شرکت اسپیس ایکس در حال طراحی و ساخت یک سفینه فضایی با نام استارشیپ (Starship) است. به عقیده ایلان ماسک مدیر عامل شرکت، استفاده از استارشیپ نسبت به سایر راکتها، ده برابر ارزانتر تمام میشود. به این ترتیب میتوان سفری ارزان به مریخ داشت!
به نظر میرسد ایلان ماسک، خیلی زودتر از آن چه تصورش را میکردیم، ایده سفر به مریخ و ساکن شدن در آن را تبدیل به واقعیت کند. مدیرعامل شرکت اسپیس ایکس به عنوان دست راست سازمان فضایی ناسا به تازگی با انتشار یک توئیت، از مقرون به صرفه بودن انجام سفرهای فضایی در آیندهای نزدیک به واسطه پروژه در دست توسعه اسپیس ایکس صحبت کرد.
بر اساس توئیت وی در روز یکشنبه بیست و یکم بهمن ماه، روزی سفر به سیاره مریخ، کمتر از 500 هزار یا حتی 100 هزار دلار هزینه خواهد داشت. به عقیده وی این هزینه به اندازهای پایین است که به تعداد زیادی از مردم دارای وضعیت اقتصادی خوب اجازه میدهد در صورت تمایل، منزلشان روی کره زمین را فروخته و به سیاره مریخ مهاجرت کنند. این ایدهای است که تصور میکردیم شاید تا هزار سال آینده تبدیل به واقعیت شود، اما ایلان ماسک عملی شدن آن را جلوتر انداخته است!
این مدیر در ادامه اعلام کرد اگر فردی از زندگی در مریخ رضایت نداشته باشد، بلیط بازگشت به زمین برایش رایگان خواهد بود. شاید برای زندگی در مریخ، علتی جز ماجراجویی پیدا نکنید، اما در عوض برای عدم زندگی در این سیاره، دلایل زیادی وجود دارد!
توان بالای سفینه استارشیپ برای سفرهای فضایی
ایلان ماسک ادعاهای جدیدش را بعد از انتشار جزئیاتی درباره موتور راکت جدید اسپیس ایکس با نام رپتور (Raptor) و سیستم پرتاب آن با نام استارشیپ، مطرح کرد. این مدیر همچنین مدعی شد موتور رپتور تا امروز بیش از شش مرتبه داخل مقر اسپیس ایکس در تگزاس افروخته شده و مورد آزمایش قرار گرفته است. ایلان ماسک برای اطمینان دادن به مردم درباره توان موشک جدید، جزئیات فنی مربوط به تستهای انجام شده روی رپتور، همچون میزان کارایی آن و فشار محفظه را نیز منتشر کرد.
وجود موتورهای رپتور برای به راه افتادن سفینه فضایی استارشیپ و در ادامه سفر به مریخ ضروری است. بسته به نوع سیستم پرتاب مورد استفاده، تعداد موتورهای رپتور به کار رفته در هر سفینه بین 6 الی 30 عدد متغیر خواهد بود! این موضوع نشان میدهد داشتن سفری اطمینانبخش به سیاره مریخ، چگونه امکانپذیر خواهد شد. اسپیس ایکس در نظر دارد نخستین موتورهای رپتور طراحی شده را در یک نمونه اولیه به کار بسته و سفینه را از مقری در براونزویل تگزاس برای چند مایل به فضا بفرستد.
ایده ایلان ماسک برای سفرهای فضایی ارزان با استارشیپ
فراموش نکنید واژه ارزان و اقتصادی را باید در فرهنگ لغات صنعت هوا فضا معنی کرد. وقتی سفر به فضا و وارد شدن به ایستگاه فضایی بینالمللی، که تنها 400 کیلومتر با زمین فاصله دارد، بیش از یک میلیون دلار هزینه در پی خواهد داشت، سفر به مریخ و ساکن شدن در آن با هزینهای کمتر از 500 هزار دلار، حقیقتا ارزان است!
هدف نهایی ایلان ماسک از توسعه شرکت اسپیس ایکس و طراحی سفینه فضایی استارشیپ، فراهم کردن امکان ساکن شدن انسانها در سیاره مریخ است. وی این ایده را برای نخستین مرتبه در سال 2015 مطرح و اعلام کرد هدف نهاییش، بکاپ گرفتن از نسل بشر درست همانند بکاپ گرفتن از دادههای روی یک هارد درایو است. در این صورت، اگر اتفاق بدی برای کره زمین رخ بدهد، موجودی به نام انسان به طور کامل منقرض نخواهد شد! به این ترتیب، ورای تلاش ایلان ماسک برای فراهم کردن امکان سفر به مریخ هدفی به جز تفریح و ماجراجویی وجود دارد.
بعد از مطرح شدن این ایده، شرکت اسپیس ایکس تلاش کرد اصلیترین محصول خود یعنی راکت دارای قابلیت بازگشت به زمین فالکون 9 را با محصولی دیگر، که دارای ابعادی بزرگتر و هزینه ساخت و نگهداری کمتر است، جایگزین کند. این سیستم همچنان تحت توسعه قرار داشته و استارشیپ نام دارد. به عقیده ایلان ماسک، این ایده ممکن است نشدنی به نظر برسد، اما او همچنان ایمان دارد میتوان به منظور ارسال استارشیپ به فضا با هزینهای پایین، راهی پیدا کرد.
کاهش هزینههای سفرها و پروژههای فضایی با استارشیپ
اسپیس ایکس در هر مرتبه ارسال راکت فالکون 9 به فضا، 60 میلیون دلار هزینه متحمل میشود. با استفاده از این موشک میتوان تا سقف 25 تن بار را به مدارهای پایینی زمین برد. به عنوان نمونه طی چند سال اخیر، اغلب ماموریتهای رساندن محموله به فضانوردان ایستگاه فضایی بینالمللی با استفاده از فالکون 9 صورت گرفتهاند. بر اساس پیشبینی ایلان ماسک، هزینه ارسال همین میزان محموله به فضا با استفاده از استارشیپ، حدود ده برابر ارزانتر تمام خواهد شد.
البته ظرفیت استارشیپ به مراتب بیشتر است و به همین دلیل میتوان برای مهاجرت به مریخ روی آن حساب باز کرد. ظرفیت بالای این سفینه فضایی آن را قادر به حمل نزدیک به 100 تن بار و 100 نفر انسان میکند. یکی از دلایل ادعای ایلان ماسک درباره کاهش هزینهها، همین ابعاد بزرگ سیستم جدید است. به این ترتیب میتوان در هر مرتبه ارسال موشک به فضا، بار بیشتری به ایستگاه فضایی برد یا تعداد بیشتری ماهواره روی مدار قرار داد. به این ترتیب با کاهش تعداد دفعات پرتاب، هزینهها در مجموع کاهش پیدا خواهند کرد.
اما دلیل دیگر ارزان بودن اجرای پروژهها فضایی با استارشیپ، نوع طراحی پیشرفتهتر آن نسبت به فالکون 9 است، به طوری که کاملا به طور مجدد قابل استفاده خواهد بود. اگرچه فالکون 9 همچون راکتهای پیشین مورد استفاده به منظور قرار دادن ماهواره روی مدار، بعد از انجام کار در فضای بیانتها رها نشده و به زمین بازمیگردد، اما اسپیس ایکس در هر مرتبه استفاده از یک موشک، مجبور به صرف چندین میلیون دلار هزینه برای تعویض قسمتهایی از آن است.
اما قابلیت استفاده مجدد از استارشیپ به حدی است که به این سفینه فضایی اجازه میدهد بعد از فرود آمدن روی سطح مریخ، با استفاده از متان مایع و اکسیژن اقدام به سوختگیری مجدد کند! به عقیده ایلان ماسک، این نوع سوخت را میتوان روی سطح مریخ تهیه کرد. به پشتوانه همین قابلیت، مهاجرت به مریخ و امکان بازگشت به زمین در صورت پشیمان شدن، فراهم میشود.
ایلان ماسک در توئیت اخیر خود همچنین اعلام کرد تغییراتی اساسی که اخیرا در نحوه طراحی و توسعه استارشیپ اعمال شدهاند، همگی در راستای کاهش هزینهها بودهاند. این مدیر از مهندسان اسپیس ایکس درخواست کرده به جای ساخت راکت با استفاده از کامپوزیتهای فیبر کربن بسیار مقاوم و سبک، از آلیاژهای فولاد ضد زنگ کم هزینه استفاده کنند.
بر اساس گفتههای ایلان ماسک، هزینه استفاده از فولاد به ازای هر کیلوگرم 3 دلار است، در حالی که استفاده از فیبر کربن، به ازای هر کیلوگرم نزدیک به 200 دلار هزینه روی دست اسپیس ایکس میگذارد. کاهش وزن سفینه، مزیت دیگر استفاده از آلیاژهای فولاد ضد زنگ است. به این ترتیب استارشیپ خواهد توانست محمولههای سنگینتری با خود حمل کند.
هدف اسپیس ایکس ارسال یک محموله باری به سیاره مریخ در سال 2022 است. یک سال بعد، این شرکت با استفاده از استارشیپ، یوسکو میزوا (Yusaku Maezawa) میلیاردر ژاپنی را به همراه گروهی از هنرمندان به سفری دور ماه خواهد فرستاد. اگر در این دو پروژه همه چیز خوب پیش برود، نخستین گروه انسانها در سال 2024 به مریخ سفر خواهند کرد. به این ترتیب تا پا گذاشتن انسان روی سیاره سرخ، زمان زیادی باقی نمانده است.