صفحه فستوس (Phaistos Disk) شیئی باستانی و بسیار مرموز است که قدمت آن به 1700 سال قبل از میلاد مسیح بازمیگردد و نوشتههای روی آن تا به امروز رمزگشایی نشدهاند؛ در ادامه بیشتر با لوح اسرارآمیز فستوس آشنا میشویم.
صفحه فستوس (Phaistos Disk) یکی از آثار به جا مانده از هزاره دوم قبل از میلاد بوده که هماکنون در موزه باستان شناسی هراکلیون (Heraklion) یونان نگهداری میشود. بر روی این لوح باستانی نوشتههای مرموزی قرار گرفته که تا این لحظه معنی و مفهوم آنها مشخص نیست و کسی موفق به رمز گشای پیام علامتهای لوح نشده است.
در ادامه قصد داریم تا دانستههای جامعه علمی در مورد صفحه فستوس را با هم مرور کنیم.
اسرار صفحه فستوس
هزاره دوم قبل از میلاد به سالهای بین 2000 تا 1001 پیش از تولد مسیح مربوط میشود که در عصر برنز قرار دارد و شکلگیری فرمانرواییها و حکومتهای زیادی در سراسر جهان به آن دوره مربوط میشود. متخصصان گفتهاند که در نیمه اول این هزاره اولین استفادهها از الفبا شروع شد و به همین دلیل، آثار باستانی گوناگونی حاوی نوشتهها و نقش و نگارهای ابتدایی، از این دوره مورد نظر به جا مانده است.
لوح فستوس هم یکی از این اشیا به شمار میرود که قدمت آن به 1700 سال قبل از تولد مسیح مربوط بوده و همانطور که اشاره کردیم، متن رمزگشایی نشده موجود بر روی دیسک باعث شده تا جنبه اسرارآمیز و معمایی شیئ تقویت شود.
این صفحه گلی که در سال 1908، در جزیره کرت یونان کشف شد، 15 سانتیمتر قطر دارد و در هر دو طرف آن نقشهایی هیروگلیفی با استفاده از مهرهای مخصوص چاپ شده است؛ فرم نگارشی هم به شکل مارپیچی بوده و در کنار مبهم بودن هدف ساخت، اکثر کارشناسان در مورد محل دقیق ساخت صفحه فستوس همعقیده نیستند.
یک متخصص باستان شناسی ایتالیایی به نام لویجی (Luigi Pernier) مسئول کشف این لوح بود و بررسیها از دهههای پیش تاکنون نشان میدهند که به صورت کلی 45 علامت مجزا بر روی صفحه قرار دارد و نگارش خطی مورد نظر به صورت ساعتگرد و به سمت مرکز لوح بوده است.
البته برخی از متخصصان گفتهاند که این شی باستانی قلابی است و برای ادعای خود مدارک نسبتا قانعکنندهای ارائه کردهاند؛ به عنوان مثال لبههای هیچ یک از لوحهای مشابه به جا مانده از هزاره دوم قبل از میلاد زاویهدار نیستند و برخلاف صفحه فستوس، نوعی انحنای خاص دارند.
از طرف دیگر استفاده از مهرهای چاپی برای وارد کردن نقش هیروگلیفها هم موضوع جنجالی دیگری است که با توجه به اختراع تکنیک چاپ فشاری در قرن 15 میلادی، احتمال جعلی بودن لوح را بالاتر میبرد. جالب است بدانیم که پیش از این هیچ شیئ مشابهی از دوران باستان به جا نمانده که آثاری از بهکارگیری مهر برای چاپ نوشتههایش را در خود داشته باشد.
با این وجود هنوز نمیتوان با قاطعیت اعلام کرد که لوح فستوس جعلی است و همچنین، با در نظر گرفتن تئوری فضانوردان باستانی (Ancient Astronaut Theory) و ایدههای مطرحشده در مورد دخالت موجودات فضایی در تاریخ بشریت، برخی از نظریهپردازان تئوریهای توطئه این احتمال را مطرح میکنند که تناقضهای باستان شناسی شی به موجودات فرازمینی مربوط میشود و پیام مرموز چاپشده هم به بیگانگان ارتباط دارد.