اخیرا مقالهای از سوی ایلان ماسک منتشر شد که در آن جزئیات سفر انسان به مریخ و مستعمره کردن آن را کاملا توضیح میدهد. هدف از این سفر بین سیارهای، ایجاد تمدنی انسانی در مریخ است.
ایلان ماسک (Elon Musk) که مالک شرکتهای تسلا موتورز (Tesla Motors) و اسپیس ایکس (Space X) و بنیانگذار سرویس پرداخت پیپال (PayPal) است، سال گذشته جزئیات برنامهی ارسال انسان به مریخ را ارائه داده بود. او هماکنون در مقالهای، چگونگی اجرای این برنامه را برای سفرهای بینسیارهای و ایجاد تمدن انسانی در سیاره سرخ، توضیح داده است. او در حال حاضر مدیرعامل و مدیرفنی اسپیس ایکس و مدیرعامل و طراح محصولات تسلا موتورز است. او نه تنها یک کارآفرین، بلکه یک مخترع و مبتکر نیز است.
او شرکت اسپیس ایکس را در سال 2003 و با رویای بزرگ ایجاد تمدن انسانی در مریخ راهاندازی کرد و بهنظر میرسد همه چیز برای تحقق این هدف محقق شده است. با مشاهدهی پرسش و پاسخهای اکانت Reddit ایلان ماسک، میتوان نتیجه گرفت که او قصد دارد میلیونها انسان را در طی 7 مرحلهی ویژه به مریخ اعزام کند.
ولی ایلان ماسک دقیقا چگونه میخواهد این کار را انجام دهد؟ در زیر توضیحات این مراحل را آوردهایم:
گام اول:
سامانهی حمل و نقل میان سیارهای (ITS) از بزرگترین موشکی که تا به حال ساخته شده، استفاده میکند. این موشک که تقریبا 4 برابر قدرتمندتر از ساترن 4 است، 122 متر طول داشته و قادر است محمولهای به وزن 550 تن را به مدار نزدیک زمین ببرد.
گام دوم:
قسمت اصلی ITS، فضاپیمای بین سیارهای است. این فضاپیما نزدیک به 50 متر طول دارد و در هر سفر میتواند 100 مسافر را با 450 تن بار، حمل کند. داخل این فضاپیما امکاناتی مثل سالنهای سینما، سخنرانی و یک رستوران وجود دارد.
گام سوم:
زمانیکه که ITS به فضا پرتاب شد، مخزن سوخت فضاپیما توسط سفینهای که قبلا پرتاب شده بود، دوباره پر میشود و با استفاده از 9 موتور رپتور، به سرعت 6 کیلومتر در ثانیه میرسد تا به سوی مریخ برود.
گام چهارم:
این مرحله، سادهترین قسمت کار است. با رسیدن فضاپیما به حداکثر سرعت خود، سفر به مریخ بیش از 3 ماه طول نمیکشد. پنلهای خورشیدی سر جای خود قرار میگیرند و سرنشینان به انجام تفریحاتی مثل تماشای فیلم و خوردن غذاهای لذیذ، میپردازند.
گام پنجم:
فضاپیمای میان سیارهای از اصطکاک جو مریخ برای کاهش سرعت استفاده میکند و با استفاده از سه موتور مرکزی رپتور، خیلی آرام روی سیارهی سرخ فرود میآید.
گام ششم:
با استفاده از آب و یخ خشک فراوان مریخ، متالوکس (اکسیژن مایع همراه با متان) ساخته میشود تا برگشت به زمین میسر گردد.
گام هفتم:
با استفاده از قابلیت استفادهی مجدد ITS و فناوری ماژولار آن، میتوان برای چند صد هزار بار مراحل بالا را تکرار کرد تا مستعمرهی 4 میلیون نفری از انسانها روی مریخ بهوجود آید.
شاید در عمل این هدف چندان هم ساده نخواهد بود ولی ایلان ماسک همهی گفتههای خود را عملی خواهد کرد. او جزئیات ارسال انسان به مریخ را در مقالهای 15 صفحهی منتشر کرده است که نشان میدهد فعالیتهای این نابغه بهطور مستمر ادامه دارد و تحقق آنها هم دور از انتظار نیست. اسکات هوبارد (Scott Hubbard) سردبیر ارشد New Space میگوید:
به عقیده من، انتشار این مقاله نهتنها فرصتی برای جامعه فضایی فراهم کرده تا از چشمانداز اسپیس ایکس آگاه شوند، بلکه این مقاله میتواند به عنوان مجموعهای ارزشمند برای مطالعات و برنامهریزیها در آینده مورد استفاده قرار گیرد.
مطالعهای که روی موشها انجام شده است، نشان میدهد میزان تشعشعات کیهانی (GCR) که انتظار میرود طی سفر فضانوردان به مریخ با آنها برخورد کنند، میتواند صدمات ذهنی شدیدی در پی داشته باشد که تا مدتها بعد از اتمام ماموریت گریبانگیر فضانوردان خواهد بود.
از جملهی این صدمات میتوان به از دست دادن حافظه، پریشانی و زوال تدریجی عقل اشاره کرد. همچنین مطالعه دیگری که اخیرا انجام شده نشان میدهد، حجم ماده خاکستری مغز فضانوردان (چیزی که مسئول ادراک حسی، احساسات و دیگر وظایف مهم است) در نتیجه پروازهای فضایی کوتاه و بلند مدت، دچار نوسان میشود.
ماسک میگوید ما باید بتوانیم روی سطح کره مریخ نوعی انرژی محرک تولید کنیم که او متان را پیشنهاد میدهد، همچنین فضاپیمای بین سیارهای که قرار است انسان را از زمین به مریخ انتفال دهد باید مجهز به تانکرهای سوخت تقریبا خالی باشد و برای کم شدن هزینهها، فرآیند سوختگیری را در فضا انجام دهد. علاوه بر این، ضروری است که هم تانکر و هم راکتها امکان استفاده مجدد داشته باشند و دست کم چندبار سفر بازگشت به زمین را بتوان با آنها انجام داد. از طرفی آنطور که این کارآفرین نابغه میگوید، بهتر است سیستمهای محرک هم روی مریخ ساخته شوند تا لازم نباشد فضاپیما برای سوختگیری مرتبا سفرهایش را از زمین یا به مقصد زمین انجام دهد.
میزان تشعشعات کیهانی میتواند باعث زوال عقل و ایجاد سرطان در سرنشینان شود
برخلاف سایر فضاپیماها، کشتی فضایی اسپیسایکس که برای سفر به مریخ به کار گرفته خواهد شد، در ابتدا به سمت مدار پایداری حول زمین پرتاب خواهد شد. بوستر راکتی که این فضاپیما را در مدار قرار میدهد، برای برداشتن مخزن سوخت به پایگاه پرتاب بر روی زمین بازمیگردد. این مخزن سوخت مورد نیاز فضاپیما را تامین کرده و مجددا به زمین باز میگردد؛ درنهایت فضاپیما سفر خود را به سمت مریخ ادامه میدهد.
ماسک میگوید به خاطر جو خاص مریخ و البته عناصری که در آن وجود دارد شاید امکان تولید اکسیژن و متان از آن وجود داشته باشد. البته از آنجاکه این سیاره فاقد ذخایر نفتی است، نفت سفید هم در آن وجود ندارد و در نتیجه سادهترین راه برای تامین سوخت استخراج متان خواهد بود. ایلان ماسک میگوید از لحظه شروع آزمایشات خود به بعد هر بار که مریخ و زمین در یک راستا قرار گرفتند چیزی به مریخ بفرستیم.
طی دوسال آینده، دراگون 2 (Dragon 2) را که وسیلهای دارای نیروی پیشران است ارسال خواهیم کرد و ممکن است ماموریت دراگون دیگری را هم در سال 2020 به انجام برسانیم. ما قصد داریم با ارسال کپسول دراگون به مریخ، چگونگی فرود محمولههای بزرگ روی مریخ را آزمایش کرده و به پتانسیل منابعی چون آب و محلهای فرود بالقوه پی ببریم و در نهایت راه را برای ارسال سفینه اصلی باز کنیم.
موتور Raptor بالاترین میزان فشار را در میان موتورهای ساخته شده تا الان خواهد داشت و باید برای تامین سوخت خود اکسیژن و متان را تغلیظ کند. فضاپیماهایی که این موتور را در خود خواهند داشت ظرفیت حمل 100 مسافر را دارند و باید آنقدر زیاد باشند تا هر بار تعداد کافی از افراد به این سیاره انتقال داده شوند و در نهایت بعد از چندین دهه 4 میلیون نفر روی مریخ مستقر شوند. مدیر عامل اسپیس ایکس قبلا نشان داده بود که موتور راپتور، 2 میلیون و 224 نیوتون نیروی پیشران فراهم میکند.
این میزان نیرو تقریبا به اندازه موتورهای اصلی شاتل فضایی است. راپتور به جای نفت سفید از متان مایع استفاده خواهد کرد. بهگفتهی ایلان ماسک هدف ایجاد شهری خودکفا است که تنها پایگاهی دورافتاده نباشد بلکه بتواند تبدیل به سیارهای خودکفا گردد؛ اما چرا مریخ؟ مریخ به این دلیل مناسب است که اندازه آن به زمین شباهت زیادی دارد.
ماسک به سیاره زهره (ناهید) اشاره کرد که اساسا مملو از اسید است؛ اقمار مشتری و زحل میتوانند عملی باشند اما فاصلهی آنها از زمین بسیار دور است. ایلان ماسک در خلال سخنرانیاش در کنفرانس بینالمللی فضانوردی در مکزیک گفته بوده که 2 راه پیش روی انسان است، ماندن در زمین و تسلیم انقراض شدن، و یا استعمار سیارات دیگر.
او در صفحهی 15 این مقاله به خوبی توضیحی میدهد که دلیل انتخاب مریخ به عنوان مقصد فضایی چیست؟ ماسک همچنین در مورد کاهش هزینههای سفر به مریخ میگوید که هزینه سفر به مریخ در حال حاضر 10 میلیارد دلار است. این رقم می تواند به 200 هزار دلار کاهش یابد.
او میگوید این قیمت با توجه به درآمد مردم آمریکا مقرونبهصرفه است و احتمالا این قیمت نیز در آینده کاهش پیدا خواهد کرد. برای کاهش هزینه باید اول از همه، سیستم حمل و نقل باید چندین بار مورد استفاده قرار بگیرد، چراکه تولید هر ضایعاتی هزینهها را شدیدا افزایش میدهد.
بدون شک انتشار مقالهی 15 صفحهای ایلان ماسک، بسیاری از سهامداران و سرمایهگذاران شرکتهای بزرگ را برای سهیم شدن در این پروژه تشویق خواهد کرد. عملیات مربوط به پرتاب موشکهای تحقیقاتی به دور سیاره مریخ و ساختن تمدنی جدید در سیارهای ناسازگار با شرایطی دشوار، دو دنیای متفاوت از هم هستند.
بخشهایی از این مقاله ممکن است تخیلی به نظر برسند اما مهمترین نکتهای که در رابطه با شخص ایلان ماسک وجود دارد این است که معمولا فاصلهی بسیارکمی بین رونمایی از طرحها و آغاز اجرای آنها از سوی او وجود دارد. باید منتظر بمانیم که گفتههای ایلان ماسک تا چه حد عملی خواهد شد. آیا ایلان ماسک ایدهی رویایی خودش را سرانجام عملی خواهد کرد؟ نظر خودتان را در بخش دیدگاهها در میان بگذارید.