ایلان ماسک اخیرا در بخش AMA وب سایت ردیت مطالب جالبتوجه و تازهای را در مورد جزئیات سیستم حمل و نقل بین سیاره ای (ITS) و استعمار مریخ مطرح کرد.
ماسک در حدود یک ماه پیش به عنوان مدیرعامل شرکت هوافضای اسپیس ایکس (SpaceX) در کنگره بینالمللی فضانوردی (IAC) استرالیا سخنرانی جالبی را در ادامه صحبتهای سال پیشش، در خصوص ایجاد تمدن بر روی مریخ و جزئیات سیستم حمل و نقل بین سیاره ای که با نام “BFR” هم شناخته میشود، ایراد کرد و از به کارگیری تمامی منابع اسپیس ایکس برای سکونت در مریخ و افزایش سرعت جابهجایی افراد در بین نقاط مختلف سیاره زمین خبر داد.
به تازگی هم این کارآفرین خلاق در بخش «هر سوالی داری از من بپرس» (AMA) وب سایت ردیت با علاقهمندان در مورد موشک ITS، موتور به کار رفته برای آن و موضوعات مرتبط صحبت کرد؛ در ادامه به بررسی اطلاعات اصلی منتشرشده در این پرسش و پاسخ خواهیم پرداخت.
جزئیات سیستم حمل و نقل بین سیاره ای
مصاحبه به طور کلی بر روی جزئیات ITS متمرکز بود و از آنجایی که ایلان ماسک هدف اصلی از ساخت آن را مسافرت بین زمین و مریخ اعلام کرده است و به تازگی تغییراتی در طرح اولیه ارائهشده در سال 2016 به وجود آمده بود، کاربران ردیت از ماسک در مورد ظاهر استوانهای ITS سوال کردند. مدیرعامل اسپیس ایکس اظهار کرد که دلیل انتخاب این ظاهر رسیدن به بهترین نسبت وزنی ممکن برای حمل کردن بار به صورت عمودی و پیدا کردن مناسبترین جایگاه ممکن برای نسب صفحات محافظ دمایی بر روی موشک است. در مورد تغییر طرح مخازن سوخت از حالت کروی به حالتی کشیدهتر هم پرسشی مطرح شد که ماسک دلیل این تغییر را بهتر کردن سیستم لولهکشی از مخزن به موتورها اعلام کرد.
در ادامه پرسش و پاسخ، ترکیببندی جدید بالها و سپرهای حرارتی که به نسب گذشته از حالت یکپارچه و متصل به بدنه، به حالت ماژولی در آمده بودند، موردبررسی قرار گرفت. ایلان ماسک در مورد این بخش از جزئیات سیستم حمل و نقل بین سیاره ای اظهار کرد که بالهای قابلمشاهده در طرح سال 2017 از نوع دلتا بوده و تنها برای تضمین وارد شدن موشک به صورت مناسب به فضا طراحی شدهاند. با این حال کاملا تایید نشد که این قسمت از ITS به صورت ماژولی است و قابلیت جدا شدن از بدنه را دارد یا خیر.
کاربر دیگری در رابطه با بالهای ITS و با در نظر گرفتن وجود بخشی دم مانند در شاتل ناسا، سوال کرد که چرا موشک اسپیس ایکس دارای این قسمت نبوده و چگونه تغییر در جزئیات سیستم حمل و نقل بین سیاره ای ثبات موشک در حالت عمودی را حفظ میکنند؛ در جواب شخص دیگر اشاره کرد دم شاتل ناسا برای ورود مجدد به جو زمین کاربردی نداشته و ITS هم به این بخش احتیاجی ندارد. ماسک هم صحبتهای این کاربر مطلع را تایید کرد و به شوخی گفت که «دمها بدرد نمیخورند!»
در ادامه روشن شدن جزئیات سیستم حمل و نقل بین سیاره ای شخص دیگری در مورد بخش حمل بار موشک سوالاتی را مطرح کرد و ماسک هم در جواب این کاربر اظهار کرد که اولین سفر ITS بدون بار بوده، اما در پرتابهای بعدی طراحیهای مختلفی برای ایجاد قابلیت حمل بار، سوخت و محمولههای گوناگون اجرا خواهند شد.
این بخش از صحبتها به پرسش دیگری در مورد حرارت در مخزن سوختها ختم شد و فردی در مورد کافی بودن استفاده از عایقبندی برای جلوگیری از تبخیر و جوشش سوخت در داخل مخازن سوال کرد. ماسک در پاسخ گفت که عایقبندی مخصوصی برای این بخش از ITS در نظر گرفته شده و برای اطمینان، خنککنندهای با نام “cryocooler” هم مورداستفاده قرار خواهد گرفت.
در کنار سوالاتی در مورد طریقه فرود آمدن موشک بر روی زمین، یکی از علاقهمندان به تغییر تعداد پایههای فرود از 3 به 4، نسبت به طرح سال 2016، اشاره کرد و ماسک در جواب گفت که استفاده از 4 عدد پایه ثبات ITS را در شرایط سخت بالا میبرد.
اما در انتهای صحبتها در مورد جزئیات سیستم حمل و نقل بین سیاره ای موضوع بزرگی در ارتباط با خطر تشعشع برای سلامتی فضانوردان که در سخنرانی سال گذشته به آن اشاره نشده بود، مطرح شد؛ ماسک در مورد سوال آخر اظهار کرد که موشک ITS برای این منظور به یک محافظ طوفان خورشیدی احتیاج داشته و پرتوافکنی محیطی در زمان جابهجایی در فضا آنقدرها هم مشکلزا نیست.
موتورهای رپتور
در تازهترین سخنرانی ماسک در کنگره بینالمللی فضانوردی اعلام شد که تعداد موتورهای رپتور ITS از 42 به 31 عدد کاهش یافتهاند؛ مدیرعامل اسپیس ایکس به کاربران وب سایت ردیت گفت که دلیل این تغییر که رانش موشک را از 300 تن به 170 تن کم کرده، کاهش وزن وسیله در طرح جدید بوده است. کاهش تعداد موتورها پیچیدگی پیش روی مهندسان در شرایطی که وسیله مجبور است تا در حالتی اضطراری فرود آید را کمتر کرده و قدرت مانور ITS را برای انتقال بار در بین نقاط مختلف زمین، بیشتر میکند.
با روشن شدن قسمتهایی از جزئیات سیستم حمل و نقل بین سیاره ای، در مورد افزایش مقیاس نمونههای اولیه موتورهای رپتور سوالاتی مطرح شد و ماسک در این رابطه دشواری تضمین سلامت مسافران موشک را در مقابل افزایش مقیاس موتورها، غیرقابل مقایسه دانست. او اشاره کرد که به کارگیری ITS برای جابهجایی مسافران در سیاره زمین نقش مهمی را در دستیابی اسپیس ایکس به خواستههای بلندمدتش ایفا میکند و در همین رابطه، با وجود شگفتانگیز بودن کاهش مدتزمان موردنیاز برای جابهجایی از بین دو مکان بر روی زمین، از 15 ساعت به 30 دقیقه، سلامتی افراد مسافر موشک فوقالعاده حیاتی است.
بخش دیگری از جزئیات سیستم حمل و نقل بین سیاره ای بر روی مکانیسم افزایش فشار سوخت داخل مخازن موشک متمرکز شد و کاربران در مورد نحوه بیشتر شدن دمای سوخت برای افزایش فشار در تانکها سوالاتی را مطرح کردند. این صحبتها به سوالی در مورد جایگزینی موتورهای رپتور با نوع دیگری به نام سوپردراکو (SuperDraco) ختم شد و ماسک در پاسخ به این پرسش، طرح رپتور را مناسبتر از سایر طرحها اعلام کرد.
بخش دیگری از اظهارات یکی از جالبترین جزئیات سیستم حمل و نقل بین سیاره ای را آشکار کرد؛ ماسک ادعا کرد که موشک ITS مجهز به دو نوع مختلف موتور رپتور بوده که تعدادی از آنها برای کار در شرایط خلا طراحیشده و مابقی در فشار هوا در سطح دریا قابلاستفاده هستند. از طرف دیگر موتورهای خلا در شرایط فشاری سطح دریا امکان فعالیت داشته، اما این اتفاق تنها مختص شرایطی اضطراری خواهد بود.
پرسش آخر از این بخش هم با توجه به سابقه اسپیس ایکس در مورد موتورهای سوپردارکو، مربوط به استفاده از فناوری پرینت سه بعدی برای ساخت اجزا سیستم ITS بود. ماسک در این باره اعلام کرد که بخشهایی از موتور به کمک پرینترهای سه بعدی مونتاژ میشوند، اما بیشتر اجزاء حاصل فرآیندهای فورج و ماشینکاری خواهند بود. در ادامه هم به آلیاژ جدیدی با استحکام زیاد در دماهای بالا که توسط اسپیس ایکس طراحی شده، اشارههایی شد.
تصرف مریخ
اما به اعتقاد بسیاری، مهمترین بخش صحبتهای ماسک در رابطه با جزئیات سیستم حمل و نقل بین سیاره ای، به نقشههای اسپیس ایکس برای ایجاد تمدن انسان بر روی سیاره سرخ مربوط میشد. در پاسخ به سوالها در مورد پایگاه این شرکت بر روی مریخ اطلاعات دقیقی به اشتراک گذاشته نشد، اما اینطور که به نظر میرسد، ماسک قصد دارد تا کمترین ارتفاع ممکن را برای رسیدن به بیشتر اصطکاک هوایی در هنگام پایین آمدن ITS در نظر گرفته و مکانی نزدیک به منابع یخ را برای تولید سوخت انتخاب کند. او اظهار کرد که محلهای نزدیک به خط استوای چهارمین سیاره منظومه شمسی برای قرار دادن پنلهای خورشید و تولید انرژی بهترین گزینه است.
همچنین، اشارههایی به استفاده از تجهیزات کمپانی حفاری ماسک که با نام شرکت بورینگ (Boring Company) شناخته میشود، برای حفر تونل و کشف منابع مختلف برای دستیابی به سوخت بر روی سیاره سرخ مطرح شد.
کاربری در این بخش از صحبتها در مورد جزئیات سیستم حمل و نقل بین سیاره ای سوال کرد که اسپیس ایکس با چه کمپانیهای دیگری برای زنده نگهداشتن بشر بر روی مریخ همکاری خواهد کرد و بخشهایی از ماموریت تسخیر سیاره سرخ که توسط شرکت ماسک قابلاجرا نیست، به عهده چه کمپانیهایی خواهند بود؛ ماسک در این رابطه با دقیق صحبت نکرد، اما به علاقهمندان تضمین داد که اسپیس ایکس وظیفه رساندن بشر به مریخ، ساخت تجهیزات لازم برای تولید سوخت و زنده نگه داشتن مسافران را به نحو احسن انجام خواهد داد؛ از طرف دیگر نقش شرکتها و میلیونها انسان دیگر برای ساخت تمدن بر روی سیاره چهارم منظومه خورشیدی حیاتی است.
برنامههای میانمدت تا سال 2022
در اواخر پرسش و پاسخ در مورد جزئیات سیستم حمل و نقل بین سیاره ای یکی از کاربران در مورد انتظارات علاقهمندان بین سالهای 2017 و 2022 سوال کرد. ماسک در پاسخ تایید کرد که تستهای بیشتری برای بهبود طرح ITS انجام میشوند و نقشهها برای استعمار مریخ با سرعت هرچه بیشتر، پیش خواهند رفت.