تایوان از سامانه پدافند هوایی TC-2 رونمایی کرد؛‌ کابوس جدید جنگنده‌های چینی!

کشور کوچک تایوان به تازگی در نمایشگاه تکنولوژی هوافضا و دفاعی تایپه 2017 (TADTE 2017)، از نمونه زمین پایه و متحرک سامانه پدافند هوایی TC-2 رونمایی کرد.

انیسیتوی ملی تکنولوژی و دانش چانگ-شن (NCSIST)، اصلی‌ترین موسسه پژوهشی و توسعه فناوری‌های دفاعی و از زیرمجموعه‌های وزارت دفاع تایوان بشمار می‌رود. نمونه زمین پایه و متحرک سامانه پدافند هوایی TC-2 نیز از جدیدترین ساخته‌های این موسسه است که به منظور رهگیری و نابودی هرگونه هواگرد، از موشک‌های کروز گرفته تا هواپیماهای گوناگون، هلیکوپترها و پهپادها و… طراحی و ساخته شده است. ناگفته نماند واژه “TC-2” در اصل کوتاه شده عبارت “Tien Chien II” (تیان شِن، به چینی: 天劍二) و به معنی «شمشیر آسمانی 2» است.

TC-2 سامانه‌ای تاکتیکی با برد کوتاه تا متوسط است و می‌تواند اهداف دارای ارتفاع پروازی بسیار کم تا اهدافی با ارتفاع پروازی متوسط را در همه شرایط آب و هوایی و در هر ساعت از روز شکار کند. از دیگر قابلیت‌های آن می‌توان به توان درگیری با اهداف ثابت (همچون یک هلیکوپتر) تا اهداف پرسرعت و فراصوت (همچون یک جنگنده و یا موشک کروز) اشاره کرد.

این سامانه پدافندی زمین پایه درکنار موشک، دارای یک توپ خودکار 40 میلی‌متری مدل بوفورس 40 (Bofors 40) ساخت سوئد است که به روش راداری و همچنین اپتیکی هدایت ‌می‌شود. این توپ در نقش پدافند نزدیک بکار می‌رود و دارای برد مفید بین 7 تا بیش از 12 کیلومتر و آهنگ آتش بین 120 تا 160 گلوله در دقیقه است.

این سامانه در اصل نمونه زمین پایه از سامانه دریاپایه TC-2N است که هر دو بزودی وارد خدمت در ارتش تایوان خواهند شد. در نمونه زمین پایه‌،‌ پرتابگر و دیگر اجزای سامانه پدافندی همچون رادار، خودروی فرماندهی و کنترل روی کامیون‌های کشنده چرخ‌دار با قابلیت تحرک بالا نصب شده و سامانه‌ای تاکتیکی محسوب می‌شوند. نمونه دریاپایه روی شناورهای جنگی نیروی دریایی تایوان نصب شده و نقشی مشابه نمونه زمین پایه دارد؛‌ البته با این تفاوت که در نمونه دریاپایه، وظیفه اصلی سامانه رهگیری و سرنگونی موشک‌های کروز ضدکشتی به ویژه نمونه‌های فراصوت چینی است.

نمونه زمین پایه نیز همچون نمونه دریاپایه، از موشک‌ هوا به هوای تایوانی TC-2 استفاده می‌کند که به منظور شلیک از پرتابگرهای سطحی، دستخوش تغییراتی شده است. از جمله این تغییرات می‌توان به افزوده شدن یک موتور راکتی سوخت جامد در نقش پرتابگر کمکی و خروجی متغیر (TVC یا همان تراست وکتورینگ) اشاره کرد. پرتابگر هنگام شلیک موشک را به بیرون از لوله پرتابگر رانده و تا تقریبا 7 ثانیه پس از شلیک نیز نیروی رانش مورد نیاز موشک را فراهم می‌کند. این موتور کمکی پس از این‌که موشک را به ارتفاع و سرعت مناسب رساند،‌ از آن جدا شده و موتور راکتی سوخت جامد خود موشک روشن می‌شود تا نیروی رانش مورد نیاز برای پیمودن بقیه مسیر را فراهم کند.

خروجی متغیر نیز با تغییر مسیر گازهای خروجی از موتور، مسیر موشک را تغییر داده و چابکی بسیار بالایی به موشک می‌بخشد که این ویژگی برای شکار موشک‌های کروز ضدکشتی ضروری است. تغییر مهم دیگر که می‌توان به ان اشاره کرد عبارت است از بهسازی جستجوگر راداری فعال موجود در دماغه موشک. این موشک پس از شلیک تا میانه مسیر با با هدایت داخلی پیموده و در گام پایانی هدف، با استفاده از رادار خود و به روش هدایت فعال راداری،‌ روی هدف قفل کرده و به سمت آن می‌رود.

ناگفته نماند موشک TC-2 دارای سیستم ارتباطی پیوند داده (دیتا لینک) است که با کمک آن می‌توان پس از شلیک، اطلاعات هدف همچون موقعیت آن را پیوسته به موشک فرستاده و حتی اقدام به تغییر هدف کرد. از دیگر ویژگی‌های این موشک می‌توان به مقاومت آن در برابر جنگ الکترونیک و پادکارهای الکترونیک دشمن اشاره کرد.

این موشک برای پر کردن شکاف بین سامانه پدافندی آمریکایی SM-2 و سامانه پدافند نزدیک فالانکس (Phalanx) طراحی شد. کار توسعه و ساخت نمونه دریاپایه TC-2N (حرف N اشاره به واژه Navy به معنی نیروی دریایی دارد)،‌ از سال 1994 آغاز و اولین آزمایش‌ خود را سه سال بعد در سال 1997 علیه یک پهپاد (به عنوان هدف تمرینی) که در ارتفاع پایین پرواز می‌کرد انجام داد.

تولید این سامانه از 2005 آغاز و اولین آزمایش کشتی پایه در سال 2014 صورت گرفت. در آزمایش سال 2014،‌ موشک از یک ناوچه متعلق به نیروی دریایی تایوان شلیک و دوباره یک پهپاد ارتفاع پایین که نقش موشک ضدکشتی داشت را با موقیت رهگیری و توسط موشک TC-2N سرنگون کرد. باید توجه داشت که اهدافی همچون موشک‌های کروز ضدکشتی،‌ هرچه ارتفاع پروازی پایین‌تری داشته باشند،‌ شکارشان سخت‌تر است. ناگفته نماند سیستم شلیک عمودی TC-2N نیز در سال 2006 توسعه یافت.

این موشک علاوه بر قابلیت شلیک از پرتابگر مایل، از لوله پرتاب عمودی که در کشتی‌های جنگی جدید به ویژه ناوشکن‌های مدرن بکار می‌رود نیز شلیک می‌شود. روش پرتاب آن نیز به صورت شلیک گرم است؛‌ به این معنی که موشک با روشن کردن موتور، از لوله پرتابگر بیرون می‌آید. قابلیت پرتاب عمودی نتنها موجب کاهش زمان واکنش و فزایش سرعت در درگیری با هدف می‌شود، بلکه برد موشک را نیز افزاشی داده و کاربر را قادر می‌سازد شمار بیشتری موشک آماده شلیک را با خود حمل کند. لوله پرتابگر عمودی نیز خود باعث کاهش فضای اشغال شده در کشتی و همچنین کاهش سطح مقطع راداری (RCS) شناور می‌شود.

یکی دیگر از تفاوت‌های نمونه پدافندی با نمونه هوا پرتاب این است که به منظور اشغال فضای کم‌تر، نمونه پدافندی دارای بالک‌های جمع شونده است که پس از شلیک و خارج شدن از لوله پرتاب، این بالک‌ها باز می‌شوند. این سامانه پدافندی را می‌توان روی طیف گسترده از شناورهای رزمی، از شناورهای متوسط گرفته تا شناورهای سنگین، نصب کرد. نمونه زمین پایه رونمایی شده نیز دارای 4 لوله پرتاب است که روی برجکی چرخان با قابلیت تغییر زاویه نصب شده است.

یکی دیگر از قابلیت‌های مهم و البته رایج بین سامانه‌های پدافندی که در TC-2 نیز وجود دارد،‌ قابلیت درگیری همزمان با چند هدف است. به لطف این قابلیت‌، سامانه می‌تواند همزمان چندین هدف را کشف و تعقیب کرده و به سوی آن‌ها آتش بگشاید. برای مثال یک جنگنده که حامل موشک ضدکشتی است را تصور کنید که به یک کشتی مجهز به سامانه پدافندی TC-2N نزدیک شده و اقدام به شلیک موشک خود می‌کند. سامانه TC-2N می‌تواند همزمان روی جنگنده و موشک قفل کرده و به منظور نابودی هر دو تهدید، سمت هریک از ‌آن‌ها یک یا چند موشک شلیک کند.

ویژگی حائز اهمیت دیگر موشک TC-2، امکان درگیری همه جهته آن است. به این معنا که موشک می‌تواند از هر سمتی به هدف نزدیک شده و به آن حمله کند. برای مثال،‌ موشک می‌تواند از پشت به هدف نزدیک شده و یا از روبرو به سمت آن رود، یا از زیر به سمت هدف حرکت کند و یا از بالا روی آن شیرجه بزند. سرجنگی این موشک به شدت انفجاری و ترکش‌زا است که گزینه‌ای مناسب برای درگیری با هواگردهاست. فیوز انفجاری سرجنگی این موشک نیز دارای دو حالت مجاورتی و برخوردی است.

با توجه به این‌که موشک پدافندی مشتقی از موشک هوا به هوا است، هر دو باید ابعاد و سرعتی مشابه داشته باشند. درازای این موشک 3.6 متر، قطر موشک 19 سانتی‌متر، فاصله بین دو سر بال آن از یکدیگر (دهانه بال) 45 سانتی‌متر و وزن کلی موشک (بدون پرتابگر کمکی) باید چیزی در حدود 185 کیلوگرم باشد. سرعت موشک نیز بیش از 4 ماخ است. برد نمونه‌های بهسازی شده این موشک هوا به هوا تقریبا 100 کیلومتر است که البته هنگام شلیک از سطح،‌ این برد کاهش می‌یابد.