از جمله مهمترین هواپیماهای روسی حاضر در سوریه میتوان به هواپیمای آواکس بریوف A-50U اشاره کرد که چشم تیزبین روسها در آسمان سوریه است و میتواند تمامی تحرکات دشمن را زیر نظر بگیرد.
بریوف A-50U نام یک هواپیمای پیش اخطار و کنترل هوابرد یا همان آواکس ساخت روسیه است که اولین پروازش را در سال 2011 انجام داد و اولین فروند آن نیز در سال 2013 به نیروی هوایی روسیه تحویل داده شد. A-50U نمونه ارتقا یافته از نمونه قدیمیتر A-50M است که به سیستمهای الکترونیکی دیجیتال و کامپیوترهای قویتر مجهز شده است. بریوف A-50 در اصل همان هواپیمای ترابری راهبردی روسی ایلوشین Il-76MD است که یک رادار و سیستمهای مورد نیاز هواپیماهای آواکس به آن اضافه شده است.
روسیه در حال حاضر سه فروند A-50U دارد که دست کم یکی از آنها در سوریه است. این هواپیماها یک رادار به نام اِشمل-ام با دو آنتن بزرگ دارد که همگی در یک پوشش دیسکی شکل به قطر 11 متر بالای بدنه قرار دارند. آنتنهای این رادار گردان بوده و در هر دقیقه 6 بار میچرخند تا یک پوشش سراسری فراهم آورده و تمامی جهت را با رادار خود پویش کند.
اشمل-ام یک رادار قدرتمند است که بیشینه برد جستجوی آن در حالت پویش آسمان 600 کیلومتر و در حالت پویش سطح نیز 300 کیلومتر است. البته ناگفته نماند هدفی همچون یک هواپیمای جنگنده و یا یک ناوشکن در این بردها کشف نمیشود و این اعداد بیانگر بیشینه توان رادار هواپیماست. این رادار همچنین میتواند در حالت ترکیبی نیز کار کرده و همزمان آسمان و سطح را پویش کند که البته در این حالت برد پویش کاهش مییابد.
رادار اشمل-ام میتواند 300 هدف را به صورت همزمان دنبال کرده و با 40 عدد از آنها به صورت همزمان درگیر شود. البته این هواپیما مسلح نیست و منظور از درگیر شدن این است که جنگندههای خودی را به سمت آنان هدایت میکند. این هواپیما همچنین قابلیت تشخیص دوست از دشمن را داشته و میتواند ارتباطات رادیویی را نیز رمزنگاری کند.
این هواپیما نقش مدیریت نبرد را نیز بر عهده داشته و میتواند همزمان 10 تا 12 جنگنده (یک اسکادران) را مدیریت کند؛ برای مثال به هر هواپیما میگوید که با کدام هدف درگیر شود. بریوف A-50U برای دفاع از خود به سیستم جنگ الکترونیک مجهز است و با استفاده از آن در کار موشک و رادارها اخلال ایجاد میکند.
آواکس بریوف A-50U دارای پیوستگی پروازی 7.5 تا 11 ساعت است که البته با سوختگیری هوایی افزایش نیز مییابد. این هواپیما 15 خدمه دارد که عبارتاند از دو خلبان، یک افسر ناوبری، یک مهندس پروازی و یک متخصص ارتباط رادیویی که این افراد مسئول پرواز با هواپیما، هدایت و دیگر امور مربوطه به هواپیما هستند. دیگر اعضای خدمه نیز سه افسر رادار، سه افسر ناوبری و هدایتگر و سه مهندس هستند که وظیفه این سه گروه کار با سیستمهای راداری و همکاری با دیگر نیروهای خودی است.
آواکس بریوف A-50U در همکاری با سامانه پدافند هوایی موشکی روسی S-400 ارتش روسیه میتواند یک تیم بسیار قدرتمند را تشکیل دهد و به پدافند در امر هدف یابی و کنترل آتش کمک کند. در حمله موشکی پیشین نیروی دریای آمریکا به پایگاه هوایی شعیرات سوریه، 59 موشک کروز آمریکایی تاماهاوک (Tomahawk) از 70 کیلومتری پایگاه هوایی حمیمیم که S-400 روسی در آن مستقر است گذر کردند، بی آنکه S-400 قادر به سرنگونی آنان باشد. البته در صورت توانمندی نیز احتمالا روسها به دلایل سیاسی از انجام این کار خودداری میکردند.
آواکس بریوف A-50U که کمتر از 1 ماه پیش به سوریه اعزام شده است، میتواند موشکهای کروز که در ارتفاع پایین پرواز می کنند را نیز پیدا کرده و اطلاعات آن را به پدافند هوایی منتقل کند تا پدافند با آنها درگیر شود. در صورت حمله موشکی دوباره توسط آمریکا، اگر بریوف A-50U در آسمان آن منطقه باشد میتواند موشکهای تاماهاوک را چندین کیلومتر قبل از رسیدن به هدف پیدا کند. البته اینکه اینبار روسها موشک را سرنگون کنند یا خیر مشخص نیست و تماما جنبه سیاسی دارد.