مشاهده اقمار موجود در خارج از منظومه شمسی، پیچیدگیهای مخصوص به خود را دارد. با این حال، دانشمندان از کشف موفقیتآمیز اولین قمر فراخورشیدی خبر دادهاند!
امروزه ستارهشناسان موفق شدهاند با بهرهگیری از تجهیزات پیشرفته فضایی، تعداد بسیاری از سیارات فراخورشیدی را کشف و نامگذاری کنند. اینگونه سیارات، در خارج از فضای منظومه شمسی قرار داشته و در حال گردش به دور ستاره مادر خود هستند. اکتشاف اقمار این سیارهها به علت اندازههای کوچکتر، پیچیدگیهای بسیاری دارد. با این حال، اخیرا دانشمندان از کشف اولین قمر فراخورشیدی خبر دادهاند!
این قمر فراخورشیدی ، توسط تلسکوپ فضایی کپلر (Kepler) رصد شده که تاکنون ما را با واقعیتهای بسیاری از جهان هستی، ستارهها، سیارهها و … آشنا ساخته است.
تاکنون، این قمر فراخورشیدی توانسته است اولین سری از آزمایشات دانشمندان را با موفقیت پشت سر بگذارد. یکی از اصلیترین نشانههای وجود این قمر، ایجاد سه افت روشنایی مختلف در روشنایی ستاره میزبان است. این قمر جدید، از سوی دانشمندان Kepler-1625b I لقب گرفته و به عنوان نخستین قمر کشف شده در خارج از منظومه شمسی به شمار میرود.
دیوید کیپینگ (David Kipping) به عنوان یکی از اعضای این تیم تحقیقاتی از دانشگاه کلمبیا (Columbia University) در این باره میگوید:
از لحاظ آماری و علمی، چنین اکتشافی پتانسیل بسیار بالایی دارد. اما آیا ما به اعداد و ارقام آماری اعتماد داریم؟ این یک چیز غیرقابل تعریف است!
این اکتشاف جدید، در واقع اولین یافتهی برنامه جدید ناسا تحت عنوان «شناخت اقمار فراخورشیدی به کمک کپلر» (The Hunt for Exomoons with Kepler) است که سعی دارد با استفاده از تواناییهای تلسکوپ فضایی کپلر، فضای خارج از منظومه شمسی را به منظور کشف قمرهای فراخورشیدی مورد بررسی دقیق قرار دهد. تلسکوپ فضایی کپلر در واقع یک رصدخانه در حال گردش در فضا است که میتواند روشنایی بیش از 145 هزار ستاره در میدان ثابت خود را رصد کند.
این قمر فراخورشیدی ، در یک منظومه ستارهای واقع در فاصله 4000 سال نوری زمین واقع شده و در اندازه نپتون (Neptune) است. به همین جهت، ستارهشناسان قمر مذکور را تحت عنوان «قمر نِپ» (Nep-Moon) میشناسند.
قمر نِپ ، در مدار سیارهای با نام Kepler-1625b در اندازه سیاره مشتری گردش میکند. فرضیه فعلی این است که کشش شدید گرانشی این سیاره، در نقطهای از زمان Kepler-1625b I را به دام خود انداخته است.
قدم بعدی دانشمندان این است که در حوالی شهریور ماه، با استفاده از تلسکوپ فضایی هابل (Hubble)، صحت موجودیت این قمر فراخورشیدی را به تایید برسانند.
اکتشاف اقمار فراخورشیدی برای انسان میتواند از اهمیت بسیار بالایی برخوردار باشد. به عنوان مثال، اقمار موجود در منظومه شمسی، پتانسیل حیاتپذیری بیشتری را نسبت به سیارات آن دارند. از جمله این اقمار میتوان به قمر اروپای سیاره مشتری و اقمار تیتان و انسلادوس سیاره زحل اشاره کرد. از این جهت، دانشمندان بر این باورند که احتمالا نسل آینده انسانها، اقمار موجود در جهان را به عنوان سکونتگاه بعدی خود انتخاب کنند.
با وجود آنکه دانشمندان کشف این قمر را به صورت بالقوه پیشبینی کردهاند، هنوز شرایط به طور دقیق مشخص نیست، چرا که برای تایید قطعی این اکتشاف نیاز به یافتههای دقیق و قابل اطمینانتری است.
یکی دیگر از اکتشافات اقمار فراخورشیدی ، در سال 2014 انجام گرفت و تاکنون دانشمندان نتوانستهاند به یافتههای دقیقتری از آن دست یابند. اما کشف اخیر دانشمندان، از پتانسیل بسیار بالایی برخوردار است و ستارهشناسان امیدوار هستند که موجودیت قمر نپ را به صورت علمی و با آزمایشهای دقیق به اثبات برسانند.
اکتشاف قمر Kepler-1625b I، یکی از لحظات هیجان انگیز برای نجوم و اکتشافات فضایی به شمار میرود و شبیه به زمانی است که دانشمندان در سال 1992 میلادی، برای اولین بار موفق به کشف نخستین سیاره فراخورشیدی شدند. تا آن زمان، احتمال وجود چنین سیارههایی در فضای خارج از منظومه شمسی بسیار بالا بود، اما به اثبات رساندن این موضوع پیچیدگیهای بسیاری داشت.