موشک اسپرینتر ، چالشی جدید برای نیروهای زرهی ناتو

تانک T-14 جدیدترین تانک اصلی میدان نبرد است که توسط روسیه ساخته شده است. روس‌ها ادعا می‌کنند برد آتش این تانک به لطف موشک اسپرینتر 3 برابر تانک‌های ناتو است که این امر می‌تواند برای ناتو مشکل ساز باشد.

T-14 که به صورت عامیانه آرماتا نامیده می‌شود، اولین تانکی است که پس از فروپاشی شوروی در روسیه طراحی و ساخته شده است؛ تا پیش از آن T-90 آخرین تانک روس‌ها بود که حرفی برای گفتن در مقابل رقیب‌های غربی و شرقی (ژاپن و کره جنوبی) نداشت؛ اما فدراسون روسیه با طراحی T-14، دوباره توانست در زمینه زرهی سری در بین سرها بلند کند و رقیبی شایسته برای تانک‌های غربی همچون M1 آبرامز آمریکایی، لئوپارد 2 آلمانی، چلنجر 2 انگلیسی و… بسازد.

همان‌طور که گفته شد، T-14 تانکی توانمند به نظر می‌رسد. این تانک که از سال 2019 وارد مراحل کارآزمایی و آزمایش می‌شود، به یک توپ 125 میلی‌متری جدید مسلح است که روی یک برجک بدون سرنشین سوار شده است؛ زره ماژولار و سیستم دفاع فعال که به منظور نابودی پرتابه‌های دشمن روی تانک نصب است نیز از دیگر ویژگی‌های آن است که همگی دست به دست هم داده‌اند تا موجب بروز نگرانی‌هایی در ناتو شوند؛ البته یکی از مهم‌ترین قابلیت‌های این تانک، توان شلیک موشک‌هایی با برد بیش‌تر از برد آتش تانک‌های ناتو است.

سال‌هاست که تانک‌های روسی به موشک‌های لوله پرتاب با هدایت نیمه فعال لیزری مسلح می‌شوند. نسل اول این موشک‌ها که 9M112 کبرا نام داشت، روی تانک اصلی میدان نبرد T-80 نصب شده بود و دارای سرجنگی به‌شدت انفجاری ضدتانک بود؛ این موشک 4 کیلومتر برد داشت و می‌توانست تا 700 میلی‌متر در زره تانک نفوذ کند. موشک لوله پرتابی که هم‌اکنون در خدمت است نیز 9M119 رفلکس نام دارد که سرجنگی مشابه کبرا دارد؛ برد و توان نفوذ این موشک نیز به ترتیب 5 کیلومتر و 900 میلی‌متر است.

T-14 نیز همچون دیگر تانک‌های روسی توانایی شلیک موشک از توپ اصلی خود را دارد؛ در گام اول، نمونه ارتقا یافته رفلکس، که با کد 9M119M1 شناخته می‌شود، برای آن در نظر گرفته شده است، اما موشک مد نظر اصلی برای آن 3UBK21 اسپرینتر نام دارد؛ این موشک 12 کیلومتر برد دارد که 3 برابر بیش‌تر از برد آتش نمونه M1A2 SEP V3 از تانک پرافتخار و نبرد آزموده M1 آبرامز است؛ گرچه از توان نفوذ موشک اسپرینتر اطلاعی در دست نیست، اما احتمالا برابر با توان نفوذ رفلکس است.

در سوی دیگر معادله، بیشینه برد آتش موثر توپ 120 میلی‌متری M256 که روی تانک آبرامز نصب است، تا 4 کیلومتر می‌باشد. با توجه به این اعداد و ارقام، T-14 می‌تواند از فاصله 3 برابر دورتر، پیش از آن‌که تانک آمریکایی وارد برد درگیری شود، آن را مورد هدف موشک خود قرار دهد (مورد هدف قرار دادن با نابود کردن فرق دارد) و یا حتی آن را نابود کند (بستگی دارد موشک به کدام ناحیه از تانک برخورد کند، نواحی مختلف مقاومت متفاوتی دارند).

البته در شرایط واقعی نبرد، به ندرت پیش می‌آید که 2 حریف روی سطح زمین از فاصله 12 کیلومتری نسبت به یک‌دیگر دید داشته باشند؛ عوامل و موانع طبیعی و غیرطبیعی اعم از بوته، درخت، ساختمان، اختلاف سطح و… مانع از دید مستقیم نسبت به یک‌دیگر در سطح زمین می‌شوند؛ حال اگر حتی در نظر بگیریم که تانک T-14 دارای دید نسبت به آبرامز در مسافت طولانی است، بازهم آّبرامز دست خالی نیست! زره آبرامز با لایه هایی از اورانیوم ضعیف شده تقویت شده است و با افزودن زره واکنشی انفجاری (نوعی زره مضاعف در کنار زره اصلی)، مقاومت زره بیش از پیش افزایش می‌باید، تا آنجا که به طور گسترده به عنوان برترین زره تانک شناخته می‌شود.

زره واکنشی انفجاری برای مقابله با خرج گود (سرجنگی موشک‌های ضد تانک) که در موشک اسپرینتر بکار رفته است، کاربرد دارد. سپاه تفنگ‌داران دریایی و ارتش آمریکا همچنین قصد نصب سیستم دفاع فعال روی تانک‌های خود را دارند؛ این سیستم با نابودی موشک پیش از رسیدن آن به بدنه، از تانک محافظت می‌کند.

از این موارد که بگذریم، یکی از بهترین بهره‌ها از برد بالای اسپرینتر، به‌کارگیری آن‌ علیه هلیکوپترهاست که این قابلیت نیز مد نظر روس‌هاست؛ چراکه اصلی‌ترین دشمن تانک، هلیکوپترها به ویژه هلیکوپترهای تهاجمی هستند؛ حال با توجه به نگرانی‌هایی که روس‌ها و دیگر خریداران احتمالی T-14 از هلیکوپتر تهاجمی همچون AH-64E آپاچی گاردین که در دست طرف مقابل است دارند، به نظر می‌رسد استفاده از موشک اسپرینتر در نقش پدافند هوایی کاراتر از به‌کارگیری آن علیه تانک‌ها است.

البته در پایان بیافزایم که تانک‌های غربی نیز به چنین موشک‌هایی مسلح هستند. درحال حاضر موشک لهات با برد 8 کیلومتر ساخت کمپانی IAI قابلیت شلیک از توپ 120 میلیمتری تانک‌های ناتو را دارد و از کاربران آن می‌توان به آلمان اشاره کرد که این موشک را برای تانک‌های لئوپارد 2 خود به خدمت گرفته است. آمریکا نیز خود پیش‌تر موشکی لوله پرتاب به نام XM1111 MRM ساخته بود که بیش از 12 کیلومتر برد داشت؛ گرچه پروژه آن در سال 2009 متوقف شد، با این حال طرح آن نابود نشده است و در صورت نیاز می‌توان جانی تازه به آن پروژه بخشید.