وضع قوانین مختلف برای راحتتر کردن دسترسی به ماری جوانا در سراسر جهان یکی از خبرسازترین موضوعات روز است و در همین رابطه قصد داریم تا برخی از اصلیترین تاثیرات مصرف ماری جوانا روی سلامت انسان را بررسی کنیم.
دسترسی به ماده مخدر ماری جوانا در آمریکا به نسبت گذشته بسیار راحتتر شده و با قانونی شدن فروش این گیاه در برخی ایالتها و بررسی قوانین دیگری در قسمتهای مختلف این کشور برای از بین بردن محدودیتهای مربوط به کانابیس و مشتقات آن، محققان در تلاشاند تا به صورت دقیقتر و گستردهتر تاثیرات استفاده از ماری جوانا بر سلامتی را موردبررسی قرار دهند.
تمام اینها در حالی است که شهروندان کشورهای دیگر جهان هم روز به روز بیشتر به مصرف این مخدر جنجالی روی میآورند و آمارگیریهای مختلف نشان میدهند که انجام تحقیقات علمی بر روی ماری جوانا از هر زمانی مهمتر و حیاتیتر است.
جالب است بدانیم که مجموعهی آکادمیهای ملی علوم، مهندسی و پزشکی آمریکا (NASEM) مدتی پیش گزارشی جامع را در مورد تاثیرات مصرف ماری جوانا بر بدن منتشر کرد که تا به امروز به عنوان مفصلترین راهنمای تهیهشده در این رابطه شناخته میشود.
این مجموعه برای تنظیم گزارش از محققان بهترین دانشگاههای سراسر آمریکا کمک گرفته بود و نتایج بیش از 10 هزار پژوهش مختلف در مورد کانابیس را به عنوان مرجع اطلاعات منتشرشده استفاده کرد. در ادامه قصد داریم تا تعدادی از مهمترین نکات موردبررسی در این گزارش را مرور کنیم و نگاهی دقیقتر به ضررها و فواید ماری جوانا بیاندازیم؛ با ما همراه باشید.
تاثیرات مصرف ماری جوانا بر بدن
1. افزایش ضربات قلب
بر اساس گزارش انجمن ملی سو مصرف مواد آمریکا، چند دقیقه پس از کشیدن ماری جوانا ضربان قلب چیزی بین 20 تا 50 تپش در هر دقیقه بیشتر میشود و تا مدت زمان بین 20 دقیقه تا 3 ساعت پس از مصرف هم به حالت عادی بازنمیگردد.
با این وجود در گزارش NASEM هم اشاره شده که مدارک کافی برای تایید و یا رد ارتباط مصرف ماری جوانا با حملات قلبی وجود ندارد.
2. تاثیرات مصرف ماری جوانا بر قلب و فشار خون
در آگوست گذشته ژورنال “European Journal of Preventive Cardiology” مقالهای را چاپ کرد که در آن گفته شده بود که کشیدن ماری جوانا خطر مرگ به دلیل افزایش فشار خون را به نسبت کسانی که هرگز از این ماده استفاده نکردهاند، سه برابر میکند؛ با این وجود نکته جنجالی تحقیق منتشرشده این بود که پژوهشگران هر کسی را که در طول عمرش حتی یک بار از کانابیس استفاده کرده است را به عنوان مصرفکننده ماری جوانا در نظر گرفتند.
این در حالی است که صاحبنظران معتقدند که استفاده از چنین فرضی برای انجام تحقیق درست نیست و باعث کم اعتبار شدن نتایج میشود؛ اخیرا یک نظرسنجی در ایالات متحده نشان داد که با وجود اینکه 52 درصد جمعیت کشور در گذشته ماری جوانا مصرف کردهاند، تنها 14 درصد افراد به صورت مرتب و حداقل یک بار در ماه از این مخدر استفاده میکنند.
همچنین، مقالات دیگری چاپ شده که در کمال تعجب نشان میدهند مصرف ماری جوانا باعث کاهش فشار خون میشود؛ بنابراین میتوان گفت که در صورت ارتباط این ماده با تغییر در فشار خون، هنوز مدارک کافی برای تایید ادعای هر کدام از دو مقاله مورد نظر ما در دسترس نیست.
3. تاثیر بر روی ریه
در گزارش منتشرشده در این رابطه اشاره شده که افرادی که به صورت مرتب ماری جوانا میکشند، بیشتر دچار برونشیت یا همان آماس نایژههای ریه میشوند و از طرف دیگر بررسیها نشان میدهند که توقف استفاده از این مخدر علائم برونشیت را ضعیف میکند.
با این وجود به نظر میرسد که وارد شدن دود ماری جوانا به ریه، برخلاف کشیدن سیگار و دخانیات دیگر باعث بروز سرطان ریه یا ایجاد غده در گردن و سر نمیشود.
4. کاهش درد
یکی از تاثیرات مصرف ماری جوانا کم کردن درد است؛ این اثر جانبی که به دلیل وجود مادهای شیمیایی به نام CBD در مخدر مورد نظر ما ایجاد میشود، علاوه بر کاهش درد به تعداد زیادی از خواص درمانی ماری جوانا مرتبط بوده و گفته میشود که فرآیند درمانی بیماری صرع در کودکان به کمک کانابیس هم به دلیل وجود این ماده در گیاه ماری جوانا موثر است.
به علاوه در گزارش آکادمیهای ملی آمریکا دلایلی محکم و قطعی ارائه شده که کانابیس برای مقابله با دردهای مزمن بسیار کارآمد است و به نظر میرسد که مهمترین دلیلی که شهروندان ایالات متحده از پزشک خود درخواست تجویز ماری جوانای پزشکی میکنند، کاهش و یا از بین بردن درد باشد.
5. جلوگیری از وابستگی به مواد مخدر خطرناک
در اواخر سال گذشته میلادی نتایج یکی از مقالههای ژورنال “American Medical Directors Association” نشان داد که برخلاف باور عموم شهروندان آمریکا در مورد تمایل مصرفکنندگان ماری جوانا به استفاده از مواد مخدر قوییتر، کانابیس از چنین اتفاقی جلوگیری میکند و نمیگذارد که فرد به سمت مخدرهای خطرناک کشیده شود.
در این تحقیق پنج ساله که 125 داوطلب مبتلا به نوعی از درد مزمن را مورد بررسی قرار داده بود، گزارش شد که یک سوم افراد شرکتکننده به واسطه مصرف ماری جوانا از داروهای التیامبخش نسخهدار خود که برای دردشان در اختیار آنها قرار میگرفتند، استفاده نمیکردند؛ این موضوع نشان میدهد که در برخی از بیماران، داروهای مسکن اعتیادآور قانونی در مقایسه با ماری جوانا کمتر مورد توجه قرار میگیرند.
6. بهبود جریان خون مغز و جلوگیری از سکته مغزی
ژورنال “Neuropsychopharmacology” در ماه آگوست سال پیش مقالهای را منتشر کرد که نتایج آن از کمتر بودن خطر بروز سکته مغزی در مصرفکنندگان کانابیس خبر میداد. دانشمندان دانشگاه تگزاس آمریکا در این بررسی مشاهده کردند که استفاده مداوم از ماری جوانا جریان خون مغزی را بیشتر میکند و میزان اکسیژن جذبشده از خون در مغز استفادهکنندگان نسبت به سایر افراد، به میزان قابلتوجهی بالاتر است.
چنین پدیدهای احتمال لخته شدن خون در مرکز سیستم عصبی بدن را کم کرده و احتمال سکته مغزی را کاهش میدهد؛ البته از آنجایی که تعداد داوطلبان موردبررسی در تحقیق کمتر از 200 نفر بوده، متخصصان به صورت صد درصدی نتیجهگیری گزارششده را تایید نکردهاند.
7. کمک به کنترل حملههای صرع
ماده CBD که در پاراگرافهای بالاتر آن را معرفی کردیم، مدتی است که برای ساخت دارویی به نام “Epidiolex” مورد استفاده قرار گرفته است؛ این دارو که گفته شده در آینده نزدیک تایید سازمان غذا و دارو آمریکا را خواهد گرفت، به عنوان اولین روش درمانی مرتبط با ماری جوانا برای مقابله با صرع کودکان شناخته میشود.
در ماه مارس گذشته کمپانی سازنده دارو، یعنی GW Pharma اطلاعات مربوط به آزمایشهای موفقیتآمیز فاز سوم بررسی داروی مورد نظر را منتشر کرد و انتظار میرود که در سالهای پیش رو، روشهای درمانی وابسته به CBD یا تعداد حملات صرع در افراد را به حداقل برسانند و یا به طور کامل این مشکل شایع را برطرف کنند.
8. اختلال در شکلگیری خاطرات
یکی دیگر از تاثیرات مصرف ماری جوانا اختلال در پردازش اطلاعات و در نتیجه تغییر فرآیند ثبت خاطرات در مغز است که با وجود مشاهده موارد متعدد آن در مصرفکنندگان تازهکار، هنوز دانشمندان نمیدانند که این اتفاق با چه مکانیسمی رخ میدهد.
مقالههای مختلفی چاپ شده که در آنها در مورد تاثیرات مصرف ماری جوانا بر روی حافظه کوتاه مدت مدارکی ارائه شده است و همانطور که انتظار میرود، بیشترین میزان اختلال حافظه به وجود آمده در افراد، بلافاصله بعد از مصرف مخدر بروز میکند.
بر اساس اطلاعات NASEM، مدارک زیادی برای ارتباط دادن ماری جوانا به کم شدن دستاوردهای آکادمیک و تحصیلی افراد وجود ندارد، اما با این حال موارد لطمه وارد شدن به فرآیند تحصیلی فردی که به صورت مرتب از این مخدر مصرف میکند، کم نیستند. البته، محققان گفتهاند که ارتباط دادن این مخدر به خطر بروز مشکلات سلامتی لزوما به این معنا نیست که ماری جوانا مستقیما باعث بروز آن مشکل شده است.
9. افزایش خطر افسردگی
دانشمندان در حال حاضر نمیدانند که آیا افسردگی هم یکی از تاثیرات مصرف ماری جوانا به حساب میآید و یا افراد افسرده، بیشتر به کشیدن کانابیس تمایل دارند؛ با این وجود، در تحقیقی که در سال 2011 از کشور هلند به چاپ رسید اظهار شد که استفاده از ماری جوانا میتواند ریسک بروز افسردگی را در کسانی که از نظر ژنتیکی استعداد بیشتری برای ابتلا به این بیماری دارند، افزایش دهد.
در گزارش آکادمیهای ملی آمریکا هم نتایج این تحقیق به نوعی تایید شده و مدارکی برای ارتباط دادن افزایش ریسک بروز افسردگی و کشیدن ماری جوانا ارائه شده است.
10. بالا بردن ریسک اسکیزوفرنی
در گزارش چاپشده مدارک محکمی در مورد بروز بیماری روانی اسکیزوفرنی در مصرفکنندگان دائم ماری جوانا ارائه شده و همچنین گردآورندگان گزارش اعلام کردهاند که استفاده مرتب از این مخدر در کسانی که مستعد ابتلا به اسکیزوفرنی هستند، بیشتر از سایرین میتواند خطرناک باشد.
11. تاثیر در روابط جنسی
در ماه اکتبر گذشته دانشمندان دانشگاه استنفورد در قالب یک پژوهش نشان دادند که افرادی که به صورت دائم ماری جوانا میکشند، نسبت به سایر افراد 20 درصد روابط جنسی بیشتری دارند؛ برای تهیه این نتایج چیزی در حدود 50 هزار آمریکایی بین 25 تا 45 سال مورد بررسی قرار گرفتند.
البته محققان اکثرا معتقدند که روابط جنسی و مصرف این مخدر به صورت اتفاقی و غیرمستقیم با هم مرتبط هستند و نمیتوان گفت که یکی از تاثیرات ماری جوانا بیشتر شدن تمایل به مقاربت جنسی و افزایش تعداد دفعات نزدیکی در افراد است.
12. تاثیرات منفی مصرف در دوران بارداری
در گزارش آکادمیهای ملی علوم، مهندسی و پزشکی آمریکا مدارک محکمی ارائه شده که ثابت میکنند، قرار گرفتن در معرض کانابیس و مشتقات آن در دوران بارداری، باعث کاهش وزن جنین میشود.
البته شواهد کمی در مورد بالا رفتن احتمال بروز مشکلات مختلف با مصرف ماری جوانا در مدت حاملگی وجود دارد و هنوز نمیتوان به صورت قطعی گفت که استفاده از مخدر مورد نظر ما باعث میشود که کودکان تازه به دنیا آمده بیشتر به استفاده از واحد ویژه مراقبت از نوزادان احتیاج پیدا کنند.
13. شواهدی از تاثیرات گستردهتر بر روی مغز و سایر اعضای بدن
بر اساس اطلاعات موجود و دادههای جمعآوری شده، دانشمندان زیادی گفتهاند که ماری جوانا پتانسیل بالایی برای استفادههای دارویی دارد، اما همانطور که در بالا هم چندین بار اشاره شد، مصرف این ماده چندان هم بدون عوارض نیست.
با این حال اتفاقنظری در بین محققان وجود دارد که برای بررسی تاثیرات مصرف ماری جوانا برای درمان مشکلات سلامتی مختلف، هنوز به پژوهشهای بیشتری نیاز است و از طرف دیگر دانشمندان باید به دنبال راههایی برای کاهش خطرات کشیدن ماری جوانا باشند.
البته همانطور که در بخشهای مختلف مطلب ذکر شد، اکثر ضررها و فواید نسبت داده شده به این ماده مخدر به صورت کامل تایید نشدهاند و به نظر میرسد که هنوز این امکان وجود ندارد که بتوانیم با اطمینان صد درصدی در مورد کلیت خوب یا بد بودن ماری جوانا قضاوت کنیم.