زمانی که آمریکا با استفاده از ماه از رادار شوروی جاسوسی کرد!

فیلم‌ها و رمان‌های تخیلی زیادی در مورد مامورهای حرفه‌ای و اعمال جاسوسی خارق‌العاده شان در دوران جنگ سرد ساخته و نوشته شده‌اند. اما داستانی که در ادامه از جاسوسی سازمان سیا از رادار شوروی با استفاده از ماه می‌خوانید، کاملا واقعی است.

در سال 1960، یک هواپیمای جاسوسی U-2 تصویر عجیبی را ثبت کرد؛ شوروی در حال ساخت آنتنی عظیم در نزدیکی یکی از سایت‌های موشکی خود بود. سازمان سیا و سایر نهادهای اطلاعاتی آمریکا حدس می‌زدند که این آنتن بخشی از یک سامانه راداری جدید است و می‌خواستند از میزان توانایی آن سر دربیاوردند. اما این آنتن در عمق خاک شوروی قرار داشت.

بنابراین سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا تصمیم گرفتند که از روشی که به تازگی ابداع شده بود بهره بگیرند. در سال 1946، سپاه ارتباطات ارتش آمریکا، سیگنال ارتباطی برگشتی از سطح ماه را دریافت کردند که نشان می‌داد قمر زمین سطح مناسبی برای ارسال سیگنال‌ها دارد. نیروی دریایی آمریکا یک دهه را صرف توسعه سامانه‌ای کرد که با تابش امواج به سمت ماه و بازتاب آن، بتوان بین پایگاه‌های این نیرو و ناوهایی که در فاصله بسیار دور از این پایگاه‌ها قرار داشتند ارتباط برقرار کرد.

پس از این که مشخص شد جمع آوری اطلاعات بیشتر از رادار شوروی با هواپیماها ممکن نیست، سیا تصمیم به استفاده از روش ذکر شده گرفت. قرار بود که آنتن‌های بسیار حساسی را به سمت ماه بگیرند و منتظر بمانند تا رادار شوروی جسمی را رو‌به‌روی ماه جست و جو کند. زمانی که امواج رادار که از اطراف هدف رد می‌شدند به ماه برخورد می‌کردند و به زمین باز می‌گشتند، سیا این امواج را دریافت می‌کرد و از اطلاعات حاصل برای دریافت چگونگی عملکرد رادار استفاده می‌کرد.

اما این روش نیاز به آنتن‌های گیرنده بسیار بزرگ داشت. آنتن‌های مناسب این کار که در دسترس بودند اکثرا در حد 45 متر عرض داشتند و بزرگترین آنتی هم که پیشنهاد شد یک دیش 182 متری بود که البته ساختش هرگز کامل نشد. حتی با وجود آین آنتن‌ها، سیا باید دقیقا همان زمان که شوروی استفاده از رادار را آغاز می‌کرد، عملیاتش را انجام می‌داد که این مسئله شانس زیادی می‌طلبید.

اتفاقی که افتاد این بود که آمریکایی‌ها به طرز باورنکردنی خوش‌شانس بودند!

اولین موفقیت سیا در سال 1962 زمانی اتفاق افتاد که شوروی سهوا به واسطه آزمایش اتمی خودش، امواج رادار را لو داد. ابر یونیزه شده حاصل از انفجار اتمی امواج را منعکس می‌کرد و رهگیری محدود این امواج را ممکن می‌ساخت.

اولین بار در سال 1964 بود که سازمان سیا قادر بود به طور منظم اطلاعات مربوط به سایت رادار شوروی، که به “سایت هن هاوس” (به معنی مرغدانی. دلیل این نامگذاری شباهت رادارها به قفس مرغ‌ها بود) معروف شده بود، را به واسطه امواج برگشتی از ماه جمع آوری کند. یک ایستگاه گیرنده در پالو آلتو کالیفورنیا که به طور خاص برای این منظور بهینه سازی شده بود این امواج را دریافت می‌کرد.

چیزی که مایه تعجب و البته خوشحالی سیا شد، این بود که روس‌ها برای تمرین با استفاده از این رادار ماه را ردگیری می‌کردند و آمریکایی‌ها می‌توانستند به مدت 30 دقیقه به طور مستمر به دریافت امواج آن بپردازند. در یک سند تاریخی سازمان سیا این مسئله به این صورت شرح داده شده:

ما انتظار دیدن دو حالت جست‌و‌جو و یا ردگیری را داشتیم که در آن امواج رادار هدف را دنبال می‌کنند و هر دو این حالت‌ها مشاهده شدند. بعدها مشخص شد که روس‌ها، ظاهرا جهت تمرین، رادار را برای ردگیری ماه به مدت نیم ساعت تنظیم می‌کردند. این مسئله کار رهگیری امواج را بسیار ساده‌تر کرد و به جای این که تنها در بازه‌های زمانی کوتاه امواج برگشتی از ماه دریافت شوند، این عمل به شکل مستمر انجام می‌شد.

بر اساس اطلاعات به دست آمده حدس زده شد که رادار شوروی باید بسیار پیچیده باشد و نتنها توانایی کشف و ردگیری اهداف تکی را دارد، بلکه می‌تواند چندین هدف را کشف کند و به سرعت تمرکز امواج را بین آن‌ها تغییر دهد. این سامانه به قدری سریع بود که سیا اطمینان پیدا کرد که با استفاده از کامپیوتر کنترل می‌شود.

همه این‌ها این رادار شوروی را به تهدیدی جدی برای آمریکا بدل می‌کرد. بعدها مشخص شد که این سامانه برای ردگیری و نابودی موشک‌های بالستیک طراحی شده بود. اگر موفق می‌بود، تاثیر منفی بر روی بازدارندگی هسته‌ای آمریکا می‌گذاشت.

با این حال به لطف تلاش‌های سیا، آمریکا موفق شد تا از شوروی جلو بزند و دوباره از آن‌ها جلو بیافتد.