فرودگر چانگ ای 4 (Chang’e-4) در حالی روز گذشته روی نیمه پنهان ماه نشست که مقداری بذر گیاه و تخم حشره را نیز با خود به همراه برده بود. حالا واقعا میتوان گفت که علاوه بر زمین، تعدادی از جانوران و گیاهان در کره ماه هم حضور دارند.
این ماه نشین چینی، قوطی کوچکی پر از بذر سیب زمینی و آرابیدوپسیس یا شاهی گوش موشی (گیاهی از راسته کلمسانان که به عنوان یک مدل در بیولوژی گیاهی کاربرد دارد) و همینطور تعدادی تخم کرم ابریشم را در خود جای داده بود. چنین ترکیبی با این هدف انتخاب شد که گیاهان نامبرده، اکسیژن مورد نیاز کرمهای ابریشم را تامین کنند و در عوض، برای دسترسی به دی اکسید کربن و مواد مغذی مورد نیاز خود از آنها کمک بگیرند.
قرار است محققان به دقت این گیاهان را تحت نظر داشته باشند تا دریابند که آیا امکانی برای جوانه زدن، فتوسنتز و رشد و نمو آنها وجود خواهد داشت یا خیر؟ به گفتهی «ژی جنگژین» طراح ارشد این آزمایش:
ما قصد داریم سطح تنفس بذرها و میزان فتوسنتز گیاهان در کره ماه را مورد مطالعه قرار دهیم.
این زیستسنجی حاصل همکاری 28 دانشگاه چینی است و با هدایت دانشگاه چونگکینگ، واقع در جنوب غربی این کشور انجام میگیرد. محیط کشت این گیاهان در کره ماه ، استوانههایی 8.0 لیتری و 3 کیلوگرمی از جنس آلیاژ آلومینیم است که حاوی خاک، مواد غذایی و آب هستند. نور آفتاب از طریق یک مجرا به درون ظرفها فیلتر میشود و این در حالی است که دوربینهای کوچکی، تمامی اتفاقات را ثبت و ضبط میکنند. دادهها نیز با سیستم ارتباطی پیچیدهای که چینیها طراحی کردهاند به زمین مخابره میشود.
همچنین بخوانید:
اما چرا آرابیدوپسیس و سیب زمینی؟ لیو هانلونگ به عنوان مدیر آزمایش و نائب رئیس دانشگاه چونگکینگ اینگونه پاسخ میدهد:
چرخه رشد آرابیدوپسیس بسیار کوتاه است و تحت نظر داشتن آن آسان. سیب زمینی هم میتواند در آینده، به منبع اصلی تامین غذا برای مسافران فضایی تبدیل شود.
او همچنین اظهار امیدواری کرده است که با یافتههای این آزمایش، بتوان گامی رو به جلو برای احداث پایگاه و اقامت بلند مدت در ماه برداشت.
البته پیشتر نیز شاهی گوش موشی در فضا پرورش یافته بود؛ از جمله در یکی از آزمایشهای ایستگاه فضایی بینالمللی که نشان داده شد برگهای این گیاه، از جاذبه کره ماه تاثیر میپذیرند. با این حال هنوز این سوال به قوت خود باقیست که آیا گیاهان گلده در نیمه پنهان ماه نیز قادر به گلدهی هستند؟