ستارهشناسان عبور اولین جسم بین ستاره ای از نزدیکی سیاره زمین را تایید کردند. این سیارک، اولین بازدید کننده خارجی منظومه شمسی است که شکل و شمایل بسیار عجیبی دارد!
همانطور که شاهد بودید، چندی پیش از حضور اولین جسم بین ستاره ای در منظومه شمسی خبر دادیم؛ مهمان ناخواندهای که مسافتی طولانی را برای ملاقات از منظومه شمسی طی کرده بود. اخیرا گروهی از ستارهشناسان که موفق به رصد این سیارک شدهاند، از شکل و شمایل بسیار عجیب آن خبر داده و آن را یک جسم منحصر به فرد توصیف میکنند!
ستارهشناسان با بررسی این شی، دریافتند که رنگ آن تیره و در برخی قسمتها قرمز است. این ترکیب رنگ، در بسیاری از اجرام فراخورشیدی مشاهده شده و اولین بازدیدکننده خارجی منظومه شمسی را به مهمانی منحصر به فرد تبدیل میکند! برخلاف دنبالهدارها، در اطراف این جسم فراخورشیدی هیچ اثری از گرد و غبار نیست. شکل ظاهری این سیارک، به مانند یک استوانه طویل و بسیار عجیب است و ستارهشناسان در اولین مشاهدات خود، آن را همچون یک خودکار عجیب و غریب توصیف کردند. اولین بازدید کننده خارجی منظومه شمسی ، 400 متر طول دارد و درازای این شی عجیب، 10 برابر پهنای آن است! ویزگیهای توصیف شده از این سیارک فراخورشیدی، در هیچ یک از سایر اجرام پیشین دیده نشده و در نوع خود بسیار نادر است.
ستارهشناسان این سیارک عجیب را با عنوان اومواموا (Oumuamua) نامگذاری کردهاند. این عبارت در زبان مجمعالجزایر هاوایی به معنای «پیامرسانی از فاصله بسیار دور» است. سیارک اومواموا به منظور بازدید و ملاقات از منظومه شمسی، میلیونها سال زمان صرف کرده و هماکنون نیز در فضای داخلی آن قرار دارد. گفته میشود که این سیارک از جهت صورت فلکی شلیاق (Lyra) آمده، اما منشا اصلی آن هنوز به شکلی ناشناخته باقی مانده است. تلسکوپ فضایی هابل (Hubble Space Telescope) قرار است به زودی سیارک اومواموا را مورد بازرسی دقیق قرار دهد تا جزئیات بیشتری از آن آشکار شود.
سیارک اومواموا اولین بار در تاریخ 19 اکتبر (27 مهر) به کمک تلسکوپ پن استارز (Pan STARRS) مشاهده شد. کاربرد این تلسکوپ، اسکن فضای آسمان برای کشف اشیای نزدیک و خطرات بالقوه برای زمین است. ستارهشناسان با رصد موفقیتآمیز سیارک اومواموا، از حضور اولین مهمان ناخوانده برای خورشید و سیارات آن خبر دادند.
این گروه از ستارهشناسان، در روزهای بعد از آن نیز مشاهدات خود را ادامه دادند. محسابات حاکی از آن بود که بدون شک، با اولین بازدید کننده خارجی منظومه شمسی سر و کار داریم و این سیارک، هیچ شباهتی به نمونههای پیشین ندارد. اهمیت بسیار بالای این موضوع، سبب شد که دیگر گروههای ستارهشناسی در سراسر جهان نیز نسبت به مشاهده این سیارک تمایل نشان دهند تا جزئیات کاملتری از ماهیت و شکل ظاهری آن مشخص شود.
ستارهشناسان معتقدند که سیارکهای بین ستارهای، از سیستمهای سیارهای دیگر به بیرون رانده میشوند. مشابه این فرآیند، در زمان شکلگیری منظومه شمسی نیز رخ داد و برخی از اشیای آن در درون باقی مانده و برخی دیگر به فضای بیرونی پرتاب شدند. این اشیا با خروج از منظومه شمسی، مسیر خود را در فضای بین ستارهای ادامه داده و از منظومههای دیگر بازدید میکنند. سیارک اومواموا نیز میلیونها سال قبل ماجراجویی خود را آغاز کرده و اکنون به عنوان اولین بازدید کننده خارجی منظومه شمسی ، به فضای داخلی آن راه پیدا کرده است.
این دسته از اشیای فراخورشیدی، هر چند وقت یک بار از درون منظومه شمسی عبور میکنند، ولی در اکثر موارد سرعت آنها به قدری زیاد است که نمیتوان مسیر حرکت آنها را دنبال کرد. اما سیارک اومواموا در ابتدا با زاویهای خاص وارد منظومه شمسی شد و سپس از نزدیکی خورشید و زمین عبور کرد و مسیر خود را برای خروج از فضای داخلی آن در پیش گرفت. بدین ترتیب، ستارهشناسان این فرصت را در اختیار داشتند که مسیر حرکتی این سیارک غولپیکر و عجیب را در تمامی مقاطع زیر نظر بگیرند.
پس از اینکه سیارک اومواموا برای اولین بار رصد شد، دهها گروه مختلف از ستارهشناسان مسیر حرکت آن را به کمک تلسکوپهای خود زیرنظر گرفتند. برای مشاهده این سیارک، سرعت از اهمیت بسیار بالایی برخودار است؛ چرا که این جسم فراخورشیدی، با یک آهنگ ثابت از فضای قابل مشاهده ستارهشناسان دور میشود. ستارهشناسان پیشبینی میکنند که این سیارک، همچنان تا 10 روز آینده به کمک تلسکوپها قابل مشاهده بوده و بعد از آن، دیگر امکان رصد آن وجود نخواهد داشت. ستارهشناسان در اولین مشاهدات خود دریافتند که سیارک اومواموا نوسانات بسیاری در سطح روشنایی خود داشته و شکل ظاهری آن، با تمامی اجرام دیگر متفاوت است.
سیارک اومواموا حدودا 200 میلیون کیلومتر با زمین فاصله دارد و هر یک ساعت، 138 هزار کیلومتر از زمین فاصله میگیرد. این سیارک، در 1 نوامبر (10 آبان) از مدار مریخ گذشت و در اوایل سال 2018 به سیاره مشتری خواهد رسید. همزمان با این تاریخ، رفته رفته مشاهده این سیارک غیرممکن خواهد شد؛ حتی با تلسکوپهای قدرتمندی همچون هابل!
با این حال، ستارهشناسان امیدوارند که در آیندهای نزدیک، بتوان مسیر حرکت اجرامی همچون سیارک اومواموا را دنبال کرد. زمانی که تلسکوپهای بزرگ همچون (LSST) آغاز به کار کنند، ستارهشناسان قادر خواهند بود که بازدیدکنندههای دیگر منظومه شمسی را نیز با جزئیات دقیقتری مشاهده کنند.