باتری های باستانی بغداد (Baghdad Batteries) با قدمتی 2 هزار ساله، از مرموزترین اشیا باستانی کشفشده تا به امروز هستند و همانطور که از نامشان پیداست، در دوره قبل از کشف الکتریسیته، برق را ذخیره میکردند!
در سال 1936 دستهای از کارگران کشور عراق در نزدیکی بغداد مشغول حفاری بودند که کشف اتفاقی قبری قدیمی، مسیر حفاریهای آنها را تغییر داد؛ اینطور که اعلام شده در طول دو ماه کاوش این مقبره پس از پیدا شدن بقایا، 613 شی باستانی شامل مجسمههای گلی، زیورآلات، آجرهای حکاکی شده و چند شی دیگر کشف شد که به زمان 248 قبل از میلاد تا سال 226 میلادی مربوط میشدند.
با این حال چیزی که بیش از همه مردم آن زمان و علاقهمندان به باستان شناسی را تا به امروز شگفتزده کرده، تعدادی کوزه گلی بود که در میان اشیا این مقبره قرار گرفته بودند؛ در این کوزهها که به صورت میانگین 14 سانتیمتر ارتفاع و 4 سانتیمتر قطر داشتند، استوانههایی از ورقهای مسی لوله شده وجود داشت که به دور میلههای آهنی قرار گرفته و در بالا به وسیله قیر از مس جدا شده بودند؛ اندازهگیریها نشان داد که استوانه مسی هر کوزه به طول 9 سانتیمتر و قطر 2.6 سانتیمتر بودهاند.
حدودا 3 سال پس از کشف، باستان شناسی آلمانی به نام ویلم کنیگ (Wilhelm König) پس از بررسی اعلام کرد که این کوزهها که بعدها به نام باتری های بغداد (Baghdad Batteries) مشهور شدند، وسایلی باستانی برای ذخیره انرژی الکتریسیته بودهاند!
بررسی دقیق باتری های باستانی بغداد
پس از اینکه کُنیگ نتایج بررسیهایش را در سال 1940، در ژورنالی اتریشی به چاپ رساند، دانشمندان دیگر تلاش کردند تا به صورت مجزا این باتری های باستانی را بررسی کنند و در یکی از تلاشهای خود، با قرار دادن یک الکترولیت در کوزه و متصل کردند لامپی به مدار، در کمال شگفتی دیدند که لامپ روشن شد. بسیاری از محققان رسما تایید کردند که این اشیا باستانی دقیقا همانند باتریهای مدرن عمل میکنند.
کمی پس از پایان جنگ جهانی دوم هم یک مهندس الکترونیک به نام ویلارد گری (Willard Gray) در یکی از دانشگاههای آمریکا نمونهای مشابه از باتری های بغداد را با همان امکانات شبیهسازی کرد و به نتایج مشابهی دست یافت.
کنیگ پس از مدتی دوباره به عراق بازگشت و در تلاش برای پیدا کردن اشیا مشابه باتری های باستانی بغداد تعدادی کوزه حاوی میلههای آهنی و یا برنزی و همچنین، استوانههایی مسی را در نزدیکیهای منطقه کشف باتریها پیدا کرد که به احتمال قوی برای متصل کردن اشیا به یکدیگر و بستن مدارهای الکتریکی به صورت سری استفاده میشدند.
این نوع قرار دادن باتریها امروزه هم برای بالا بردن ولتاژ گرفتهشده استفاده میشود و اگر تمامی فرضیات دانشمندان در مورد باتری های بغداد درست باشد، دسترسی تمدنی به الکتریسیته در 2 هزار سال پیش، تصورات ما در مورد تکنولوژیهای باستانی را به میزان زیادی تغییر میدهد.
جالب است بدانیم که بر اساس گزارشها، این اشیا باستانی توانایی ایجاد ولتاژی بین 1 تا 2 ولت را دارند و با اینکه تاکنون نوشتهای در مورد عملکرد باتریهای بغداد کشف نشده است، در نظر گرفتن کاربردی دیگر به غیر از ذخیره و به کارگیری الکتریسیته برای آنها مشکل است.
برخی از پژوهشگران در تایید صحت فرضیات در مورد باتری بودن این اشیا میگویند که به احتمال قوی باستانیان برای گالوانیزه کردن یا همان پوشاندن یک فلز نسبتا کمارزش با لایهای نازک از فلز باارزش دیگری مانند طلا از آنها استفاده میکردند؛ این روش که با نام آبکاری هم شناخته میشود، تا به امروز در حوزههای مختلف تولید کاربرد دارد.
البته عده دیگری از محققان هم هنوز به صورت صد درصدی تایید نکردهاند که هدف ساخت باتری های باستانی بغداد، استفاده به عنوان ابزار آبکاری بوده، اما در سال 2005 سازندگان برنامهای تلویزیونی به نام “Myth Busters” اقدام به شبیهسازی این باتریها کردند و در کمال تعجب، با استفاده از امکاناتی که در 2 هزار سال پیش موجود بود کوزهها را به صورت سری به هم متصل کرده و ولتاژ کافی برای گالوانیزه کردن یک شی کوچک را به وجود آوردند.
با این حال کسانی هم هستند که نظریه فضانوردان باستان (Ancient Astronaut Theory) و دخالت موجودات فرازمینی در ساخت این اشیا شگفتانگیز و مرموز در دوره قبل از میلاد مسیح را بهترین راه توجیه ابهامات موجود میدانند.