احتمال وقوع زلزله 7.5 ریشتری در تهران طی 4 ماه آینده؛ استاد پژوهشگاه زلزله توضیح می‌دهد

به گفته مهدی زارع استاد پزوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله، بعد از وقوع زلزله 5.2 ریشتری در تهران و بالا رفتن تنش گسل های مربوطه، احتمال وقوع زلزله 7.5 ریشتری در تهران طی 4 ماه آینده وجود دارد.

دکتر مهدی زارع استاد پزوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله گفت: کمتر از 48 ساعت از یادداشت در روزنامه 27 آذر ماه درباره روند لرزه خیزی در کشور و بحث درباره تغییرات احتمالی رخداد زلزله، چهارشنبه 29 آذرماه زمین لرزه ای با قدرت 5.2 ریشتری در غرب استان تهران، متاسفانه موجب جان باختن دو تن از هموطنان و زخمی شدن حدود 30 نفر از مردم شد.

کانون این زلزله در نزدیکی مهمترین پهنه جمعیت کشور قرار داشت، بعد از زمین لرزه 29 آذرماه اظهار نظرهای متفاوتی مبنی بر تبعات بعدی این زلزله و ارزیابی احتمال وقوع یک زمین لرزه دیگر آغاز شد. نتایج اولیه ارزیابی نشان داد، گسل مسبب این زلزله، گسل ماهدشت-جنوب کرج و با سازوکار امتداد-لغز است و در عمق حدود 15 کیلومتری موجب گسیخته شدن این گسل شده است.

عملکرد آن مشابه گسل شمال تهران، گسل جنوب اشتهارد و گسل آیپک است. بعد از وقوع زلزله 5.2 ریشتری تنش در دو سوی شرقی و غربی گسل ماهدشت بالاتر رفته، بنابراین اگر گسل های مجاور این گسل در وضعیت گسیختگی و آماده به جنبش باشند، این تغییرات تنش می‌تواند موجب وقوع زلزله 7.5 ریشتری در تهران شود.

برای این تحولات می‌توان بازه زمانی کوتاهی از حدود 2 تا 16 هفته (4 ماه) در نظر گرفت و افزایش احتمال یک زلزله 7.5 ریشتری در تهران یا بیشتر را از 15 تا 25 به سطح حدود 55 تا 65 درصد ارزیابی کرد. این کار با تحلیل آماری نتایج داده های لرزه خیزی موجود بر پایه زمین لرزه 29 آذر و پس لرزه های آن انجام شده است.

این صحبت ها با اظهار نظرهایی که با ادعای تشخیص عدم فعالیت روی گسل شمال تهران و عدم مشاهده لرزه خیزی و فعالیت جدید روی این گسل همراه شد.

رخداد زلزله های متوالی بعد از زلزله های متوسط (با قدرت 5 ریشتر) را می‌توان در زلزله های 17 و 17 اردیبهشت سال 1309 در سلماس، 9 و 10 شهریور 1347 در دشت بیاض و فردوس در ایران، 26 مرداد 1378 ایزمیت و 24 آبان 1378 در دوزجه ترکیه، 29 شهریور 1378 در چی چی تایوان، 14 و 28 مرداد 1382(با قدرت متوسط) و بعد از آن 5 دی ماه 1382 در شهر بم و مثالهای متعدد دیگر ثابت کرد. لازم به ذکر است که گسیختگی یک گسل فعال که مدتی، در سکوت و نبود لرزش به سربرده، قبلا نیز تجربه شده است؛ مثلا زلزله 10 اکتبر 1980 در الاصنام الجزایر را می‌توان نام برد، از یک سال قبل از وقوع زلزله تیمی فرانسوی-الجزایری مشغول تحقیق و برداشت میدانی با شبکه لرزه نگاری روی گسل الاصنام بودند و در این مدت یک سال حتی یک زمین لرزه در این گسل ثبت نشد، اما در ساعت 13.25 روز 10 اکتبر سال 1980 زمین لرزه ای با قدرت 7.2 ریشتر باعث مرگ حدود 5000 نفر و مجروع شدن 9000 نفر شد. با این تفاسیر دیده نشدن هیچ زمین لرزه ای روی گسل شمال تهران، تضمینی برای عدم وقوع زلزله، عدم تحریک و یا عدم القای گسیختگی در آن نیست.

ادعای اینکه زمین لرزه 29 آذر پیش لرزه نبوده، دقیقا مشابه پیش بینی قطعی زلزله بعدی در این منطقه غیر علمی است. تمام زلزله های طبیعی با مشخصات و ویژگی های مشخصی رخ می‌دهند و هیچ زلزله ای مشخصات ویژه و علامتی به عنوان پیش لرزه یا پس لرزه ندارد.

گسل ماهدشت-جنوب کرج تا کنون زلزله شناخته شده ای نداشته و هر گونه ادعایی مبنی بر اطلاع از زلزله های قبلی این گسل، نشان از عدم شناخت گسل مسبب است. پیش بینی و اعلام اطلاع از عدم رخداد زلزله بعدی بسیار بی معنی و غیرعلمی است و نباید به این گزارش ها اعتماد کرد. اظهار نظر در باره تخلیه انرژی زمین با وقوع این زمین لرزه های کوچک نا آگاهانه و غیرمعتبر است. شرط اول کاهش ریسک زلزله در تهران، پذیرش واقعیت و توجه به علم به جای شبه علم است.

در آخر توجه داشته باشید که وقوع یک زلزله 7.5 ریشتری در تهران تنها یک احتمال بوده و هنوز هیکچس نمی‌تواند به طور قطعی از زمان وقوع زمین لرزه سخنی به میان آورد.