بازار خودرو در این روزها اوضاع ملتهب و آشفتهای دارد. کارشناسان و مسئولان نظرهای مختلفی در مورد دلایل افزایش قیمت خودرو در بازار ایران دارند که در این مطلب قصد داریم به بررسی آنها بپردازیم.
در حالی که روند افزایش قیمت خودرو در بازار ایران از چند ماه پیش آغاز شده بود، اما در روزهای اخیر بازار خودرو به شدت ملتهب شده و فاصله بین قیمت کارخانه و بازار آزاد به طور شدیدی افزایش یافته است. افزایش نرخ ارز، خروج ایالات متحده آمریکا از برجام و قطع همکاری پژو سیتروئن و شاید چند شرکت خودروساز خارجی دیگر با شرکتهای ایرانی تبدیل به بهانهای شده برای این که قیمت خودروهای مختلف در بازار به شدت افزایش پیدا کند.
در حال حاضر اختلاف بین قیمت کارخانه و بازار برای برخی محصولات حتی تا 90 میلیون تومان نیز رسیده است. به عنوان مثال خودروی مزدا 3 تیپ 3 توسط گروه بهمن با قیمت 131 میلیون تومان عرضه میشود، اما قیمت این خودرو در بازار آزاد تا نزدیک 220 میلیون تومان افزایش پیدا کرده است. پژو 2008 نیز پس از خروج پژو سیتروئن از ایران به شدت گران شده و قیمت آن تا 206 میلیون تومان رسید. این گرانیها تنها به خودروهای خارجی مربوط نمیشود، بلکه خودروهای داخلی نیز در بازار افزایش قیمت قابل توجهی داشتند. اکنون پژو 207 اتوماتیک در بازار آزاد با قیمت 75 میلیون تومان، ساندرو استپ وی اتوماتیک با قیمت 90 میلیون تومان، جک اس 5 اتوماتیک با قیمت 150 میلیون تومان، پراید 111 با قیمت 25 میلیون تومان و سمند ال ایکس با قیمت 37 میلیون تومان فروخته میشوند.
در این شرایط ملتهب و آشفتهی بازار خودرو ، به نظر میرسد هیچ نظارتی وجود ندارد و مسئولان هیچ تلاشی برای جلوگیری از این وضعیت نمیکنند. دلالان و واسطهها از آب گلآلود ماهی میگیرند و نهادهای ذیربط مانند وزارت صنعت و سازمان حمایت از مصرفکنندگان و تولیدکنندگان هیچ برخوردی با سوءاستفاده کنندگان در بازار خودرو نمیکنند.
عدم نظارت بر بازار خودرو
امرالله امینی، عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی میگوید وزارت صنعت، معدن و تجارت مسئول اصلی عدم نظارت بر بازار خودرو است و ضعف نظارت بر این حوزه در کنار افزایش نرخ ارز و احتمال قطع همکاری خودروسازان خارجی از اصلیترین دلایل اوضاع آشفته بازار خودرو هستند. در همین حال که دولت نسبت به افزایش قیمتها سکوت کرده، تمامی کارشناسان از مردم میخواهند از خرید و فروش خودرو خودداری کنند، چرا که قیمتهای فعلی حباب وحشتناکی دارد و این احتمال میرود که به زودی شاهد کاهش نسبی قیمتها باشیم.
در همین راستا، امیرحسین قناتی، مدیرکل صنایع خودروی وزارت صنعت در یک گفتگوی تلویزیونی اظهار کرد با اقداماتی که در خصوص پیش فروش خودرو انجام شده، تا کمتر از یک ماه دیگر بازار خودرو آرام میشود و قیمتهای حاشیه بازار از بین میرود. وی افزود در عرضه خودرو مشکلی به وجود نیامده، بلکه هجوم نقدینگی سرگردان به بازار خودرو و افزایش تقاضا باعث شده تا این حاشیه قیمت به وجود بیاید. به گفته قناتی، امسال حدود 260 هزار دستگاه خودرو تولید شده که در مقایسه با تولید در مدت مشابه سال قبل بیش از 35 درصد افزایش داشته است. همچنین در سال جاری حدود 225 هزار دستگاه خودرو سند فروش خورده و این نابسامانیهای حاشیه بازار کار واسطهها و دلالان است.
همچنین رئیس اتحادیه نمایشگاهداران اتومبیل گفت عدم نظارت بر بازار خودرو و انحصار خودروسازان، این هرج و مرج و افزایش قیمتها را به وجود آورده است. ملکی، نماینده مجلس و عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس نیز اظهار کرد افزایش قیمتها بیشتر مربوط به خودروهای وارداتی است. وی اضافه کرد:
خودروهایی که مشمول قیمتگذاری شورای رقابت است 3.5 درصد افزایش رسمی قیمت و 12 درصد حاشیه نرخ رشد داشته و خودروهایی که مشمول قیمتگذاری شورای رقابت نمیشوند هم حدودا 12 درصد رشد قیمت و 23 درصد حاشیه نرخ رشد قیمت داشتهاند. همچنین خودروهایی که وابستگی وارداتی آنها بیشتر بوده تا 30 یا 40 درصد هم افزایش قیمت داشتند.
ملکی تاکید کرد که احتکار نمیتواند باعث نابسامانی بازار باشد، چون خودروسازان به شدت مشکل نقدینگی دارند و احتکار به ضرر خود خودروساز است. عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس، نرخ ارز را از اصلیترین عوامل تاثیرگذار بر قیمت خودروها دانست و از دیگر مشکلات بازار خودرو به ندادن اجازه ثبت سفارش خودروهای وارداتی و طرح وضع مالیات اشاره کرد.
خاکساری، کارشناس صنعت خودرو نیز در گفتگو با این برنامه تلویزیونی بیان کرد تولیدکنندگان در بازار انحصاری کشورمان قیمت را تعیین میکنند و به بازار میدهند. قیمت خودرو در ایران واقعی نیست و هیچ نسبتی با درآمد مردم و حتی آن مهندسی که در کارخانه خودروسازی کار میکند ندارد. در همه جای دنیا، قیمت خودروهای باکیفیت و به روز و مدرن سال 2018 معادل 4 تا 6 برابر درآمد یک مهندس لیسانسه است، اما در کشور ما پایه قیمتگذاری خودرو اشتباه بوده و خودروسازی مسیر نامناسبی را طی کرده است. وی پیشنهاد کرد این شوراهایی که ایجاد کردهاند همه منحل شوند و اجازه دهند خودروهای باکیفیت بدون تعرفه و مالیات وارد کشور شود.
عملکرد شرکتهای خودروسازی بسیار بد است
محمدرضا منصوری، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس نیز روی خط آمد و گفت عملکرد شرکتهای خودروسازی در چند سال اخیر بسیار بد بوده است. با توجه به رایگان بودن آب و برق و کارگر ارزان شرکتهای خودروسازی، نباید تا این اندازه افزایش قیمت داشته باشیم و افزایش قیمت ارز در بازار ارتباطی به افزایش قیمت خودرو ندارد. وی خاطرنشان کرد که باید جلوی رانت در شرکت خودروسازی گرفته شود. خودرو نباید به عنوان یک کالای سرمایهای تلقی شود و نباید فرد برای افزایش سود در بازار، خودرو را از کمپانی بخرد.
سعید موتمنی، رئیس اتحادیه صنف دارندگان نمایشگاه و فروشندگان خودرو تهران در گفتگو با رسانهها افزایش قیمت خودرو را ناشی از کمیاب شدن این کالا در بازار دانست و گفت خودرو به تعداد محدود و به صورت قطرهچکانی به بازار عرضه شده که متناسب با نیاز مردم نیست. شورای رقابت از ماه گذشته اعلام کرده بود که خودرو از اواخر خردادماه گران میشود و به همین دلیل جو روانی در بازار به وجود آمد. وی افزود به شدت مخالف این افزایش قیمتها هستم، چرا که مصرف کننده بیشترین ضرر را متحمل میشود. مردم باید آگاه باشند که این افزایش قیمت معقولانه نیست و فعلا برای خرید و فروش دست نگه دارند.