فناوری بلاک چین (Blockchain) یکی از جنجالیترین تکنولوژیهایی است که در سالهای اخیر تنها به واسطه یکی از کاربردهایش، یعنی ارزهای رمزنگاریشده، توجه زیادی را به خود جلب کرده است؛ در همین رابطه قصد داریم تا تاثیر بلاک چین بر روی دنیای تجارت را دقیقتر بررسی کنیم.
فناوری بلاک چین (Blockchain) به صورت ساده زنجیرهای در حال رشد از اطلاعات و دادههای بایگانیشده است که در حوزههای مختلفی از جمله ارزهای رمز پایه و مجازی کاربرد دارد. در سالهای اخیر ویژگیهای منحصر به فرد این تکنولوژی بسیار مورد توجه قرار گرفته و در حالی که برخی از متخصصان دید خوبی نسبت به آن ندارند، عده زیادی از صاحبنظران معتقدند که بلاک چین آینده دنیای تجارت را دگرگون میکند.
این تکنولوژی امکان ثبت و مدیریت اطلاعات داراییهای دیجیتالی افراد را فراهم میکند و در حالی که میتوان دادههای مختلفی شامل تاریخچه پزشکی، اطلاعات مربوط به بازار سهام و یا حتی یک فایل چند دقیقهای موسیقی را از طریق آن کنترل کرد، امنیت فناوری هم در کنار تنوع در کاربردها باعث بیشتر شدن اعتبار بلاک چین شده است.
البته مشکلات مختلف بازار ارزهای رمز پایهای مانند بیت کوین که به کمک فناوری بلاک چین پشتیبانی میشوند، باعث شده تا انتقادهای زیادی در هفتههای اخیر متوجه آینده چنین پولهای مجازی شود، اما همانطور که گفتیم به واسطه ویژگیهای منحصر به فرد بلاک چین، حتی در صورت شکست خوردن ایده این ارزها کاربردهای دیگر فناوری همچنان مورد توجه خواهد بود.
زیبایی فناوری بلاک چین
بریجت ون کرالینگن (Bridget van Kralingen)، از مدیران کمپانی معروف آی بی ام (IBM) در این رابطه میگوید که بلاک چین درهای جدیدی را برای توسعه مدلهای کسب و کار در حوزههای مختلفی از سلامت و تغذیه گرفته تا سیستم حکومتداری و تجارت جهانی باز میکند؛ اما زیبایی اصلی این فناوری به توانایی آن برای ایجاد یک ورژن واحد و مشترک از اکوسیستمی قابلاعتماد است.
همانند یک دفتر حسابرسی مالیاتی که در اختیار عموم قرار میگیرد، شبکه بلاک چین وظیفه مدیریت و تایید صحت اطلاعات مختلف را به جای یک فرد یا گروهی خاص، بر عهده تعداد زیادی از کامپیوترها در سراسر جهان میگذارد و عملا امکان دستکاری اطلاعات را برای افراد سودجو از بین میبرد.
به عنوان مثال اگر قرار باشد که یک تابلو نقاشی را از فردی بخریم، اطلاعات موجود در مورد سابقه و اصالت این اثر چندان دقیق نیست و بیشتر از همه، به اعتماد ما به فروشنده وابسته است؛ با این وجود اگر قرار باشد که از تکنولوژی بلاک چین در چنین خریدی استفاده شود، تمامی اطلاعات ثبتشده در مورد محصول در دسترس خریدار خواهد بود و هیچ کسی هم نمیتواند این اطلاعات را به نفع خودش تغییر دهد.
به همین دلیل است که متخصصانی مانند کرالینگن علاقه زیادی به قابلیتها فناوری بلاک چین نشان دادهاند، چرا که متمرکز نبودن اطلاعات در دست افراد، کمپانیها و یا حکومتهای خاص باعث میشود که کنترل اطلاعاتی موجود بر روی اشخاص از بین برود.
یک رابط کاربری برای ایجاد اعتماد
کرالینگن از فناوری بلاک چین به عنوان یک رابط کاربری برای شکل دادن به اعتماد میان افراد یاد میکند؛ با این وجود برای فراگیر شدن این تکنولوژی در دنیای تجارت و شکلگیری مدلهایی از کسب و کار و ارتباط بین افراد و دولتها، برخی چالشها باید برطرف شوند.
یکی از این چالشها یکسان نبودن تمامی شبکههای بلاک چین است؛ به عنوان مثال شبکههای مرتبط با ارزهای رمز پایه معروف، برای ماینینگ و استخراج ارزها نیاز به سیستمهای کامپیوتری قدرتمندی دارند که این موضوع سرعت نقل و انتقالهای انجامشده در شبکهها را کاهش میدهد و مصرف انرژی لازم برای کار با سیستمها را بالا میبرد.
از طرف دیگر بحث ناشناس بودن شبکهها هم مطرح است که برای انجام فعالیتهای گسترده در دنیای بیزینس که نوعی شفافیت خاص خود را میطلبند، مشکل ایجاد میکند. به علاوه، بسیاری از مشتریان احتمالی استفاده از بلاک چین، به فراهم شدن امکان وجود یک شبکه نسبتا بسته علاقه دارند و نمیتوان گفت که تمامی افراد تمایل دارند که اطلاعات خود را به صورت گسترده در اختیار دیگران قرار دهند.
به دلیل وجود این چالشها، کمپانیهایی مانند آی بی ام در تلاش هستند که بلاک چین را با نیازهای واقعی دنیا تطابق دهند و چهار فاکتور مهم حریم خصوصی، مقیاسپذیری، امنیت و قابلیت پاسخگویی را برای همهگیر شدن این تکنولوژی در حوزههای مختلف مورد توجه قرار دهند.
کرالینگن و همکارانش از طریق شرکت آی بی ام در تعداد زیادی از پروژههای مربوط به بلاک چین در سراسر جهان فعالیت داشتهاند و به دلیل پتانسیل بالایی که تکنولوژی مورد نظر دارد، متخصصان معتقدند که یک اقتصاد جدید مبتنی بر فناوری بلاک چین در حال شکلگیری است؛ اقتصادی که مشکلات و چالشهای کنونی تجارت را ندارد و فواید بسیار زیادی برای شهروندان کشورهای مختلف جهان، از جمله کشورهای فقیر خواهد داشت.