هواپیمای نظامی وی-280 ویلور ؛ جانشین بلک‌ هاوک افسانه ای در راه است!

وی-280 ویلور (V-280 Valor) ساخت کمپانی هوافضای آمریکایی بل (Bell)، برای اولین بار موتورهای خود را به کار انداخت. هواپیمایی دورگه که برای جانشینی بلک‌ هاوک افسانه ای آمده است.

به لطف فیلم معروف و محبوب سقوط شاهین سیاه (Black Hawk Down) ساخت ریدلی اسکات، همگی با هلیکوپتر شاهین سیاه آشنا هستیم. یواچ-60 بلک‌ هاوک (UH-60 Blackhawk) هلیکوپتری ترابری و چندمنظوره ساخت کمپانی هوافضای آمریکایی سیکورسکی (Sikorsky) است که به عنوان یکی از پایدارترین و ایمن‌ترین هلیکوپترهای جهان شناخته می‌شود. حال که 38 سال از زمان ورود به خدمت این هلیکوپترها می‌رسد، تلاش برای ساخت جایگزینی مناسب برای آن تقریبا کامل شده است.

البته ناگفته نماند بلک هاوک‌های فعال در ارتش آمریکا قدیمی نیستند. تولید این هلیکوپتر همچنان ادامه دارد و نمونه‌های خدمتی از آخرین مدل‌های تولید شده و جدید هستند. خانواده بلک هاوک شامل طیف گسترده‌ای از هلیکوپترها با نام‌های سازمانی متفاوت و ماموریت‌های منحصر به فرد خود است. نمونه‌های خدمتی این هلیکوپتر در نیروی دریایی با نام سی هاوک (Seahawk)،‌ در نیروی هوایی با نام پِیو هاوک (Pave Hawk) و در گارد ساحلی آمریکا نیز با نام جی هاوک (Jayhawk) شناخته می‌شوند؛ هریک از این هلیکوپترها نیز دارای چند زیرشاخته دیگر هستند که هرکدام ماموریت ویژه خود را دارند.

وی-22 آسپری (V-22 Osprey) ساخت دو کمپانی هوافضای آمریکایی بوئینگ (Boeing) و بل اولین و تنها هواپیمای پروانه چرخانی است که وارد خدمت شده است. این هواپیما به عنوان جایگزینی برای هلیکوپتر پروانه پشت سرهم سی‌اچ-46 سی نایت (CH-46 Sea Knight) وارد خدمت در سپاه تفنگداران دریایی آمریکا شد. این هواپیمای پروانه چرخان همواره به خاطر برتری‌هایی که نسبت به سی نایت دارد،‌ همچون سرعت بالاتر و برد بیشتر، همواره مورد تحسین سپاه تفنگداران دریایی قرار گرفته است.

و اما پروانه چرخان چیست؟ پروانه چرخان به هواپیمایی گفته می‌شود که برای برخاستن پروانه‌ها خود را به سمت بالا چرخانده و همچون هلیکوپتر بلند می‌شود. هنگامی که به ارتفاع مورد نظر رسید نیز پروانه‌ها را به سمت جلو چرخانده و همچون یک هواپیما پرواز می‌کند. نشست نیز همچون فرود صورت می‌گیرد. این هواپیماها ویژگی‌های مثبت هلیکوپتر، مانند نشست و برخاست عمودی از هر محیط هموار و ناهموار و عدم نیاز به باند، و ویژگی‌های مثبت هواپیما، همچون سرعت بالا، برد پروازی بالا، ارتفاع پروازی زیاد، توان بالای حمل بار و… را همزمان باهم در کنار ویژگی‌های خاص خود دارند.

وی-280 ویلور نیز جدیدترین هواپیمای پروانه چرخانی است که بدست بل به عنوان جایگزینی احتمالی برای بلک‌ هاوک ساخته و در دست توسعه است. این هواپیما چندی پیش در آزمایش‌های زمینی برای اولین بار موتورهای خود را روشن و پروانه‌هایش را با نیروی فراهم شده توسط موتورهایش چرخاند. اولین پرواز آن نیز برای اواخر سال میلادی جاری (2017) برنامه ریزی شده است.

ارتش آمریکا در قالب پروژه‌ای به نام ترابری عمودی آینده یا FVL به دنبال جایگزینی برای ناوگان بلک‌ هاوک‌های خود است. بلک هاوک تقریبا در دهه 1980 وارد خدمت شد و در طول زمان خدمتی‌اش همواره دستخوش بهسازی و بروزرسانی‌های پیوسته اعم از دریافت موتور جدید،‌ تجهیز به سیستم های الکترونیکی جدید و ارتقاهای متفاوت دیگری شده است. اما هر بستر و چارچوبی برای ارتقا محدودیت‌های خود را دارد و البته همیشه جا برای ساخت نمونه‌های بهتر نیز وجود دارد.

یک نمونه از این طرح‌های بهتر، طرح هواپیماهای پروانه چرخان است. ارتش آمریکا به دنبال طرحی است که توان جابه‌جایی یک جوخه و یا شمار بیشتری از نیروهای زمینی را داشته باشد. اینجاست که وی-280 ویلور وارد می‌شود. هواپیمایی که به نظر فرزند مشترک هلیکوپتر بلک هاوک و هواپیمای آسپری است. وی-280 دارای سیستم پروانه چرخان بسیار پیشرفته‌ای شده است که نتیجه 28 سال تجربه در طراحی، ساخت، عملیاتی کردن، نگهداری‌، تعمیر و بررسی وی-22 آسپری است.

بل مدعی است که برتری وی-280 ویلور نسبت به دیگر هلیکوپترهای موجود برتری‌های بسیاری دارد. درحال حاضر آخرین نمونه بلک هاوک موسوم به UH-60M دارای سرعت پیمایش عملیاتی 280 کیلومتر بر ساعت و بیشینه سرعت تجربه کرده نیز آن نیز 360 کیلومتر بر ساعت است، درحالی که وی-280 ویلور به‌گونه‌ای طراحی شده که سرعت پیمایش عملیاتی بیش از 520 کیلومتر بر ساعت داشته باشد که تقریبا دو برابر سرعت پیمایش عملیاتی بلک هاوک است.

UH-60M سه خدمه و توان حمل 11 سرنشین کاملا مسلح و مجهز دیگر را دارد، درحالی که وی-280 ویلور دارای 4 خدمه و توان حمل بیش از 14 سرنشین کاملا مسلح و مجهز است. توان حمل بار UH-60M بیش از 4.1 تن است، درحالی که وی-280 می‌تواند 5.5 تن بار حمل کند. برد عملیاتی UH-60M نیز تقریبا 700 کیلومتر است، درحالی که این عدد برای وی-280 تا 1500 کیلومتر است. برد گذری UH-60M، یعنی مسافتی که هلیکوپتر کاملا به صورت یک طرفه، بدون بازگشت به مبدا و بدون بار می‌پیماید، 2340 کیلومتر و برای ویلور نیز تقریبا چهار هزار کیلومتر است.

با یک حساب دو دو تا چهارتای ساده می‌توان دید که وی-280 ویلور بسیار سریع‌تر و دوربردتر از بلک هاوک است و توان حمل بار و مسافر بیشتری نیز دارد. به گفته سازندگان وی-280 ویلور توان مسلح شدن به موشک‌های گوناگون را نیز داشته و حتی پتانسیل لازم برای تبدیل جایگزینی برای هلیکوپتر تهاجمی آمریکایی ای‌اچ-64 آپاچی (AH-64 Apache) را نیز دارد! نیروی دریایی نیز می‌تواند نقش‌های گوناگون همچون نقش هلیکوپتر تهاجمی سبک و نبرد ضد زیردریایی را که در حال حاضر برعهده سی هاوک هستند را به وی-280 ویلور محول کند.

در طرح وی-80 از سنسروها و سیستم‌های گوناگونی استفاده شده که آگاهی محیطی را به شکل محسوسی افزایش می‌دهند. این هواپیما برای انتقال فرامین حرکتی به سطوح کنترلی خود نیز از سیستم پرواز با سیم استفاده می‌کند. توان مانور بالا و سیستم‌های پادکار برای فرار از دست پدافند دشمن نیز از دیگر ویژگی‌های ویلور است. سازنده همچنین مدعی است وی-200 ویلور هزینه‌های نگه‌داری پایینی دارد که یک حسن برای دارندگان است.

آزمایش اخیر بل بدون هیچ مسئله‌ای با موفقیت انجام شد. اما نکته جالبی که وجود دارد این است که بل بسیار محتاطانه عمل کرده است. اگر به گیف بالا که در اصل برشی از ویدیوی آزمایش است دقت کنید، متوجه می‌شوید که بخش مربوط به چرخاندن پروانه تار شده است. در وی-22 آسپری شاهد طرحی بودیم که برای تغییر مشخصه پروازی، کل موتور را می‌چرخاند. اما در طرح وی-22 ویلور بخش موتور کاملا ثابت است و تنها بخش پروانه به بالا و پایین می‌چرخد. تکنولوژی آن هرچه که است به نظر بل نخواسته آن را به دیگران نشان دهد.