در سال 1395 اتفاقات قابل توجهی در صنعت خودروی ایران رخ داد و بسیاری از شرکتهای خارجی با عقد قراردادهایی به صورت رسمی فعالیت خود را در ایران آغاز کردند و محصولات آنها نیز در سال جاری وارد بازار کشورمان خواهد شد. اتفاق مهم دیگری که در سال گذشته شاهد آن بودیم، معرفی دو خودروی جدید ایران خودرو و سایپا یعنی دنا پلاس و سایپا کوییک بود که با ویژگیها و آپشنهای جدید اما بر روی همان پلتفرم قدیمی و منسوخشده در سال 96 روانه بازار کشورمان خواهند شد.
دنا پلاس و سایپا کوییک را میتوان نهایت توان شرکتهای خودروسازی ایرانی با نیم قرن سابقه دانست. شرکتهای ایران خودرو و سایپا میخواهند برخی ویژگیها را برای اولین بار در تاریخ خودروسازی ایران در محصولات جدید خود ارائه کنند.
دنا پلاس در واقع نسخه فیس لیفت و بهبودیافته دنای معمولی است. بیشتر تغییرات در پروفیل جانبی آن صورت گرفته و آپشنهای سانروف و ایربگ های جانبی برای اولین بار در خودروهای تولید داخل قرار گرفتهاند. در سمت مقابل، سایپا کوییک به عنوان فیس لیفت تیبا 2 یا نسخه هاچ بک ساینا روانه بازار خواهد شد. این خودرو با اضافه کردن برخی قطعات به بدنه، نمایی کراس به خود گرفته و امکاناتی مانند فرمان برقی در مدل اتوماتیک، سیستم ورود بدون کلید و استارت دکمهای برای اولین بار در ایران در آن قرار گرفتهاند.
ارائه ویژگیها و آپشنهای جدید در خودروهای دنا پلاس و سایپا کوییک ، حرکت مثبتی در صنعت خودروسازی کشورمان به شمار میرود اما نباید از ایرادهای متعدد آنها چشمپوشی کرد. وقتی ریشه و اصل و نسب این خودروها را بررسی میکنیم به دو خودروی تاریخی و ماندگار یعنی پژو 405 و پراید میرسیم؛ خودروهایی که به نوعی مادر تمام خودروهای ایرانی هستند. پس بهتر است در اینجا روند تبدیل پژو 405 به دنا و کیا پراید به کوییک را بررسی کنیم.
پیشینه تاریخی دنا پلاس و سایپا کوییک
تولید پژو 405 در سال 1369 به عنوان یک خودروی مدرن و بهروز توسط ایران خودرو آغاز شد. در سال 1379 اولین خودروی به اصطلاح ملی ایران به نام سمند بر پایه پلتفرم پژو 405 ساخته شده و در سال 1386 نیز اولین فیس لیفت سمند با نام سورن روانه بازار شد. پس از آن نیز با اعمال فیس لیفت جدیدتر و کاملتری بر روی سمند و سورن، خودروی جدیدی به نام دنا در فهرست محصولات ایران خودرو قرار گرفت؛ و حالا باز هم شاهد یک فیس لیفت دیگر و عرضه دنا پلاس با همان پلتفرم همیشگی هستیم.
در آن سوی میدان، شرکت خودروسازی سایپا در ابتدای دهه 70 هجری شمسی واردات کیا پراید را آغاز کرد و سپس به تولید آن روی آورد. ریشه این خوردو به مزدا 121 و فورد فستیوا بازمیگشت. در طول این سالها مدلهای مختلفی از پراید شامل 131، 132، هاچ بک 111، 141 و پراید وانت وارد بازار شد. در سال 1387 شرکت سایپا نخستین خودروی ملی خود را با نام تیبا معرفی کرد که بر روی پلتفرم پراید ساخته شده بود. مدتی بعد نسخه هاچ بک تیبا با نام تیبا 2 رونمایی شد و پس از آن نیز فیس لیفت تیبا با نام ساینا به بازار خودروی ایران آمد. حالا هم با ترکیب خودروهای ساینا و تیبا 2، خودروی مثلا جدیدی با نام کوییک شکل گرفته است.
همانطور که گفته شد، ریشه خودروهای دنا پلاس و سایپا کوییک به خودروهای قدیمی و منسوخ شده پژو 405 و پراید بازمیگردد و به نظر میرسد که خودروسازان داخلی ما نمیخواهند دست از سر پلتفرمهای قدیمی بردارند. هرچند تلاش این شرکتها برای حرکت در راستای رویه جهانی و ارائه مواردی مانند پیشرانه توربوشارژ، گیربکس اتومات، ایربگهای جانبی، سانروف و سیستم ورود بدون کلید را میتوان نکته مثبتی دانست اما تمام اینها جزو موارد بدیهی صنعت خودروسازی دنیا به شمار میروند و ارزش مانور دادن و تبلیغات را ندارند. این اصلا قابل درک نیست که برای چنین مواردی، هزینههای زیادی از مصرفکنندگان کمدرآمد ایرانی مطالبه شود، آن هم برای خودروهایی که ریشه در محصولات یک ربع قرن پیش دارند.
باید از خودروسازان ایرانی پرسید که این پلتفرمهای قدیمی و منسوخ شده چقدر ظرفیت فیس لیفت و بهینهسازی دارند که دست از سر آنها برنمیدارند؟ در کجای دنیا چندین خودروی مختلف و فیس لیفتهای متعدد بر اساس یک پلتفرم ساخته و هربار با نام جدید و قیمت بالاتر در بازار عرضه میشود؟ آیا اضافه کردن سانروف و ایربگ های جانبی به همراه تغییراتی در پروفیل جانبی دنا پلاس، ارزش 6 میلیون تومان قیمت بیشتر نسبت به دنای معمولی را دارد؟ آیا ایجاد تغییرات اندک ظاهری و اضافه کردن چند آپشن مانند فرمان برقی و سیستم ورود بدون کلید، ارزش 7 میلیون تومان قیمت بیشتر نسبت به تیبا 2 را دارد؟ البته این را هم باید اضافه کرد که در کیفیت و طول عمر همین آپشنهای جدید هم تردید وجود دارد و نمیتوان از عملکرد درست آنها مطمئن بود.
این طور به نظر میرسد که توانایی خودروسازان داخلی به اضافه کردن چند آپشن ساده و ساختن خودروهای چند تکه بر اساس پلتفرمهای قدیمی محدود شده است. تا زمانی که شرکتهای ایران خودرو و سایپا، پلتفرمهای مدرن و بهروزی را برای ساخت محصولات جدید خود به کار نگیرند و خودروهای مدرن و باکیفیت را با قیمت مناسب در بازار عرضه نکنند، معرفی خودروهایی مانند دنا پلاس و سایپا کوییک هیچ ارزشی برای مشتریان نخواهد داشت.
در دورانی که تکنولوژی با سرعت نور در حال رشد است، شرکتهای خودروسازی ما باید از پلتفرمهای منسوخ شده دست بکشند و اگر توان استفاده از پلتفرمهای مدرن جهانی را ندارند، حداقل از پلتفرمهای یک نسل قبل خودروسازان بزرگ دنیا استفاده کنند. به این صورت میتوان محصولات جدید و لایق شان و منزلت مردم ایران را با کیفیت و قیمت مناسب عرضه کرد و رضایت مشتریان را نیز به دست آورد.