خود اختصاص داده است.
همچنین در زیرشاخص مهارت، رتبهی اول منطقه با امتیاز 38.8 در اختیار رژیم صهیونیستی است و ترکیه نیز در ردهی دوم حضور دارد. قزاقستان، گرجستان، عربستان و ارمنستان در رتبههای بعدی دیده میشوند و ایران نیز با عدد 96.6 در جایگاه هشتم منطقه قرار گرفته است.
در مجموع، کشورهای بحرین، رژیم صهیونیستی، امارات، قطر، عربستان، قزاقستان، کویت، آذربایجان، عمان، لبنان، ترکیه، ارمنستان، گرجستان، اردن و ایران به ترتیب 15 کشور منطقه در شاخص IDI یا توسعه ارتباطات و فناوری اطلاعات هستند.