جنگنده نسل 6 نیروی هوایی آمریکا در حال متولد شدن است!

نیروی هوایی آمریکا به دنبال ساخت جنگنده نسل 6 است تا جایگزینی برای جنگنده برتری هوایی پنهانکار و رادارگریز نسل پنج F-22 رپتور (Raptor) باشد. با گجت نیوز همراه باشید.

نیروی هوایی آمریکا همواره سعی در حفظ برتری خود تسبت به رقیبان داشته و برای تحقق این امر، ضمن داشتن بهترین و سنگین‌ترین آموزش‌ها برای خلبانانش، برترین جنگنده‌هایی که آسمان به خود دیده را ساخته است. در حال حاضر پادشاه راستین آسمان‌ها جنگنده F-22 رپتور است که از سال 2005 وارد خدمت در نیروی هوایی آمریکا شد. رپتور اولین جنگنده نسل 5 عملیاتی و تنها جنگنده از نسل خود است که به توان عملیاتی کامل خود رسیده است. با وجود اینکه رپتور نسبت به جنگنده‌های فعلی و آنها که تا چند سال دیگر توسط کشورهای رقیب عملیاتی خواهند شد، برتری دارد، اما آمریکا تصمیم به ساخت جایگزینی برای آن دارد.

ایالات متحده آمریکا همواره سعی داشته تا پاسخ جنگنده‌های رقیب‌ خود را با جنگنده‌هایی یک نسل جلوتر بدهد. برای نمونه، هنگامی که شوروی جنگنده رهگیر نسل 3 میگ-25 (نام‌گذاری ناتو: فاکسبت) را در اختیار داشت، آمریکا جنگنده‌های نسل 4 را وارد خدمت کرد و هنگامی که شوروی تلاش در ساخت جنگنده‌های نسل 4 داشت، آمریکا دست به کار طراحی جنگنده‌های نسل 5 شد. در حال حاضر که رقیبان یعنی چین و روسیه مشغول تکمیل طرح جنگنده‌های نسل 5 خود و نزدیک به زمان عملیاتی کردن آن هستند، نیروی هوایی آمریکا نیز در پایان مرحله بررسی نیازمندی‌های فناوری برای ساخت جنگنده نسل 6 است.

جنگنده نسل 6 به صورت تحت الفظی با نام «نفوذی ضد هوا» یا “PCA” شناخته می‌شود که منظور این عبارت جنگنده‌ای با قابلیت نفوذ به حریم هوایی دشمن و شکار جنگنده‌های دشمن است؛ با توجه به این نام، جنگنده نسل 6 نیروی هوایی آمریکا می‌بایست جنگنده‌ی برتری هوایی باشد.

برتری هوایی به جنگنده‌هایی گفته می‌شود که وظیفه آنان به دست گرفتن حریم هوایی دشمن و ایجاد سلطه هوایی بر آن آسمان است. جنگنده‌های برتری هوایی به صورت تخصصی برای مبارزه با جنگنده‌های دشمن طراحی شده‌اند و طبیعتا بهترین شکارچیان جنگنده‌ها هستند. درحال حاضر ایالات متحده آمریکا تنها سازنده و از معدود دارندگان جنگنده‌های برتری هوایی است. ناگفته نماند جنگنده‌های برتری هوایی توان حمله هوا به زمین نیز دارند، اما در مقایسه با جنگنده‌های تهاجمی و چندمنظوره در این زمینه محدودتر هستند.

جنگنده‌های برتری هوایی در خط مقدم حمله هستند و باید با خط اول دفاع هواپایه مدافع، یعنی جنگنده‌های رهگیر، روبرو شوند. البته امروزه رهگیرها تقریبا به تاریخ پیوسته‌اند،‌ زیرا هواپیماهایی غالبا تک نقش بوده و از این رو هزینه‌ زیادی برای دارنده داشتند. امروزه جنگنده‌های چندمنظوره جایگزین رهگیرها شده‌اند. درحال حاضر شمار کشورهای کاربر رهگیرها از تعداد انگشتان یک دست نیز کمتر است.

جنگنده نسل 6 نیروی هوایی آمریکا قرار است بین سال‌های 2025 تا 2035 وارد خدمت شود. این هواگردهای مدرن دارای قابلیت‌ها و فناوری‌های نوینی خواهند بود که درحال حاضر تنها روی کاغذ پیاده شده‌اند. این جنگنده پاسخی به جنگنده چندمنظوره پنهانکار نسل 5 روسی سوخوی Su-57 (که پیشتر با نام پک فا شناخته می‌شد) و سیستم‌های پدافندهوایی مدرن روسی شامل S-400 و در آینده S-500 است.

درحال حاضر رپتور و جنگنده چندمنظوره پنهانکار و رادارگریز نسل 5 آمریکایی F-35 لایتنینگ 2 (Lightning II) توان پاسخ‌گویی به تهدیدهای فعلی و حتی آینده را دارند. همچنین این قابلیت را دارند تا مورد به‌سازی،‌ به‌روزرسانی و ارتقا قرار گیرند، اما این امکان همیشگی نیست و در نهایت امکان توسعه بیشتر بسترهای قدیمی دیگر وجود نخواهد داشت. به همین دلیل طراحی و ساخت جنگنده نسل 6 امری ضروری است.

نزدیک به 20 سال است که آمریکا جنگنده جدیدی طراحی نکرده است. ریشه طرح F-22 و F-35 هردو به دهه 1990 میلادی باز می‌گردد و جنگنده نسل 6 PCA به منظور مقابله با تهدیدهای آینده، دارای طراحی متفاوتی از رپتور و لایتنینگ 2 است. نفوذی ضد هوا قرار است برد عملیاتی بالایی داشته باشد تا بتواند بمب افکن‌های راهبردی پنهانکار B-2 اسپریت (Spirit) و در آینده B-21 رِیدر (Raider) متعلق به نیروی هوایی آمریکا را در ماموریت‌هایشان بر فراز روسیه و چین همراهی و پشتیبانی کند.

راهکار نیروی هوایی برای دست‌یابی به برد بالا و در عین حال کوچک نگه داشتن بدنه جنگنده نسل 6 خود، استفاده از موتورهایی با مصرف سوخت بسیار بهینه است،‌ موتورهایی که ضمن مصرف سوخت کم، بسیار قدرتمند باشند و در نبرد هوا به هوا یک برگ برنده نسبت به رقیب بشمار روند. این موتورها «پیشران سه جریانی» نام دارند و از جریان سوم هوا برای افزایش بهره‌وری موتور یا به عبارتی تولید رانش بیشتر استفاده می‌کنند.

جنگنده نسل 6 بسیار پنهانکارتر و رادارگریزتر از جنگنده‌های فعلی خواهد بود. درحالی که تمامی جنگنده‌ها از زمان جنگ جهانی اول تا به امروز دارای پایدار کننده عمودی دمی (یا همان دم عمودی) بودند، طرح PCA جنگنده‌ای فاقد دم عمودی خواهد بود؛ زیرا در این صورت در مقابل رادارهای مختلف با طول موج کاری گوناگون، اعم از رادارهای پیش اخطار با طول موج‌های موج تا رادارهای کنترل آتش با طول موج کوتاه، رادارگریزی بیشتری دارد. نمونه آن بمب افکن B-2 است که فاقد دم عمودی بوده و به طرح آن در اصطلاح «بال پرنده» می‌گویند. این طرح خود دارای پنهانکاری ذاتی است و در کنار استفاده از مواد جذب کننده امواج رادار، سبب شده B-2 رادارگریزی بسیار بالایی داشته باشد. در حقیقت بعید است آمریکا دیگر قصد ساخت جنگنده‌ای با دم عمودی داشته باشد، مگراینکه فناوری پنهانکاری و رادارگریزی دیگر منسوخ شود که این امر نیز بعید است.

از دیگر ویژگی‌هایی که برای نسل 6 های امریکایی عنوان شده می‌توان به مسلح شدن به توپ‌های لیزری، هوش مصنوعی، قابلیت جنگ الکترونیک بالاتر و توان حمله سایبری، توان کنترل هواگردهای بدون سرنشین، سرعت هایپرسونیک، چالاکی و توان مانور بیشتر، توان ابرپیمایشی (یا همان سوپر کروز: پرواز با سرعت فراصوت بدون نیاز به پس‌سوز)، پوسته و بدنه هوشمند و یکپارچه‌سازی آنتن‌ها و سنورها با بدنه، بدنه خود ترمیم، قابلیت انتخاب کارکرد هواپیما در دو حالت با سرنشین و بدون سرنشین، پنهانکاری در برابر همه امواج الکترومغناطیسی و پنهان‌ماندن از دید تمام رادارها، ارتباط در لحظه و انی با ماهوره‌ها و از سوی دیگر کاهش وابستگی هواپیما به ماهواره‌های ارتباطی و ناوبری (زیرا برخی کشورها همچون چین توان هدف قرار دادن ماهواره‌ها را دارند)، افزایش توان نبرد شبکه محور، توان پویش محیطی و کشف بالاتر، افزایش آگاهی محیطی، بقاپذیری بالاتر و… اشاره کرد.

ناگفته نماند نیروی هوایی آمریکا همچنین به دنبال یک موشک هوا به هوای جدید است که احتمالا جایگزین موشک هوا به هوای فرای میدان دید آمریکایی AIM-120 آمرام (AMRAAM) خواهد شد. طراحی آمرام به 30 سال پیش باز می‌گردد و نسبت به موشک‌هایی همچون میتیئر (Meteor: به معنی شهاب سنگ) اروپایی و AAM-4B ژاپنی کاستی‌هایی دارد.

آمرام موشک دارای هدایت راداری فعال است و در گام پایانی حمله به کمک راداری که در دماغه خود دارد روی هدف قفل کرده و به سمت آن می‌رود. در جدیدترین مدل آمرام به نام AIM-120D که در سال 2014 وارد خدمت شد، برد موشک به بیش از 180 کیلومتر افزایش یافته است. موشک AIM-120D علاوه بر سیستم پیوند داده (دیتا لینک) که در مدل‌های پیشین نیز وجود داشت، به هدایت ماهواره‌ای GPS نیز مجهز شده است.

بدین ترتیب موشک پس از شلیک با کمک سیستم هدایت داخلی به سمت محل تقریبی هدف پرواز کرده و در صورت بروز خطا در هنگام ناوبری، GPS اقدام به تصحیح آن می‌کند. در گام پایانی حمله نیز هدایت بر عهده رادار موشک است. در این بین هنگام پرواز به لطف سیستم پیوند داده دو طرفه، می‌توان موشک را بدون هدف گیری شلیک و پس از شلیک، دیگر نیروهای خودی همچون جنگنده‌های دیگر و یا آواکس‌ها اطلاعات محل هدف را به موشک داده و آن را هدایت کنند. پیوند داده همچنین امکان تغییر هدف، لغو ماموریت موشک، تغییر مسیر آن و… را نیز فراهم می‌کند.

نیروی هوایی آمریکا برای ادامه مطالعه و پژوهش بیشتر درباره جنگنده نسل 6 PCA و مشخص کردن ویژگی‌های نهایی جنگنده مورد نظر خود درخواست 294.7 میلیون دلار بودجه برای سال مالی 2018 کرده است.