گجت نیوز آخرین اخبار تکنولوژی، علم و خودرو 
امروزه سلاح های میکروبی یا زیستی به یکی از مرگبارترین سلاح های جهان تبدیل شده‌اند و بسیاری از کشورها و سازمان های تروریستی به استفاده از آن روی آورده‌اند. در ادامه با این دسته سلاح‌ها بیشتر آشنا می‌شویم.
سازمان تروریستی فیثاغورث را می‌توان اولین نهاد تروریستی تاریخ جهان دانست. وی که در قرن 6 پیش از میلاد مسیح زندگی می‌کرد و سخنگوی جناح آریستوکرات یونان بود، پس از شکست از طالس، رهبر جناح دموکرات، به سیسیل فرار کرد و گروه‌های خرابکاری را سازمان‌دهی کرد که هدف از آن خرابکاری و ترور در آتن یونان بود.
در دنیای امروز ما، چهره تروریسم هم رنگ و بوی جدیدتر و مرگبارتری به خود گرفته و دیگر کمتر شاهد استفاده از تفنگ‌ها و شمشیرها برای ترور افراد هستیم. امروزه با موجودات خطرناک‌تری در حد تنها چند میکرون روبرو هستیم. سلاح های میکروبی یا سلاح زیستی به هر عامل زیستی یا میکروبی گفته می‌شود که می‌تواند آسیب جدی به انسان‌ها، حیوانات یا گیاهان وارد کند. این سلاح‌ها باعث مرگ‌های دسته جمعی می‌شوند اما به زیرساخت‌ها، ساختمان‌ها و تاسیسات آسیبی نمی‌رسانند. سلاح های میکروبی شامل دسته‌های مختلفی می‌شوند و از نظر نوع موجود سمی به کار رفته در آن، شدت مرگبار بودن، طول دوره نهفتگی یا کمون، درجه ایجاد عفونت، پایداری و امکان درمان با واکسن‌ها متفاوت هستند.
انواع عامل های زیستی در سلاح های میکروبی
در مجموع 5 گروه عامل زیستی به عنوان اسلحه در حملات تروریستی به کار می‌روند که در ادامه به آن‌ها اشاره خواهیم کرد:
باکتری‌ها: موجودات تک سلولی هستند که باعث ایجاد بیماری‌هایی مانند سیاه زخم، طاعون و تولارمی می‌شوند.
ریکتزیا: به میکروارگانیسم‌هایی شبیه به باکتری گفته می‌شود که پارازیت خارج سلولی داشته و در داخل سلول تولید مثل می‌کنند. از جمله بیماری‌هایی که توسط ریکتزیا ایجاد می‌شوند می‌توان به تیفوس و تب کیو اشاره کرد.
ویروس‌ها: این انگل‌های خارج سلولی تنها یک صدم اندازه باکتری‌ها هستند و می‌توانند بیماری‌هایی چون انسفالیت اسبی ونزوئلایی ایجاد کنند.
قارچ‌ها: قارچ‌ها در محصولات کشاورزی نفوذ کرده و آسیب‌هایی مانند بلاست برنج، زنگ قهوه‌ای گندم و سوختگی سیب زمینی به وجود می‌آورند.
سموم: سم‌ها از مارها، حشرات، عنکبوت‌ها، باکتری‌ها، قارچ‌ها و موجودات دریایی استخراج می‌شوند و به عنوان نوعی سلاح زیستی به کار می‌روند. یسین یک نمونه از این گونه سموم است که از دانه‌های سمی کرچک به دست می‌آید.
سلاح های میکروبی از هر نوع سلاح دیگری مرگبارتر و خطرناک‌ترند و در عین حال قیمت بسیار زیادی نیز ندارند. به همین دلیل امروزه بسیاری از کشورها و سازمان های تروریستی، این گونه سلاح‌ها را حتی به سلاح های هسته ای که فناوری ساخت پیچیده‌تر و گران‌تری دارند، ترجیح می‌دهند.
تاریخچه استفاده از سلاح های زیستی
یکی از اولین موارد استفاده از سلاح های میکروبی به سال 1347 میلادی مربوط می‌شود. در آن زمان، نیروهای مغول، اجساد آلوده به طاعون را با منجنیق به بندر کافا در دریای سیاه (فئودزیای اوکراین امروزی) پرتاب می‌کردند. تاریخ‌نویسان معتقدند که کشتی‌های ایتالیایی طاعون را با خود به اروپا بردند و مرگ سیاه به مدت پنج سال در کل اروپا ادامه داشت. این بیماری همه‌گیر، جان 25 میلیون نفر یعنی یک سوم جمعیت اروپای آن زمان را گرفت.
آلمانی‌ها نیز اولین کشوری بودند که در جریان جنگ جهانی اول از سلاح های زیستی و شیمیایی برای ایجاد خرابکاری‌های عمده استفاده می‌کردند. این حمله‌ها در مقیاس کوچک انجام می‌شد و خیلی هم موفقیت‌آمیز نبود. آلمانی‌ها در این زمان، حیواناتی که در کشورهای مختلف به عنوان غذا استفاده می‌شدند را آلوده می‌کردند. پس از ان در سال 1925 کشورها پروتکل ژنو را امضا کردند و بر اساس آن، استفاده از سلاح های میکروبی و شیمیایی ممنوع شد. ژاپنی‌ها که یکی از امضاکنندگان این پروتکل بودند، به شکل مخفیانه، برنامه‌های آزمایشی خود را برای ساخت سلاح های زیستی و میکروبی اجرا می‌کردند و در جنگ جهانی دوم نیز بین سال‌های 1937 و 1945 از این نوع سلاح‌ها بر علیه نیروهای متفقین استفاده کرد.
در جریان دومین جنگ جهانی، ارتش ژاپن بیش از هزار چاه آب را در روستا‌های چین آلوده کرد تا شیوع وبا و تیفوس را مطالعه کند. آن‌ها بیش از 3 هزار نفر از جمله زندانیان جنگ را کشتند تا مکانیسم ورود این میکروب‌ها به بدن را آزمایش کنند و کشورهای بریتانیا، آلمان و شوروی نیز برنامه‌های تحقیقاتی در این زمینه داشتند. همچنین گروه تروریستی القاعده نیز پیش از حمله آمریکا در سال 2001 و 2002، آزمایشگاهی برای مطالعه سیاه زخم داشت. اکنون نیز بر اساس منابع اطلاعاتی موجود، کشورهای آمریکا، آفریقای جنوبی، عراق و چندین کشور دیگر اقدام به ساخت سلاح های میکروبی کرده و یا در حال ساخت این گونه سلاح‌ها هستند.
البته در طول تاریخ، ادعاهای دروغین زیادی هم در مورد ساخت و به کارگیری سلاح زیستی مطرح شده بود که از جمله آن می‌توان به گزارش بریتانیا پیش از جنگ جهانی دوم اشاره کرد. آن‌ها مدعی شده بودند که عوامل مخفی آلمان در مترو پاریس و لندن، آزمایش‌هایی بر روی نوعی باکتری انجام دادند تا انتشار آن را از طریق سیستم‌های حمل و نقل عمومی مطالعه کنند اما این ادعا هیچوقت به اثبات نرسید. آمریکایی‌ها نیز ویتنام را متهم به استفاده از سموم قارچی در لائوس کرده بودند؛ اما بعدها مشخص شد که باران زرد در واقع چیزی جز مدفوع زنبورها نبوده است. حتی این فرضیه وجود دارد که ویروس HIV یک نوع سلاح زیستی است که برای ضربه زدن به آمریکا یا بی‌ثبات کردن کوبا ساخته شد.
کنوانسیون سلاح های میکروبی و پروتکل ژنو، توسعه، تولید و ذخیره سلاح های باکتریایی و سمی را ممنوع کرده‌اند. برخی کشورها، ذخایر سلاح های میکروبی خود را معدوم و تحقیق در این زمینه را متوقف کردند اما هنوز هم خطرات زیادی وجود دارد و شواهدی مبنی بر تخلف از این معاهده مشاهده می‌شود.
راه‌های دفاع در برابر حمله های زیستی
سیستم پزشکی، پایه و اساس دفاع در برابر حمله های زیستی است. در آمریکا برای دو عامل زیستی عمده و مرگبار یعنی سیاه زخم و آبله، واکسن‌هایی تهیه شده و ذخیره واکسن سیاه زخم این کشور برای واکسینه کردن کل آمریکایی‌ها کافی است. دفاع شهری در برابر حمله های زیستی از زمان حمله 11 سپتامبر به بعد در آمریکا رشد قابل توجهی داشت. دفاع شهری موفقیت‌آمیز باید با استفاده از سنسورها، سیستم‌های هشداردهنده، واکسن‌ها، کمک‌های پزشکی، آموزش‌های عمومی و برنامه‌ریزی در شرایط اضطراری همراه باشد.
برنامه دفاع شهری آمریکا در قالب برنامه ذخایر استراتژیک ملی از 50 تن بسته کمکی شامل واکسن، کمک‌های پزشکی، عامل ضدعفونی‌کننده و تجهیزات کمک‌های اولیه تشکیل شده که در محل‌های مختلف ذخیره شده و در موارد اضطراری در صورت بروز حمله های زیستی مورد استفاده قرار می‌گیرند. علاوه بر آن، هر یک از ایالات آمریکا دارای برنامه پاسخ به بیوتروریسم شامل خطوط راهنمایی برای واکسیناسیون عمومی، سیستم ارزیابی خدمات و نیازهای درمانی و قرنطینه است.
معمولا عامل های زیستی مرگبار به صورت آئروسل منتشر شده و افرادی که در هوای آلوده به این آئروسل‌ها تنفس می‌کنند دچار عفونت و بیماری می‌شوند. ماسک‌های فیلتردار، موثرترین راه دفاعی در برابر سلاح های میکروبی است که می‌تواند جلوی باکتری‌ها، ویروس‌ها و اسپورهای بزرگ‌تر از یک میکرون را بگیرند. ضدعفونی کردن قسمت‌های آلوده پس از حمله نیز می‌تواند موجب خنثی شدن عامل زیستی شود. همچنین اگر افراد در برابر بیماری‌های خاص ناشی از سموم زیستی واکسینه شده باشند، حمله زیستی اثربخشی کمتری خواهد اشت. مشمشه، بروسلوز، استافیلوکوکال انتروتوکسین B، ریسین و میوتوکسین T-2 از جمله عامل‌های زیستی هستند که بسیاری از کشورها به دنبال استفاده‌های نظامی و تروریستی از آن هستند و در حال حاضر هیچ واکسنی برای پیش‌‌گیری از آن‌ها وجود ندارد.
