سیاره جدید کشف شده، بهترین گزینه جستجوی حیات بیگانه

سیاره جدیدی کشف شده است که می‌تواند در صدر لیست مکان‌های مناسب برای جستجوی حیات بیگانه قرار گیرد.

جنس این سیاره، همانند زمین، سنگی است و تنها 40 سال نوری با ما فاصله دارد. به علاوه در کمربند حیات ستاره خود قرار گرفته، یعنی جایی که آب به حالت مایع می‌تواند وجود داشته باشد.

سیارات دیگری نیز هستند که در چنین منطقه مناسبی از ستاره میزبان خود قرار گرفته‌اند. شاید معروفترین آنها، سیستم سیاره‌ای تراپیست-1 باشد که به تازگی کشف آن اعلام شده است. اما اگر بخواهیم از میان این موارد، بهترین گزینه برای جستجوی حیات بیگانه را اعلام کنیم، سیاره LHS 1140b به عنوان اولین انتخاب، خودنمایی خواهد کرد.

اما چه شرایطی باعث شده تا شانس این سیاره برای دربرداشتن حیات، بالا باشد؟ در ادامه به بررسی این شرایط می‌پردازیم.

جو سیارات فراخورشیدی

در طول بیست سال گذشته، هزاران سیاره فراخورشیدی کشف شده است که تعدادی از آنها شرایط اولیه لازم برای زیست‌پذیر بودن را دارا هستند. به این صورت که سیاراتی سنگی همچون زمین بوده و در کمربند حیات ستاره خود قرار گرفته‌اند.

سیاره LHS 1140b نیز این شرایط را داراست. این سیاره نوری برابر 0.46 نوری که زمین از خورشید دریافت می‌کند را از ستاره مزبان خود بدست می‌آورد. قطر آن نیز 1.4 برابر قطر زمین است و جرمی 6.6 برابر جرم زمین دارد. پس باید آن را یک ابرزمین نامید.

گام بعدی برای تعیین زیست‌پذیری یک سیاره، بررسی جو آن است. ترکیبات جو می‌تواند نشان دهد که آیا سیاره موردنظر، عناصر لازم برای شکل‌گیری حیات (همچون اکسیژن و کربن دی اکسید) را دارد. یا اینکه نشانه‌های وجود حیات (مثلا اکثر متان جو زمین توسط موجودات زنده شکل گرفته) روی خود را داراست یا خیر.

تیم محقق کاشف سیاره LHS 1140b معتقدند این سیاره یکی از بهترین گزینه‌ها برای بررسی دقیق‌تر ترکیبات جو سیاره است.

این سیاره بیگانه، ابتدا به روش گذر کشف شده است. یعنی روشی که در آن با اندازه‌گیری کاهش اندک در نور ستاره، که از عبور قرص سیاره از جلوی ستاره ناشی می‌شود، پی به وجود سیاره می‌برند. در این روش می‌توان به نگاه به نوری که از جو سیاره عبور می‌کند و به ما می‌رسد، از ترکیبات جو آن نیز، تا حدودی آگاه شد. سیارات دیگر، همچون سیاره پروکسیما قنطورس، از جلوی ستاره خود گذر نمی‌کنند و به روش سرعت شعاعی کشف می‌شوند که امکان مطالعه جو آنها به این وسیله فراهم نیست.

تعدادی از سیارات نیز هستند که می‌توان آنها را به هر دو روش گذر و سرعت شعاعی بررسی کرد. به این صورت دو پارامتر مهم جرم و اندازه سیاره و در نتیجه چگالی آن بدست می‌آید.

دانستن چگالی سیاره، برای مطالعات جو آن موضوع مهمی است. به طور مثال چگالی بالای سیاره LHS 1140b از یک طرف نشان‌دهنده قدرت گرانشی زیاد سیاره برای نگه داشتن جو خود است. از طرف دیگر، این گرانش بالا، باعث شده تا جو سیاره فشرده شود و مطالعه نور عبوری از این جو نازک، یعنی مطالعه عناصر تشکیل‌دهنده جو، کاری دشوارتر محسوب شود.

ستاره‌ای سرد

موضوع دیگری که مناسب بودن این سیاره برای شکل‌گیری حیات را عنوان می‌کند، ستاره میزبانش است. هرچند که این ستاره، با ستاره خورشید ما تفاوت بسیاری دارد.

ستاره LHS 1140، کوتوله‌ای قرمز است که اندازه‌ای یک پنجم خورشید ما دارد و بسیار سردتر است. نکته مثبت این ستاره، نور ساطع‌شده کمتر آن است. به این صورت که مطالعه سیاراتی که اطراف ستاره‌های پرنوری چون خورشید در گردشند، بسیار مشکل است. نور چنین ستاره‌هایی، سیاره را به کل از دید ما خارج می‌کند. این مشکل درباره ستاره‌های کم‌نور، تا حد زیادی بهبود پیدا می کند.

به علاوه، ستاره‌های کوتوله از نوع M، فراوان‌ترین ستاره‌های موجود در کهکشان راه شیری ما هستند. تا حدی که برخی دانشمندان در صدد اجرای برنامه‌های جستجوی سیارات فراخورشیدی، تنها در اطراف چنین ستاره‌هایی هستند.

اما این نوع از ستارگان، در اوایل زندگی خود بسیار خشن بوده و تابش‌های قدرتمندی از خود ساطع می‌کنند. تابش‌هایی که می‌تواند آب یا حیات احتمالی شکل‌گرفته روی سیارات آنها را نابود سازد. با این حال ستاره LHS 1140 کوتوله قرمز تقریبا آرامی است. در مقایسه، ستاره تراپیست، تابش‌های شدیدتر و بیشتری داشته و فوران‌های طول موج ایکس آن نیز بسیار قدرتمند است.

برای اطمینان یافتن بیشتر از مقدار تابش ستاره LHS 1140، قرار شده است تا تلسکوپ هابل، نگاه دقیق‌تری به آن بیاندازد. همچنین برنامه بعدی این است که جو این سیاره توسط هابل بررسی شود. تلسکوپ‌های بزرگ دیگری همچون جیمزوب که در سال 2018 پرتاب خواهد شد نیز در آینده‌ای نزدیک، بررسی‌های دقیق‌تری از این سیاره به عمل خواهند آورد.

هرچند ممکن است در نهایت، نشانی از حیات روی این سیاره یافت نشود، اما در حال حاضر، بهترین گزینه ما برای جستجوی حیات بیگانه ، همین سیاره است. ستاره‌های کوتوله قرمز، بیشترین جمعیت ستاره‌های راه شیری را شکل می‌دهند. بنابراین هرگونه اطلاعات کسب شده از این سیاره، می تواند به ستاره‌شناسان در تعیین ویژگی‌های بخش بزرگی از سیارات کهکشان ما، کمک‌های بسیاری برساند.