سیگنال مرموز و منحصر به فردی از امواج مادون قرمز به تازگی در فضای اطراف زمین منتشر شده که سوالات زیادی را در ذهن محققان حوزه سیگنال های فضایی ایجاد کرده است؛ در بررسی این پدیده عجیب با ما همراه باشید.
سیگنال مرموز و عجیبی به تازگی از نزدیکی یک ستاره نوترونی به زمین رسیده که به واسطه ماهیت منحصر به فرد خود محققان حوزه علوم فضایی را به فکر فرو برده است. گفته شده که این سیگنال برخلاف آنچه انتظار میرود از امواج مادون قرمز بوده و مشخصات آن با مشاهدات قبلی دانشمندان در رابطه با موضوع سیگنال های فضایی مطابقت ندارد؛ دانشمندان در مورد این پدیده نظریههایی را ارائه کردهاند.
فضای اطراف سیاره ما پر از سیگنالهای مختلف است که به صورتهای گوناگون توسط تجهیزات مورد استفاده ستاره شناسان دریافت شده و پس از بررسی و تحقیق، به پدیدههای کیهانی شناختهشده و یا عوامل ناشناخته نسبت داده میشوند. سیگنال عجیبی هم که به تازگی دریافت شده از این دست دادههای فضایی است که پس از آنالیز بخشی از اطلاعات تلسکوپ فضایی هابل، مورد توجه قرار گرفته است.
به صورت کلی در پایان عمر ستارهها نوعی انفجار با نام انفجار ابرنواختر رخ میدهد که اگر این اجرام آسمانی به اندازه کافی بزرگ باشند، آنها را به سیاه چاله تبدیل میکند؛ حال اگر ستارههای مورد نظر جرم زیادی نداشته باشند، به جای تبدیل شدن به سیاه چاله به اجرامی فوقالعاده فشرده به نام ستاره های نوترونی تبدیل خواهند شد.
این ستارهها معمولا از خود امواج رادیویی یا موجهایی با انرژی بیشتر مانند پرتوهای ایکس منتشر میکنند، اما کشف اخیر محققان دانشگاه آریزونای آمریکا و دانشگاهی در ترکیه نشان میدهد که برای اولین بار سیگنالی طولانی از نور مادون قرمز از طرف یکی از این ستارهها به زمین رسیده است.
فاصله این سیگنال مرموز از زمین 800 سال نوری بوده و به نظر میرسد که امواج آن در محدودهای از فضا به طول 150 میلیون کیلومتر گسترده شده است. این در حالی است که پرتوهای ایکسی که معمولا از ستاره های نوترونی منتشر میشوند چنین فضایی را پوشش نداده و به صورت نقطهای هستند. بتینا پوسلت (Bettina Posselt)، محقق ارشد این اکتشاف از دانشگاه ایالتی پنسیلوانیا در این رابطه میگوید که چنین سیگنالهای عریضی پیش از این هم مشاهده شدهاند، اما ماهیت مادون قرمزی آنها در نوع خود منحصر به فرد است.
اینطور که به نظر میرسد میزان تشعشع مادون قرمز دریافتی از ستاره نوترونی مورد نظر که با نام “RX J0806.4-4123” شناخته میشود، از حد معمول بیشتر بوده است. بنابراین میتوان گفت که چیزی بیشتر از یک جرم آسمانی شامل نوترونهای فشرده آن را ایجاد کرده است.
دانشمندان اعلام کردهاند که RX J0806.4-4123 جزو مجموعهای از ستاره های نوترونی عجیبی در نزدیکی سیاره زمین است که علاوه بر انتشار سیگنال های مرموز و یا داغتر بودن نسبت به اجرام آسمانی مشابه، ویژگیهای عجیب و نامعمولی از آن دیده شده است؛ به عنوان مثال ستاره های نوترونی به صورت معمول در کسری از ثانیه به دور خود میچرخند، اما این جرم آسمانی و یا ستارههای مشابه نزدیک به آن تقریبا هر 11 ثانیه یکبار گردش کامل دارند.
منشا اصلی سیگنال مرموز فضایی کشفشده چیست؟
در گزارش تحقیقات پوسلت و همکارانش که 17 سپتامبر در ژورنال بین المللی “The Astrophysical Journal” به چاپ رسیده، اشاره شده است که مقدار اضافی تابش مادون قرمز سیگنال فضایی مرموز دریافت شده یا به واسطه دیسکی از گرد و غبار در اطراف ستاره نوترونی منتشر شده و یا پدیدهای به نام «باد سحابی ستاره نوترونی» آن را به وجود آورده است.
در مورد احتمال اول باید گفت که پس از انفجار ابرنواختر ممکن است بقایای ستاره به شکل دیسکی از ذرات گرد و غبار تبدیل شود که فضایی به طول تقریبی 30 میلیارد کیلومتر را پوشش میدهد. در قسمت مرکزی چنین دیسکی امکان به وجود آمدن تشعشع مادون قرمز وجود دارد و از طرف دیگر این مقدار از گرد و غبار میتواند حرارت RX J0806.4-4123 را بالاتر از ستاره های نوترونی معمولی برده و سرعت چرخش آن را هم کم کند.
بر اساس یکی از بیانیههای سازمان فضایی ناسا (NASA)، میتوان توضیح دوم را چنین بیان کرد که به واسطه میدان مغناطیسی قوی ستاره های نوترونی و با چرخش سریع این اجرام، الکترونهای آنها در نوعی میدان الکتریکی شتاب میگیرند و باد ستاره نوترونی را به وجود میآورند. این باد در هنگام جابهجایی جرم آسمانی نوترونی که سریعتر از صوت حرکت میکند، با ذرات ریز گاز و گرد و غبار موجود در فضا برخورد کرده و پدیده باد سحابی ستاره نوترونی را به وجود میآورد. این پدیده توانایی انتشار امواج مادون قرمزی شبیه به سیگنال مرموز دریافت شده توسط تسلکوپ فضایی هابل را دارد.
پوسلت در این رابطه میگوید که باد سحابی ستاره نوترونی معمولا پرتوهای ایکس از خود منتشر میکند، بنابراین مشاهده انتشار نور مادون قرمز از چنین پدیدهای به نوبه خود غیر معمول و بسیار هیجانانگیز است.