سفر در زمان امکانپذیر است، اما تنها در یک جهت

سفر در زمان موضوعی مبهم است که سوالات متعددی را موجب شده است. اما این سوالات هیچ پاسخ شفافی را تاکنون دریافت نکرده اند. آیا سفر در زمان برای انسان ممکن است و اگر این امر محتمل است، آیا انسان قادر خواهد بود هم به گذشته و هم به آینده سفر کند؟

مقوله سفر در زمان دستمایه فیلم ها و داستهان های علمی و تخیلی بسیاریست و جذبه ای که در این سفر نهفته است، باعث شده تا کمتر کسی بر روی کره زمین به آن علاقه نداشته و یا تاکنون از خود نپرسیده باشد که آیا امکان سفر انسان به زمان گذشته و یا آینده وجود دارد یا خیر؟

خوشبختانه این سوال از آن دسته سوالاتی است که علم هم به آن علاقه نشان داده و طی سالیان متمادی در صدد یافتن پاسخی شفاف برای آن بوده است. علم حتی ابزارهایی برای سفر در زمان در نظر گرفته که یکی از آنها کرمچاله ها هستند.

با همه این اوصاف به نظر نمی رسد که در عمل سفر در زمان امری ساده و کاملا محتمل باشد. هنگامی که صحبت از سفر در زمان به میان می آید و یا در خصوص هر چیز مشابه و عجیب دیگری در دنیای فیزیک سوال می شود، بندرت پیش می آید که نام اسطوره فیزیک یعنی آلبرت انیشتین مطرح نشود و او در این خصوص نظر خاص خود را مطرح نکرده باشد.

سفر در زمان از دیدگاه اسطوره فیزیک

این سوال را انیشتین در سال ۱۹۰۵ از خود پرسید و ۱۰ سال بعد فرضیه ای را مطرح کرد که بر اساس آن سفر در زمان را امری محتمل عنوان می کرد. با این وجود فراموش نکنید که احتمال سفر در زمان تنها در سطح نظری مقدور است و انسان فاقد فناوری ها و ظرفیت های لازم برای سفر در زمان است.

پاسخ انیشتین به امکان سفر در زمان بخشی از تئوری  نسبیت اوست که در سال ۱۹۱۵ مطرح شد و بر اساس آن، زمان متغیر ثابتی نیست و برای همه انسان ها به یک گونه نمی باشد. بر اساس نظریه انیشتین اگر فردی برای مدتی کوتاه با سرعت نور حرکت کند و پس از آن مدت کوتاه به زمین باز گردد، متوجه می شود که زمان بر روی زمین به شکل دیگری سپری شده است و همه دوستان و اعضا خانواده اش فوت کرده اند، زیرا اگر زمان برای او در حدود سه سال بوده است، ممکن است برای کسانی که بر روی زمین زندگی می کنند، زمان سپری شده در حدود ۱۰۰ سال باشد. این یک واقعیت تلخ، ترسناک و هیجان انگیز از دنیای فیزیک است.

اگر فردی بتواند با سرعت بسیار بالا حرکت کند، قادر خواهد بود در زمان سفر کند و خود را به داخل فضایی از زمان آینده پرتاب نماید. شاید مسافر زمان ما برای این کار تنها نیازمند یک موشک باشد که قابلیت پرواز با سرعتی همطراز با سرعت نور را داشته باشد. شاید با فناوری حال حاضر، بتوان با موشکی به سفر پرداخت که چندین صدم ثانیه را برای شما ذخیره کند، اما اگر قصدتان سفر در زمان است، نیازمند فناوری های بسیار پیشرفته ای هستید که بتوانند سرعت های بسیار بالا را برای شما فراهم کنند.

حال تصور کنید فناوری این امکان را به انسان بدهد تا با سرعتی معادل سرعت نور، در گستره کهکشان راه شیری به سفر بپردازد. این فرد خوش شانس سوار بر کشتی فضایی شده و سفر خود را به مرکز کهکشان آغاز می کند که به نظر می رسد مسیر جذابی برای مسافر زمان باشد.

۴۰ سال سفر در زمان معادل ۶۰ هزار سال زمان بر روی زمین

موشک مسافر زمان بتدریج سرعت خود را بالا می برد و در نهایت به سرعتی معادل سرعت نور می رسد و سفر آغاز می شود. فاصله زمین تا مرکز کهکشان چیری در حدود ۶۰ هزار سال نوری است و بر اساس ساعتی که مسافر زمان در داخل موشک مسافربری با خود دارد، این سفر رفت و برگشت در حدود ۴۰ سال به طول می انجامد.

۴۰ سال گذشته است و مسافر ما بزودی بر روی زمین فرود خواهد آمد. سرعت خود را کم کرده و فرود می آید، در موشک را باز می کند تا پس از ۴۰سال خانواده و دوستان خود را ببیند. چه خیال باطلی! هیچ خبری از آنچه که ۴۰ سال پیش جا گذاسته بود نیست، زیرا بر روی زمین ۶۰ هزار سال زمان طی شده است!

فیزیک تحقق چنین سفری برای بشر را غیر ممکن نکرده، اما علم مهندسی آن را غیر ممکن ساخته است. این سفر با چالش ها و محدودیت های بی شماری همراه است که علم مهندسی هیچ راهکاری برای آن ها ندارد.

البته فیزیکدانها در مجموع امکان سفر به آینده را محتمل تر از سفر به گذشته می دانند. ناتوانی انسان در سفر به گذشته به خاطر ناتوانی انیشتین در تئوریزه کردن چنین سفری نیست، بلکه در این زمینه باید قوانین فیزیک را مقصر اصلی دانست.

سفر در زمان از دیدگاه هاوکینگ

آیا می توان با دستکاری ماده و هندسه فضا زمان راهی برای سفر در زمان پیدا کرد؟ در اینجاست که باید پای صحبت های استیون هاوکینگ بنشینیم. اگر انسان بتواند آنچه که هاوکینگ تئوریزه کرده را محقق سازد، قادر خواهد بود تا تمامی چالشهایی که علم مهندسی برای سفر در زمان قادر به حل آنها نیست را برطرف سازد. از نظر هاوکینگ کرم چاله ها ابزارهای سفر در زمان هستند .

از طریق کرم چاله ها می توان دو سوی یک کهکشان را بهم هم مرتبط کرد و از کرم چاله به عنوان یک میانبر برای رفتن از سویی به سوی دیگر استفاده نمود. البته این سفر یک تفاوت اساسی دارد؛ وقتیکه شما از طریق این میانبر به سوی دیگر یک کهکشان رفته و برمیگردید، باز هم قادر خواهید بود در زمان واقعی زندگی کنید و در زمان برگشت، دوستان و خانواده شما هنوز زنده هستند.

از نظر هاوکینگ نیز سفر در زمان را تنها می توان در قالب سفر در زمان آینده متصور بود. زیرا تاب برداشتن فضا زمان برای آینده ممکن است اما برای گذشته ممکن نیست.

شاید در زمان آینده بشر به چنین مرحله ای از توسعه فناوری برسد که قادر باشد در هر دو سوی زمان سفر کند. البته ناگفته نماند سفر به گذشته مخاطراتی را به همراه دارد که باید به آن توجه کرد. بطور مثال هر گونه دستکاری در رویدادهای گذشته می تواند زمان حال را تحت تاثیر قرار دهد.

هر نوع تغییر جزئی در گذشته میتواند بازتابهای عظیمی برای زمان حال داشته باشد. اگر کسی قصد سفر در زمان آینده را داشته باشد باید به خاطر بسپارد که چنین سفری در صورت آغاز شدن به هیچ وجه قابل تغییر نیست و فرد نمی تواند در میانه راه پشیمان شود. همچنین معلوم نیست آینده ای که به آن سفر می کند چگونه است و چه چیزی در انتظار مسافر زمان است.

علم به سرعت در حال پیشروی است و به چیزهایی رسیده که زمانی نه چندان دور کاملا غیر ممکن به نظر می رسیدند، اما  هم اکنون محقق شده اند. شاید ساخت ماشین زمان و سفر در طول زمان گذشته و آینده امری غیر ممکن به نظر برسد، اما علم همواره ثابت کرده که قادر به تحقق بسیاری از ناممکن ها بوده و شاید ماشین زمان هم یکی از همین ناممکن ها باشد.