از زمانی که انسان دریانوردی را آغاز کرد، کشورها در حال رقابت برای کنترل دریاها بودهاند و امروز لازمه تبدیل شدن به یک قدرت جهانی، توانایی اعمال قدرت از طریق اقیانوسها با استفاده از نیروی دریایی است. در این مطلب به معرفی اجمالی ده نیروی دریایی بزرگ دنیا در سال 2018 پرداختهایم.
در فهرست زیر 10 نیروی دریایی بزرگ دنیا در سال 2018 معرفی شدهاند. این فهرست توسط سایت Global Firepower تهیه شده و تنها بر اساس تعداد شناورهای در اختیار هر کشور شامل شناورهای پشتیبانی، قابقهای گشتی، ناوچه سبک، ناوچه، ناوشکن و ناوهای هواپیمابر (هم ناوهای هواپیمابر بزرگ و هم ناوهای کوچکتر حامل بالگرد) است و جایگاه هر کشور نشانگر برتری آن بر سایر نیروهای دریایی نیست.
10. اندونزی (221 شناور):
مجمع الجزایر اندونزی در منطقهای استراتژیک میان اقیانوس آرام و اقیانوس هند قرار واقع شده و دارای 34000 کیلومتر خط ساحلی است. این کشور بزرگترین کشوری است که تماما از جزیره تشکیل شده که البته 922 جزیره از این مجموعه کاملا غیر قابل سکونت هستند.
نیروی دریایی این کشور دارای 8 فروند ناوچه، 24 فروند ناوچه سبک، سه زیردریایی، 74 شناور گشتی و 12 کشتی ضد مین در اختیار دارد.
اندونزی یکی از کشورهایی است که در مقابل ادعاهای مالکیت دریایی چین ایستاده و به دنبال مقابله با فعالیتهای دریایی رو به رشد پکن است. از اوایل سال 2017 این کشور در حال مذاکره با کمپانیهای سازنده شناورهای رزمی در سرتاسر دنیا برای افزودن تعداد بیشتری زیردریایی به ناوگان خود است و تا سال 2024 هشت زیردریایی جدید در نیروی دریایی این کشور وارد خدمت خواهند شد.
9. کلمبیا (234 شناور):
کلمبیا تنها کشور آمریکای جنوبی است که بین هر دو اقیانوس اطلس و آرام قرار گرفته و نیروی دریایی آن دارای 4 ناوچه، یک ناوچه سبک، 11 زیردریایی و 55 شناور گشتی است.
این کشور بزرگترین تولید کننده کوکائین در دنیا است و ارتش این کشور خصوصا در سواحل اقیانوس آرام که قدرت دولت اندک است و قاچاق مواد امری شایع است به شدت در حال مبارزه با مواد مخدر است. کلمبیا همچنین دارای شبکهای پراکنده از رودخانهها است که تنها راه دسترسی به برخی نقاط این کشور هستند. آدام آیزاکسون، مدیر بخش نظارت دفاعی در موسسه غیر دولتی دفتر واشنگتن در آمریکای لاتین میگوید 80 درصد کوکائین کلمبیا از رودخانهای به طول 2 کیلوتر عبور میکند. او افزود:
آمریکا در دهه گذشته به کلمبیا کمک کرد تا با استفاده از قایقهای پیرانای خود چندین گردان گشت رودخانهای ایجاد کند. اما به نظرم این گردانها فایدهای نداشتهاند و معتقدم حتی در برخی مناطق گرفتار فساد شدهاند.
8. فنلاند (270 شناور):
فنلاند در کنار دریای بالتیک و در مجاورت سوئد و روسیه قرار دارد. نیروی دریایی این کشور اکثرا از شناورهای سبک شامل 8 شناور گشتی، 18 کشتی ضد مین و تعداد زیادی شناورهای آبی-خاکی، ترابری و یدک کش تشکیل شده است.
فنلاند مانند سایر کشورهای شرق و شمال اروپا نگران فعالیتهای نظامی روسیه است. این کشور عضو پیمان ناتو نیست اما در رزمایشهای اخیر این پیمان شرکت کرده است. فنلاند به دنبال افزایش بودجه نظامی خود است و وزارت خارجه آمریکا نیز اخیرا با فروش تسلیحات دریایی شمال موشکهای زمین و دریا پرتاب به ارزش 730 میلیون دلار به هلسینکی موافقت کرده است.
7. هند (295 شناور):
هند نیز مانند کشورهای اروپای نگران فعالیتهای نظامی بزرگترین همسایه خود یعنی چین است. در حالی که دهلی نو و پکن مدتها است درگیر تنش در مرزهایشان هستند، در سالهای اخیر هند با نگرانی شاهد افزایش حضور چین در منطقه اقیانوس هند بوده. چین زیردریاییهای تهاجمی خود را به اقیانوس هند فرستاده و قراردادهای توسعه زیادی با کشورهای این منطقه به امضا رسانده است.
نیروی دریایی هند در حال حاضر 295 شناور شامل یک ناو هواپیمابر، 11 ناوشکن، 14 ناوچه، 22 ناوچه سبک، 16 زیردریایی، 139 هواپیما گشت دریایی و 4 کشتی ضد مین است. دهلی به دنبال افزایش قدرت نظامی خود و توسعه صنایع دفاعی داخلی خود است، اما در این راه به دلیل مشکل برنامه ریزی و تکنولوژیکی به مشکل برخورده است.
6. مصر (319 شناور):
نیروی دریایی مصر بزرگترین نیروی دریایی در شمال آفریقا است و وظیفه این نیرو حفاظت از سواحل این کشور در دریایی مدیترانه و دریای سرخ و همچنین برقراری امنیت کانال سوئز است.
این کشور دارای 2 ناو حامل بالگرد، 9 ناوچه، 4 ناچه سبک، 6 زیردریایی، 53 شناور کشتی و 23 کشتی ضد مین است. این کشور در سالهای اخیر با گرایش به افزایش فعالیت در دریای سرخ، نیروی دریایی خود را به دو بخش تقسیم کرده است. زیردریاییها و عملیاتهای ضد زیردریایی و همچنین عملیاتهای ضد تروریستی در نیروی دریایی این کشور بیش از گذشته مورد توجه قرار گرفته است.
5. روسیه (352 شناور):
نیروی دریایی روسیه تحت رهبری ولادیمیر پوتین با هدف بازیابی جایگاه و تواناییهای از دست رفتهاش در سالهای افول شوروی، جان تازهای گرفته است.
این نیرو در حال حاضر 352 شناور شامل یک ناو هواپیمابر، یک نبردناو، 13 ناوشکن، 9 ناوچه، 78 ناوچه سبک، 62 زیردریایی، 41 شناور گشتی و 41 کشتی ضد مین و تعدادی کشتی تدارکاتی و آبی-خاکی در اختیار دارد.
نیروی دریایی روسیه در حال حاضر به دنبال استقرار تسلیحات هدایت دقیق دوربرد بر روی شناورهایش است تا به نوعی بازدارندگی استراتژیک غیر هستهای در کنار نیروی هستهای این کشور دست یابد. در طی یک دهه و نیم گذشته این کشور توجه زیادی به نیروهای زیر سطحی خود داشته است. نیروهای دریایی ناتو شاهد زیردریاییهای جدید ناتو هستند و کشورهای غربی در سالهای اخیر نگرانی خود را از احتمال خراب کردن کابلهای زیر آبی که ارتباطات بین المللی را منتقل میکنند، توسط نیروی زیر سطحی روسیه ابراز کردهاند.
4. ایران (398 شناور):
سالها تحریم و البته استراتژی نظامی ایران باعث شده که کشورمان به سمت تولید شناورهای سبک برود و اکثر ناوگان دریایی ایران از قایقهای گشتی و تندرو تشکیل شده است. نیروی دریایی ایران 230 قایق تندرو، 5 ناوچه، 3 ناوچه سبک، 33 زیردریایی و 10 کشتی مین روب در اختیار دارد.
ایران در نظر دارد تا آخر امسال یک ناوچه دیگر به ناوگان دریایی خود اضافه کند و به گفته دریادار حبیب الله سیاری، کشتیها و زیردریاییهایی با پیشران هستهای نیز در دست توسعه هستند.
خط ساحلی ایران در امتداد خلیج فارس، دریای عمان و تنگه هرمز کشیده شده است. تنگه هرمز گلوگاهی استراتژیک است که بیشتر نفت جهان از این مسیر صادر میشود. نزدیکی ایران به مناطق ذکر شده باعث نفوذ کشور بر فعالیتهای دریایی در منطقه شده است.
3. ایالات متحده آمریکا (415 شناور):
علیرغم این که به لحاظ عددی آمریکا در جایگاه سوم جهان قرار دارد، نیروی دریایی این کشور قدرتمندترین نیروی دریایی جهان است و در سرتاسر دنیا به انجام عملیات مشغول است.
این کشور 415 شناور رزمی در اختیار دارد که شامل 20 فروند ناو هواپیمابر و حامل بالگرد، 65 ناوشکن، 22 رزمناو، 11 ناوچه، 66 زیردریایی، 13 شناور گشتی و 11 کشتی مین روب هستند. کشتیهای تدارکاتی و آبی خاکی نیز جزوی از ناوگان این کشور هستند.
در سالهای اخیر این کشور چندین شناور جدید شامل ناوهواپیمابر جدید خود که اولین ناو کلاس جرالد فورد است را به ناوگان خود افزوده است. 70 درصد پروسه ساخت دومین ناو هواپیمابر کلاس فورد نیز تکمیل شده و سومین فروند هم در دست ساخت است. این کشور چهارمین و پنجمین ناو این کلاس را نیز همزمان خریداری کرده است.
2. چین (714 شناور):
نیروی دریایی چین نیز در سالهای اخیر به سرعت رشد کرده و فعالیت این نیرو در آبهای نزدیک چین، خصوصا دریای جنوبی چین افزایش قابل توجهی یافته و این کشور بر روی مناطق زیادی ادعای مالکیت کرده است.
این کشور 1 ناو هواپیمابر، 50 ناوچه، 29 ناوشکن، 39 ناوچه سبک، 73 زیردریایی، 220 شناور گشتی و 29 کشتی مین روب در اختیار دارد.
زیردریایی دریاییهای چین باعث نگرانی همسایگانش و آمریکا شده است. در دو دهه گذشته زیردریاییهای چین بارها با کشتیهای جنگی روسیه برخورد داشتهاند و انواع دیزل-الکتریک ان زیردریاییها به چین توانایی اعمال قدرت در اقیانوس آرام و اقیانوس هند را بخشیده است.
1. کره شمالی (967 شناور):
نیروی دریایی خلق کره بزرگترین نیروی دریایی دنیا است. اما انزوا بین المللی و تمرکز بر برنامه هستهای و موشکی، نیروهای متعارف و خصوصا نیروی دریایی این کشور را با کمبود منابع مواجه کرده است.
این کشور 10 ناوچه، دو ناوچه سبک، 86 زیردریایی، 438 شناور گشتی، و 25 مین روب در اختیار دارد. بیشتر این شناورها ساخت شوروی، چین و خود کره هستند و در اکثر موارد کیفیت پایین دارند و از عدم رسیدگی مناسب رنج میبرند.
کشتیهای توپدار اکثریت ناوگان این کشور را تشکیل میدهند. به علاوه کره شمالی به میزان زیادی بر روی زیردریاییهایش سرمایهگذاری کرده است. پنتاگون تخمین زده که کره شمالی 70 زیردریایی دارد که بسیاری از آنها بسیار قدیمی و ناکارآمد هستند.