تحقیقات جدید دانشمندان نشان میدهند که زلزله های سال 2018 به دلیل کاهش سرعت چرخش زمین ، عظیم و مخربتر از زمین لرزههای معمولی خواهند بود.
بررسیهای جدید که در قالب مقالهای در تازهترین گردهمایی انجمن زمین شناسی آمریکا ارائه شدهاند، نشان میدهند که دورههای کاهش سرعت گردش زمین در صد سال گذشته با وقوع زلزله های بزرگتر و مخربتر از آنچه که در حالت عادی انتظار میرود، همزمان بودهاند.
راجر بیلهم (Roger Bilham)، یکی از نویسندگان تحقیق چاپشده و از زمین شناسان دانشگاه کلورادو بولدر در این رابطه میگوید که تعداد و شدت زمین لرزههای اتفاق افتاده در یک قرن اخیر مشخص است و از طرف دیگر، اطلاعات دقیقی در مورد نرخ کاهش سرعت چرخش زمین در این صد سال وجود دارد؛ در مقاله بیلهم و تیم دانشمندان دادههای مربوط به این دو موضوع با یکدیگر مقایسه شده و نتایج جالبتوجهی در اختیار جامعه علمی و عموم مردم قرار گرفته است.
به طور دقیق میتواند گفت که زلزله های بزرگ سال 2018 به این دلیل با پدیدههای مشابه متفاوتاند که با کاهش سرعت چرخش سیاره، ناحیه استوایی زمین کوچکتر شده و تحتفشار قرار میگیرد. این در حالی است که صفحهات زمین ساختی یا همان تکتونیکی سیاره کوچک نمیشوند و تنها نتیجهی تحتفشار قرار گرفتن ناحیههای استوایی، فشردگی لبههای این صفحات به یکدیگر و افزایش انرژی آزادشده به هنگام وقوع زلزله در این مناطق است؛ احتمال ایجاد زمین لرزه در محل تماس لبههای این صفحهها نسبت به سایر بخشهای پوسته زمین، بیشتر است.
الگوی کاهش سرعت چرخش زمین
بیلهم و همکاران برای دستیابی به نتایج تحقیق تاریخچه زلزلههای رخداده در زمین از سال 1900 تاکنون که شدتی بیشتر از 7 ریشتر داشتهاند را موردبررسی قرار دادند. آمار نشان میدهند که از آن زمان تا به امروز، به صورت میانگین، هر سال 15 زلزله بزرگ اتفاق افتاده است؛ با این حال در مدتزمانهای خاص این عدد به 25 تا 35 زمین لرزه رسیده و با بررسی دقیقتر الگوی کاهش سرعت گردش زمین، نشان داده شد که این دو اتفاق همزمان بودهاند.
با تغییر سرعت چرخش سیاره به دور خود، روزها به میزان اندکی طولانیتر میشوند؛ از طرف دیگر دلیل این پدیده به الگوهای آب و هوایی مختلف مانند النینو (El Nino)، جریانهای اقیانوسی و وضعیت مواد مذاب در هسته زمین مربوط میشود.
بیلهم اظهار کرده است که با وجود اینکه ناسا (NASA) طول روزها را با دقت میکروثانیه اندازهگیری میکند، دانشمندان این امکان را دارند تا کاهش سرعت چرخش زمین را پنج سال زودتر از وقوع پیشبینی کنند. بر اساس این اطلاعات، زمین در حال ورود به دوره پنج سالهی کم شدن تدریجی سرعت گردش است و به همین خاطر، برخلاف زمانهای دیگر، در چهار سال پیش رو هر سال حدودا 20 زلزله قویتر از 7 ریشتر اتفاق خواهد افتاد.
این زمین شناس برجسته معتقد است دسترسی به چنین دانشی سیاستگذاران و مسئولین شهری را مجبور میکند که با در نظر گرفتن افزایش احتمال وقوع زلزله در سالهای آینده، تصمیمات مربوط به مقاومسازی بناهای مختلف شهری را زودتر عملی کنند و اقدامات لازم برای حفاظت از جان شهروندان را به جلو بیاندازند.
بیلهم میگوید که اطلاعات بیشتری در مورد محل دقیق زلزله های سال 2018 در دست نیست، اما میتوان با اطمینان گفت که این حوادث در نزدیکی مرز صفحات زمین ساختی سیاره اتفاق خواهند افتاد.
آثار احتمالی کاهش سرعت گردش زمین
آموس نور (Amos Nur) یکی از زمین شناسان دانشگاه استنفورد در این رابطه معتقد است که نتایج چنین تغییری در سرعت چرخش سیاره بسیار قابلتوجه هستند؛ با وجود اینکه تغییر سرعت پیشبینیشده به نسبت ناچیز خواهد بود، جرم کره زمین و اینرسی ایجادشده به واسطه این جرم آنقدر عظیم است که با کوچکترین تغییر در گردش، فشارهای وارده به پوسته زمین به میزان قابلتوجهی افزایش مییابد.
نور میگوید که دانش حال حاضر محققان در مورد دلیل اصلی وقوع زلزله بسیار محدود است و پیشبینی آن هم به هیچ وجه ممکن نیست؛ با این حال تحقیقاتی مانند مقاله بیلهم به فهم این پدیده کمک بسیاری میکنند.