گجت نیوز آخرین اخبار تکنولوژی، علم و خودرو 
فعالیت‌های مربوط به ارز دیجیتال نظیر استخراج پول دیجیتالی و صرافی‌های الکترونیکی ارزرمزها به زودی با همکاری دولت و مرکز ملی فضای مجازی قانونی می‌شود. در ادامه این موضوع را بررسی می‌کنیم.
ارز دیجیتال (Cryptocurrency)، نوعی پول الکترونیکی است که با هدف حذف واسطه‌ها، ناشناس بودن و غیر قابل هک شدن طراحی شده و به دلیل قابلیت رمزنگاری از امنیت بیشتری برخوردار است. ارزهای دیجیتال از فناوری غیرمتمرکز بهره می‌برند و به همین دلیل، کاربران می‌توانند با امنیت بسیار زیاد و بدون ثبت‌نام یا استفاده از بانک‌ها، پول خود را ذخیره کنند. ارزهای دیجیتال توسط پایگاه داده توزیع شده یا بلاکچین اجرا می‌شوند و روند تولید واحدهای اصلی ارز دیجیتال با مراحلی به نام استخراج یا ماین انجام می‌شود. در حال حاضر 900 نوع ارز دیجیتال در بازارهای جهانی وجود دارد و پادشاه دنیای ارزهای دیجیتالی، بیت کوین (Bitcoin) است. بیت کوین، نخستین و معروف‌ترین ارز دیجیتال دنیا است که در سال 2009 ایجاد شد.
مشکلات ارز دیجیتال
ارزهای دیجیتالی از مزایای بسیار خوبی برخوردارند و در حال حاضر در کشورهای مختلفی از آن استفاده می‌شود، اما این ارزها با مشکلاتی نظیر نبود فناوری‌های مورد نیاز، نبود قوانین مشخص و ناآگاهی مردم مواجه‌اند که می‌تواند ضرر و زیان‌های زیادی را برای کاربران به وجود آورد. مدتی است که ارزهای دیجیتال در ایران نیز همه‌گیر شده و بسیاری از کاربران از آن برای سرمایه‌گذاری استفاده می‌کنند، اما به دلیل نبود قوانین مشخص در حوزه استخراج‌کنندگان ارز دیجیتال، سرمایه‌گذاری در این ارزها تضمینی ندارد و به دلیل نبود امکانات مورد نیاز، بدافزارهای مختلفی در این زمینه شکل گرفته‌اند و امنیت مالی کاربران در خطر افتاده است. همچنین برخی از سودجویان، کاربران را به دریافت سود بیشتر تشویق می‌کنند و از آن‌ها می‌خواهند دستگاه‌های استخراج‌کننده پول دیجیتال غیرقانونی را خریداری کنند. به طور کلی تا وضعیت ارز دیجیتال در ایران ساماندهی نشود نمی‌توان از فعالیت سودجویان جلوگیری کرد.
میزان خرید و فروش ارز دیجیتال در ایران
طبق گزارش‌های سایت کوین دنس (Coin Dance) بیشترین حجم بازار مربوط به 10 ارزرمز بیت کوین، اتریوم، ریپل ایکس آر پی (XRP)، بیت کوین کش، EOD، استلار (Stellar)، لیت کوین، تتر، کاردانو و مونرو می‌شود. همچنین علاوه بر این 10 ارزرمز، از ارز رمزهای دش، اتریوم کلاسیک و ZB نیز استفاده می‌شود. بر اساس همین گزارش، تا هفته پایانی سپتامبر 2018 حدود 43 معامله از طریق ارز دیجیتال بیت کوین در ایران انجام شده و انتظار می‌رود مردم به دنبال حفظ ارزش پول باشند و به خاطر همین، قیمت ارز دیجتال افزایش می‌یابد. میزان معامله‌های ارز دیجیتال در کشور آمریکا حدود 1106 بار بوده است. همچنین در کشور چین 535 بار، عربستان 34 بار، کره جنوبی 3 بار، ترکیه 10 بار، اتحادیه اروپا 331 بار و روسیه 2131 بار به استخراج آزاد ارز دیجیتال بیت کوین اقدام کرده‌اند. طبق گزارش سایت کوین دنس، بیت کوین با 27 درصد، تنر با 21 درصد و اتریوم با 11 درصد بیشترین مقدار معاملات ارز دیجیتال را در اختیار دارند. از طرفی بازار ثانویه سال 2018 با 800 میلیارد معامله، بیشترین حجم معاملات بازار ارز دیجیتال را کسب کرده است. حجم معامله‌های بیت کوین از سال 2017 به دلیل وجود رقبای جدید کاهش یافته و ارزرمز اتریوم حدود 10 درصد کل بازار پول دیجیتال را مال خود کرده است.
ارز دیجیتال در کدام کشورها قانونی است؟
با بررسی وضعیت 72 کشور به این نتیجه می‌رسیم که 23 درصد از این کشورها برای ارز دیجیتال، قانون وضع کرده‌اند تا با پولشویی و تامین مالی تروریست‌ها مبارزه کنند. همچنین 16 درصد از این کشورها برای صرافی‌ها و 11 درصد از کشورها نیز برای شخصیت‌های حقوقی، قانون استفاده از ارز دیجیتال تعیین کرده‌اند. از طرفی ارزرمز بیت کوین در 13 کشور نظیر کانادا، چک و دانمارک موظف به رعایت قوانین مبارزه با پولشویی و مبارزه با تامین مالی تروریست‌ها است و در 24 کشور نظیر استونی، فرانسه، فنلاند، آلمان، ایتالیا و کانادا باید از قوانین مالیاتی پیروی کند. ارز دیجیتال در کشور چین نیز فقط برای اشخاص حقیقی مجاز است. بر اساس این بررسی‌ها، ارزرمز بیت کوین در 7 کشور مانند چین، چک و فیلیپین برای استفاده اشخاص حقوقی قانون‌گذاری شده و ارز مجازی در 5 کشور از جمله اکوادور، چین و روسیه هم عرضه می‌شود. 9 کشور نیز برای فعالیت صرافی‌ها در خصوص بیت کوین، قوانینی را وضع کرده‌اند.
مدیریت ارز دیجیتال دشوار است
سعید مهدیون، معاون مرکز ملی فضای مجازی در این خصوص عنوان کرد مدیریت ارز دیجیتال به دلیل ویژگی‌هایی که دارد، بسیار دشوار است. ارزرمزها به کمک فناوری بلاکچین استخراج می‌شوند و این فناوری تنها به این کار مختص نمی‌شود و دارای ویژگی‌های مختلفی است. از این رو به کمک فناوری بلاکچین، دارایی‌ها به وسیله توکن مبادله می‌شوند و به واسطه آن، دارایی‌های مشهود و نامشهود هر فرد مانند نرم افزار به دیجیتال تبدیل خواهد شد. دارایی‌هایی که با بلاکچین انجام می‌شوند، ارزش نامشخصی دارند. از این رو، اگر ارزرمزها در چارچوب قوانین کشور معامله شوند، کسی مخالف حضور آن‌ها نخواهد بود؛ چرا که اگر دارایی‌هایی که به عنوان ارزرمز معامله می‌شوند به صورت طلا یا پول باشد، بانک مرکزی از آن‌ها پشتیبانی می‌کند و حتی اگر به صورت سهم شرکتی باشند نیز سازمان‌های بورس نقش پشتیبانی‌کننده این ارزرمزها را برعهده خواهند گرفت.
جای خالی ارزرمز دارای پشتوانه در ایران
سعید مهدیون در ادامه اظهار کرد در حال حاضر ارزرمزهای با پشتوانه در ایران وجود ندارد و مسئولان نیز برای ارز دیجیتال برنامه خاصی را تدوین نکر‌ده‌اند. ارزرمزهای بدون پشتوانه ضرر و زیان زیادی برای مردم به وجود می‌آورند؛ چرا که ارزش این ارزها نظیر بیت کوین، تنر و اتریوم بر اساس استقبال مردم کم و زیاد می‌شود و از این رو با نوسان زیادی همراه است و ویژگی‌های این ارزها موجب می‌شود افرادی سودجو نظام مالی دنیا را نادیده بگیرند. به همین دلیل بسیاری از کشورها به دنبال قانون‌گذاری برای این ارزها هستند. ارزهای بدون پشتوانه به دلیل گردش مالی و خروج از سرمایه می‌توانند موجب نوسان اقتصادی کشور شوند. همچنین در موضوع ارز دیجیتال، تنها قانونی که همه کشورها آن را قبول دارند، اصطلاح KYC یا مشتریت را بشناس (Know Your Customer) است. طبق قانون KYC در اکثر کشورها قوانینی برای جلوگیری از پولشویی و تامین مالی تروریسم تعیین شده تا مبدا و مقصد ارزرمزها مشخص باشد و تبدیل ارزرمزها به پول واقعی می‌بایست در یک مکان فیزیکی نظیر صرافی‌های خاص الکترونیکی انجام شود تا بر اساس این قانون، هویت مبدا و مقصد ارز دیجیتال مشخص باشد.
سپرده‌گذاران ارز دیجیتال با خطر تحریم روبه‌رو هستند
مهدیون در ادامه افزود اکنون بسیاری از کشورها برای ارز دیجیتال شرایطی را فراهم ساخته‌اند تا کاربران به‌راحتی در این بازار ورود کرده و ارز رمزها را خرید و فروش کنند، اما در ایران هنوز قوانین ابتدایی این بازار تعیین نشده و سازوکار مناسب نیز فراهم نیست. از این رو مردم کشور ما برای تبدیل ارزرمزهای خود باید از صرافی‌های خارج از کشور استفاده کنند که بعضا با مشکلاتی مواجه می‌شوند؛ زیرا بسیاری از این صرافی‌ها آمریکایی هستند و بر اساس قوانین کشور آمریکا و قوانین وزارت بازرگانی ایالات متحده عمل می‌کنند و آمریکا می‌تواند به بهانه تحریم، آی پی ایرانی‌ها را بررسی کرده و نقل و انتقال پولی که از ایران انجام می‌شود را تحریم کند. به همین دلیل حساب کاربری ایرانی‌ها مسدود می‌شود و سپرده‌گذاری خود را از دست می‌دهند.
این مقام مسئول اضافه کرد:
در ماه‌های گذشته مقداری از پول کاربران ایرانی توسط برخی از صرافی‌ها تحریم شد؛ چرا که این شرکت‌ها با شناسایی آی پی کاربران ایرانی، قوانین تحریم آمریکا را اجرا می‌کنند و مشتریان با مقصد و مبدا ایران نمی‌توانند آزادانه در این بازار خرید و فروش انجام دهند. ناآگاهی کاربران بعضا موجب می‌شود کلاهبرداری‌هایی انجام شود که در نتیجه‌ی آن، سرمایه این کاربران از بین می‌رود. به‌طور کلی برای سرمایه‌گذاری یا ورود به بازارهای اصلی می‌بایست به کاربران آموزش‌های لازم داده شود و همه بازارهای واقعی، دمو یا فایل آموزشی را برای کاربران خود فراهم می‌کنند، اما در بازار ارز دیجیتال چنین آموزش‌هایی داده نمی‌شود و کاربران، بدون آگاهی وارد این بازار می‌شوند و سرمایه خود را به‌راحتی از دست می‌دهند.
مهدیون گفت برای اینکه مشکلات کاربران ایرانی را در خصوص بازار ارز دیجیتال برطرف کنیم باید صرافی‌های شناخته‌شده و البته مطابق با قوانین کشور ایجاد کنیم. از این رو با پیروی از قانون KYC می‌توان صرافی‌های الکترونیکی ایجاد کرد تا مبدا و مقصد سرمایه‌گذاری‌ها مشخص باشد. اگر چنین شرایطی فراهم شود مردم نیز به‌راحتی صرافی‌های تایید شده را شناسایی می‌کنند و فقط از طریق آن‌ها ارزرمزهای خود را به پول تبدیل خواهند کرد. از سوی دیگر در بازار ارز دیجیتال، استخراج‌کنندگان ارز یا ماینرها وجود دارند. سخت افزارهای لازم برای استخراج ارز توسط دو شرکت بزرگ آمریکایی و چینی ساخته می‌شوند و خود ماینرها نیز استخراج، خرید و فروش ارز را انجام می‌دهند، اما در ایران شرکتی برای تولید سخت افزار استخراج ارز وجود ندارد.
فعالیت استخراج‌کنندگان ارز قانونی می‌شود
معاون مرکز ملی فضای مجازی در ادامه بیان کرد برای استخراج ارز دیجیتال علاوه بر سخت افزار، باید نرم افزارهای اوپن سورس را در اختیار داشته باشیم. در واقع استخراج ارز دیجیتال نوعی صنعت است که از برق می‌توان ارز دیجیتال تولید کرد، از این رو با اینکه در کشورهای مختلف، خرید و فروش ارزرمزها ممنوع است، اما استخراج ارز دیجیتال (ماینینگ) مشکلی ندارد؛ زیرا استخراج ارز دیجیتال برای کشورها موجب ارزآوری می‌شود و با استخراج ارزرمزها در صرافی‌های تایید شده می‌توان به نفع کشور عمل کرد. هر چند در ایران، استخراج ارز دیجیتال به عنوان یک صنعت محسوب نمی‌شود و بعضی‌ها به صورت زیرزمینی این کار را انجام می‌دهند. به همین دلیل باید سازوکاری فراهم شود تا فعالیت استخراج‌کنندگان ارز (ماینرها) رسمی شود و به جای فعالیت در زیرزمین، به‌صورت قانونی به فعالیت خود ادامه دهند. اگر فعالیت ماینرها بر اساس شرایط و قوانین انجام شود، برای اقتصاد کشور مشکلی ایجاد نمی‌کند. البته در صنعت استخراج ارز دیجیتال، عده‌ای فعالیت می‌کنند که به آن‌ها استخر می‌گویند. این افراد توانایی ساخت تشکیلات صنعتی برای استخراج ارزرمزها را ندارند و فقط از سخت افزارهای کوچک یا کامپیوتر، ارز دیجیتال را استخراج می‌کنند و البته این کار در خانه‌ها اتفاق می‌افتد و مصرف برق این نوع فعالیت‌ها بسیار زیاد است.
وی افزود با استخراج ارز توسط ماینرها می‌توان به ارزآوری کشور کمک کرد که البته این فعالیت در ایران به صورت رسمی انجام نمی‌شود و ماینرها برای فعایت خود به ماینرهای بزرگ چینی و روسی متصل می‌شوند. به همین دلیل دولت برای استفاده از توانایی‌های این فعالیت به دنبال تصویب مصوبه‌ای برای قانونی شدن فعالیت ماینرها است تا فعالیت ماینینگ به یک صنعت تبدیل شود. دولت قصد دارد سند سیاستی تنظیم کند و بر اساس آن، بانک مرکزی و بورس تمامی ضوابط خود را اعلام می‌کنند تا صرافی‌ها و ماینرها به صورت قانونی فعالیت کنند. این مصوبه به زودی تصویب می‌شود و رئیس‌جمهور نیز با انجام این کار موافقت کرده است. به‌طور کلی با استفاده از ارزرمزها می‌توان به جای نظام سوئیفت، با سرعت بیشتر و کارمزد کمتر، پول جابه‌جا کرد. هرچند در حال حاضر تجهیزات استخراج ارز دیجیتال به دلیل تصویب نشدن مصوبه دولت در گمرک توقیف شده و هنوز ترخیص نشده است، اما انتظار می‌رود با تصویب مصوبه دولت، به‌زودی شاهد ترخیص تجهیزات استخراج ارز دیجیتال باشیم.
ارز دیجیتال جایگزین پول ملی نمی‌شود
مهدیون در ادامه اظهار کرد در حال حاضر هنوز برای جایگزینی پول ملی کشور با ارز دیجیتال تصمیمی گرفته نشده است و نظام‌های مالی نظیر ساتنا و پایا به‌خوبی برای انتقال‌های مالی سرویس‌دهی می‌کنند. اگر ارز دیجیتال جایگزین این نظام‌های مالی شود، مشکلات زیادی را به وجود می‌آورد، ولی اگر ارز دیجیتال قانونی شود، استارتاپ‌های بسیار خوبی در خصوص استفاده از فناوری بلاکچین و توکن ایجاد می‌شوند. البته پس از قانونی شدن فعالیت ارز دیجیتال، تصمیم‌های جدیدی اتخاذ می‌شود. در این رابطه، بانک مرکزی مسئولیت ساماندهی ارز دیجیتال و وزارت صنعت مسئولیت صدور مجوزهای ماینینگ را بر عهده خواهد گرفت و وزارت ارتباطات مسئولیتی در این زمینه ندارد.
با بدافزارهای ماینر برخورد می‌شود
مهدیون در پایان خاطرنشان کرد پیش از این، مرکز ماهر به کاربران هشدار داد که برخی از برنامه‌های ماینرها موجب استفاده از قدرت پردازنده کامپیوتر می‌شود و به آن‌ها فشار می‌آورد. به طور کلی ماینرها اگر از CPU کاربران استفاده کنند، این کار نوعی بدافزار یا ویروس محسوب می‌شود و فعالیت هرگونه بدافزار غیرقانونی است. از طرفی ماینرها با سوءاستفاده از اموال دیگران، سخت افزاردزدی و برق‌دزدی می‌کنند و حق انشعاب برق و هزینه پردازشی را نیز نمی‌پردازند. البته با این گونه افراد بر اساس قانون جرایم رایانه‌ای برخورد می‌شود. همچنین مرکز ملی فضای مجازی بر تمامی مسائل فضای مجازی کشور نظارت دارد و اگر دستگاه‌های ذی‌ربط کار خود را به خوبی انجام ندهند، این مرکز وارد عمل می‌شود.
