ستارهشناسان یک ماه جدید را در مدار سیاره نپتون کشف کردند. این ماه جدید که هیپوکامپ (Hippocamp) نام دارد، دارای سرگذشت جذابی است که در ادامه میتوانید بخوانید.
یک ماه جدید که نام یکی از موجودات در داستانهای اساطیری کلاسیک را برای آن در نظر گرفتهاند، با قطری در حدود 34 کیلومتر در مدار نپتون کشف شد. هرچند کشف این ماه خیلی هم جدید نیست (نخستین بار در سال 2013 دیده شد)، اما حالا محققان دادههای خود را مورد بازبینی قرار دادهاند و نام رسمی را برای آن برگزیده و آن را دیگر نه جسم، بلکه به عنوان یک ماه جدید میشناسند.
در تابستان 2013، یک اخترشناس به نام مارک شووالتر در مورد عکسهایی که توسط تلسکوپ فضایی هابل، در جایی نزدیک سیاره نپتون گرفته شده بود را مورد بررسی قرار داد. شووالتر با بررسی کمانهای ریزی که در نزدیکی نپتون قرار داشت و غول گازی آن را احاطه کرده بود، موفق شد برای نخستین بار یک شیء عجیب را ببیند. او در حالی یک نقطهی سفید را روی صفحهی تلسکوپ مشاهده کرد که آن شیء در فاصلهی بیش از 100 هزار کیلومتری سیاره قرار داشت. او به سرعت متوجه شد که این نقطهی کوچک بین مدارهای قمر درونی لاریسا و پروتئوس قرار گرفته است. این شیء در بیش از 150 عکس که از سالهای 2004 تا 2009 توسط هابل گرفته شده بودند نیز وجود داشته است!
وی در همان تابستان یافتهی خود را اعلام کرد و ادعا کرد که یک ماه جدید را کشف رکده است، اما او نیازمند به دست آمدن عکسهای جدیدتر در سال 2016 بود تا بتواند این یافته را تایید کند. حالا این ماه یک اسم را دریافت کرده است. شووالتر نام هیپوکامپ را برای آن انتخاب کرده است. هیپوکامپ نام یک موجود با سر عصب و بدن یک ماهی در داستانهای اساطیری یونان است. البته خود این اخترشناس میگوید که بیشتر به خاطر علاقهای که به «اسب دریایی» داشته، نام هیپوکامپ را برای ماه تازهی منظومهی شمسی برگزیده است.
این مطالعهی جدید با تمرکز بر هیپوکامپوس، در تاریخ یکم اسفند ماه 97 در مجلهی Nature منتشر شده است. در مطالعهی جدید شووالتر و تیمش، از یک تکنیک هوشمندانه که چند سال پیش ابداع شده، استفاده شده است و توضیح داده شده که به کمک این ماه را کشف کردهاند. محققان هشت مرحلهی 5 دقیقهای دریافت نور هابل از سیستم نپتون را تغییر دادهاند و پیکسلها را جابجا کردهاند تا بتوانند حرکت ماه روی مدار را مشاهده و ثبت کنند.
ماه جدید سیاره نپتون چگونه به وجود آمده است؟
در حقیقت آنچه محققان انجام دادهاند، تبدیل هشت نوردهی تکی به یک نوردهی 40 دقیقهای بوده است. ما زیاد در مورد این ماه نمیدانیم، اما همین یافتههای کم نیز باعث میشوند درک بهتری از سیستم حلقهها و ماههای نپتون به دست آوریم. مدارهای هیپوکامپ بسیار نزدیک به یکی از ماههای بزرگ نپتون به نام پروتئوس هستند. این واقعیت، همراه با اندازهی کوچک آن نشان میدهد که هیپوکامپ ممکن است خود بخشی از یک ماه دیگر باشد. ستارهشناسان بر این باورند که میلیاردها سال پیش، پروتئوس تحت فشار یک سیارک قرار میگیرد و حفرهی بزرگی روی سطح آن پدیدار میشود. حال ممکن است هیپوکامپ نیز نتیجهی همان ضربه باشد.
این نظریه هنوز ثابت نشده است، اما چه ثابت بشود که نشود، هیپوکامپ و پروتئوس یک منشا مشترک دارند؛ این ماه جدید به قدری کوچک است که در بسیاری از عکسهای تهیه شده از سیستم حلقههای نپتون دیده نمیشود. ما هنوز ترکیبات هیپوکامپ را نمیدانیم، اما ستارهشناسان معتقدند که به احتمال زیاد، مواد تشکیل دهندهی آن با آنچه در پروتئوس دیده شده، یکسان باشد.