طرح‌های مفهومی اقامتگاه های مریخی ، انسان را به سکونت در این سیاره فرامی‌خوانند!

بشر سودای سفر به مریخ را در سر دارد و به‌رغم اینکه هنوز چندین دهه با ساخت اقامتگاه های مریخی فاصله داریم؛ اما تصور اینکه روزی چنین امری محقق شود دور از ذهن نیست. در همین راستا کمپانی HP رقابتی را ترتیب داد تا علاقه‌مندان بتوانند طرح‌های پیشنهادی خود را ارائه دهند.

پیش از سفر به مریخ باید تمهیداتی قابل اجرا برای زنده ماندن و بقا در سیاره سرخ اندیشیده شود. چه بسا اقامتگاه های مریخی ما در آینده مشابه آنچه باشند که ناسا در قالب پروژه Habitat Demonstration Unit (واحد مسکونی شبیه‌سازی شده) تدارک دیده است. این تاسیسات به منظور تست و توسعه‌ی سکونتگاه‌های فضایی طراحی شده‌اند و دارای امکانات کاملی برای گذران زندگی فضانوردان هستند.

تا آن هنگام اما رویاپردازی درباره خانه‌های مریخی بشر همچنان ادامه دارد و مسابقه HP Mars Home Planet Challenge هم دقیقا به همین موضوع اختصاص داشت. این مسابقه که با حضور خیل عظیم علاقه‌مندان برگزار شد به تازگی برندگان خود را شناخته و طرح‌های آینده‌نگرانه و خیره‌کننده‌ی آن‌ها را به نمایش درآورده است.

موضوع چالش این بود که چنانچه بشر به مریخ برسد، چنانچه موفق به ساخت سکونتگاه‌هایی در آنجا شود و با فرض بر اینکه جامعه‌ای متشکل از یک میلیون نفر تشکیل دهد، این شهر مریخی چه شکل و شمایلی خواهد داشت؟

رقابت در سه مرحله اجرا شد: در دور نخست، 464 شرکت‌کننده حضور داشتند که بهترین طرح‌های مفهومی در نوامبر 2017 برگزیده شدند. در چالش ارائه‌ی مدل‌ها سه‌بعدی، 332 شرکت‌کننده به رقابت با یکدیگر پرداختند و برندگان در ماه مارس سال جاری میلادی مشخص شدند. اما در دور نهایی مسابقه که به معرفی برندگان در تاریخ 14 آگوست انجامید، از 177 شرکت‌کننده دعوت به عمل آمد تا تصویری از آنچه که یک کلونی انسانی در مریخ می‌تواند به آن شبیه باشد، ارائه دهند.

البته این ایده‌پردازی تنها در قوه‌ی تخیل شرکت‌کنندگان خلاصه نمی‌شد؛ چرا که مریخ قطعا میزبان خطرناکی برای بشر خواهد بود و اقامتگاه های مریخی باید با درنظر گرفتن این نکته مهم طراحی شوند. در نتیجه 25 درصد از امتیاز کل به همین موضوع و مباحث فیزیکی طرح‌ها اختصاص داشت. اصالت، خلاقیت و کیفیت رندرهای ارائه شده، سه فاکتور دیگری بودند که در امتیازدهی (هر کدام 25 درصد) مورد توجه قرار ‌گرفتند.

از جمله خطرات سیاره سرخ، اتمسفر نازکتر آن نسبت به زمین است که اجازه عبور پرتوهای خورشیدی بیشتری را می‌دهد؛ بنابراین در اقامتگاه های مریخی به سازه‌ها و تجهیزاتی نیاز داریم که به طور دائم از ما در برابر اشعه فرابنفش محافظت کنند. همچنین مریخ مستعد وقوع طوفان‌های گرد و خاک سهمگینی است که می‌توانند کل سیاره را درنوردند. از طرفی جاذبه در سطح مریخ نیز کمتر است و با 37.6 درصد از جاذبه‌ی سطح زمین برابری می‌کند.

با این اوصاف یک طراحی برنده، می‌بایست منطقه‌ای مسکونی را درون فضایی سرپوشیده و گنبدی شکل به تصویر می‌کشید؛ آن هم به گونه‌ای که در عین مصون بودن از پرتوهای خورشیدی و طوفان شن، دارای اتمسفر قابل تنفس باشد.

همچنین وسایل نقلیه و امکانات ترابری، تاسیساتی نظیر توربین‌های بادی و نیروگاه‌های ژئوترمال که قادر به تولید برق از منابع طبیعی مریخ باشند، ژنراتورهای اکسیژن و لباس‌های محافظی که امکان خروج سکنه از محیط امن محصور را فراهم کنند نیز دیگر مواردی بودند که شرکت‌کنندگان می‌بایست در طرح‌های پیشنهادی خود می‌گنجاندند.

برخی از بهترین شرکت‌کنندگان این رقابت چندی پیش در جریان کنفرانس SIGGRAPH ونکوور، طرح‌های خود را در یک محیط واقعیت مجازی نیز به نمایش گذاشته بودند.

ناسا درصدد اعزام فضانوردان به کره مریخ در سال 2030 یا چند سال پس از آن است؛ البته تا آن زمان باید راهکار غلبه بر مشکلات بسیاری را بیابد. اول اینکه سفر به مریخ 9 ماه به طول می‌انجامد و بازگشت از آن نیز همین اندازه زمان می‌برد؛ اما قرار داشتن در جاذبه صفر برای این مدت طولانی می‌تواند سلامت افراد را تهدید کند.

مشکل دیگر به فرود روی مریخ مربوط می‌شود؛ چرا که اتمسفر نازک این سیاره، کنترل فضاپیما برای یک فرود بی‌خطر را به امری بسیار مشکل تبدیل می‌کند. شاید شرایط برای نشستن ربات‌ها روی مریخ مناسب باشد اما فرود آمدن یک ماژول که پر از افراد مضطرب است داستان دیگری دارد.

از طرفی نیاز است که فضانوردان مدتی را در مریخ سپری کنند؛ آن هم نه تنها به خاطر پیشبرد علم، بلکه به این دلیل که تبدیل شدن این سیاره به خانه دوم بشر لااقل چند ماه زمان می‌برد. بنابراین آن‌ها باید بتوانند در این مدت خود را با منابع محدود آب و غذا، در صحراهای پر از گرد و غبار مریخ زنده نگه دارند.

محدودیت دیگری که در این راه وجود دارد، سوخت است که نه تنها باید کفاف پرتاب راکت به فضا و رساندن سرنشینان به مقصد را بدهد، بلکه باید به اندازه‌ای ذخیره‌سازی شود که امکان گریز از سرعت چرخش مریخ برای بازگشت به زمین را نیز فراهم کند و این یعنی حمل بار اضافه!

تمامی این موانع سبب می‌شوند که هنوز فاصله زیادی بین خود و مناطق مسکونی در مریخ احساس کنیم؛ اما تماشای این طرح‌های مفهومی و رویاپردازی در این مورد لذت خاص خود را دارد.

برخی از طرح‌های پیشنهادی برای اقامتگاه های مریخی