خزانه بذر روز قیامت (doomsday seed vault) نام مکانی محافظتشده در نروژ است که از اهمیت بسیار بالایی برای بقای نسل گیاهان و انسانها برخوردار است. حال نروژ قصد دارد جهت توسعه این مکان، 13 میلیون دلار هزینه کند.
خزانه بذر روز قیامت که با نام خزانه جهانی بذر سوالبارد (Svalbard Global Seed Vault) نیز شناخته میشود، 10 سال پیش در منطقه سوالبارد نروژ و در جزیره اسپیتسبرگن (Spitsbergen) ساخته شده و قرار است با سرمایهگذاری 13 میلیون دلاری، توسعه داده شود. این سازه مستحکم در اقیانوس منجمد شمالی و در دل یک معدن زغال سنگ واقع شده و با نگهداری از گیاهان و محصولات گیاهی در برابر بلاهای طبیعی یا انسانی، از انقراض نسل آنها جلوگیری میکند. در صورتی که بمبهای هستهای یا فرایند گرمایش زمین باعث نابودی گونهای خاص از این محصولات حیاتی در هر کجای کره زمین شد، دولتها این امکان را خواهند داشت تا با درخواست بذر گیاهان از این خزانه، صنایع کشاورزی خود را مجددا راهاندازی کنند.
دولت نروژ اعلام کرد که پروژه ارتقای خزانه جهانی بذر سوالبارد شامل ساخت یک تونل بتنی جدید و یک ساختمان خدماتی است تا «برق و یخچالهای اضطراری و دیگر تجهیزات الکتریکی گرمای خود را از طریق این تونلها به بیرون هدایت کنند.» Jon Georg Dale، وزیر کشاورزی و غذای دولت نروژ در این خصوص گفت که کار ساخت این دو سازه به زودی آغاز میشود. او در بیانیهای اعلام کرد:
این وظیفهای بزرگ و بسیار مهم جهت حفاظت از هر نوع موادی است که از اهمیت بالایی برای امنیت غذایی جهان برخوردار است.
خزانه بذر روز قیامت در جزیرهای دورافتاده در مجمعالجزایر سوالبارد، در حد فاصل کشور نروژ و قطب شمال قرار گرفته و ظرفیت نگهداری بیش از 4.5 میلیون محصول مختلف را داراست. در حال حاضر، بیش از 890 هزار نمونه از همه کشورهای جهان در این مخزن بزرگ انبار شده است که از جمله این مواد میتوان به انواع ذرت، برنج، گندم، جو و سیبزمینی اشاره کرد.
محققین برای اولین بار در سال 2015 دانههایی را از خزانه بذر سوالبارد بیرون آوردند. این بذرها پس از تخریب بانک مرکزی بذر خاورمیانه در شهر حلب سوریه (به دلیل وقوع جنگهای داخلی)، جهت حمل به بانکهای بذری واقع در مراکش و لبنان از خزانه جهانی خارج شد. حال با توجه به رشد موفقیتآمیز این دانهها در بانکهای گفتهشده، عملیات نگهداری از آنها در خزانه جهانی نروژ در سال 2017 متوقف شده است.
در سال گذشته میلادی و با ذوبشدن خاک منجمد ناشی از بالارفتن غیر طبیعی دمای کره زمین، رطوبت به محل ذخیره دانههای موجود در خزانه جهانی نفوذ کرد که خوشبختانه تلفاتی در بر نداشت. در حال حاضر آرشیو جهانی اطلاعات (World Data Archive) نیز در همین جزیره ساخته شده که البته ارتباطی با موضوع نگهداری بذر ندارد و محلی ویژه برای نگهداری رول فیلمهایی خاص است.