چند ماهی از قیمت گذاری خودرو بر مبنای 5 درصد کمتر از نرخ حاشیه بازار میگذرد، اما بازار خودرو کشور همچنان با نابسامانی مواجه است و قیمت خودروها نیز روند صعودی خود را طی میکند که ناکارآمدی آزادسازی قیمت را نشان میدهد.
از ابتدای سال جاری وضعیت بازار خودرو کشور شرایط نابسامانی بیسابقهای را تجربه کرده است و سیاستهای مختلف دولت از جمله اختصاص 20 درصد از تولیدات روزانه خودروسازان به فروش فوری نیز کارساز نبوده و همچنان واسطهها و دلالان از شرایط فعلی نهایت استفاده را میبرند. در ماههای گذشته خودروسازان داخلی به دولت فشار آورده بودند تا قیمت گذاری خودرو آزاد شود و فاصله میان قیمت بازار تا کارخانه کاهش پیدا کند، اما شواهد به وضوح از کارساز نبودن این برنامه خبر میدهد.
در حال حاضر مشخص نیست چه کسی قیمت حاشیه بازار را تعیین میکند که خودروسازان نیز محصولات خود را بر مبنای 5 درصد کمتر از آن به فروش میرسانند، اما آنچه مسلم است با افزایش قیمت بازار آزاد، خودروسازان سود بیشتری کسب میکنند. همچنین شرایط بازار با کمبود خودرو مواجه است و قیمتها نیز روند صعودی خود را طی میکنند.
آزادسازی قیمت گذاری خودرو کارساز نبود
مدتی است قیمت گذاری خودرو بر مبنای 5 درصد کمتر از حاشیه بازار انجام شده است، اما کارشناسان این نوع از قیمتگذاری را کارساز نمیدانند؛ چراکه در این روش قیمت کارخانهای محصولات خودروسازان داخلی نیز افزایش پیدا کرده است و نظارت مناسبی نیز صورت نمیگیرد. موضوع قیمت گذاری خودرو یکی از مسائل پیچیده صنعت خودرو کشورمان محسوب میشود که مدتی قبل بر اساس مصوبه شورای هماهنگی اقتصادی سران سه قوه، وظیفه قیمت گذاری خودرو از شورای رقابت به سازمان حمایت از مصرفکنندگان و تولیدکنندگان محول شد. در همین راستا بود که سازمان حمایت فرمول جدید قیمت گذاری خودرو را معرفی کرد.
بر اساس فرمول جدید، از بهمن امسال قیمت خودرو طبق 5 درصد کمتر از حاشیه بازار تعیین شد، اما این سیاست دولت برای آرامسازی بازار نیز کارساز نبود؛ چراکه قیمت کارخانهای خودروسازان به میزان چشمگیری رشد پیدا کرده است و در کنار عرضه نامناسب خودرو، واسطهها و دلالان از فرصت پیش آمده نهایت استفاده را کرده و سود زیادی را به دست آوردند.
معایب آزادسازی قیمت خودرو
پس از ابلاغ مصوبه آزادسازی قیمت خودرو به خودروسازان، به نوعی وظیفه تعیین قیمت خودرو به عرضهکنندگان آن واگذار شد که در این شرایط عرضهکننده میتواند با افزایش یا کاهش عرضه، تاثیر مستقیمی بر قیمت خودرو بگذارد. خودروسازان میتوانند با افزایش عرضه، قیمت خودرو را کاهش داده و با فروش بیشتر، سود کسب کنند، یا میتوانند عرضه را کاهش داده و با افزایش قیمت خودرو، از حاشیه سود منفعت ببرند.
قاضی پور، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس در همین راستا عنوان کرد آزادسازی قیمت گذاری خودرو باعث میشود که انحصار بیشتر شده و مصرفکنندگان اصلی به مشکلات زیادی دچار شوند. سایر کشورها زمانی قیمت محصول را آزاد میکنند که انحصار وجود نداشته باشد. وی افزود ایجاد قطب سوم و چهار خودروسازی در کشور به عنوان پیشنیاز آزادسازی قیمت خودرو محسوب میشوند.
لزوم قیمتگذاری توسط نهاد مستقل
با توجه به کارساز نبودن قیمت گذاری خودرو بر مبنای نرخ بازار آزاد، پیشنهاد میشود قیمت محصولات خودروساز تغییر کند. در همین راستا امیرحسین عسکریان، کارشناس صنعت خودرو عنوان کرد باید یک نهاد مستقل از خودروسازان به عنوان قیمتگذار خودرو مشخص شود. در حقیقت میبایست قیمت خودرو طبق ارزش نهادههای تولید به صورت ماهیانه و طبق آمار اعلامی بانک مرکزی بهروز شود و مردم و تولیدکنندگان بتوانند آن را پیشبینی کنند.
این کارشناس صنعت خودرو در ادامه افزود:
برای تعیین قیمت خودروهایی که دارای مزیت صادراتی نسبتی هستند، پیشنهاد میشود برای تعیین قیمت آن، در فرایندی مشخص و نظارت شده در بازارهای صادراتی عرضه شده و تعدادی از آن فروخته شود که با این روش به آسانی قیمت آن تعیین میشود. سپس برای قیمت خودروهای داخلی میتوان از ضریب قیمت آن خودرو در بازار صادراتی، قیمتی را مشخص کرد؛ برای مثال اگر سهم فروش صادراتی خودرویی حدود 10 درصد باشد، خودروساز مجوز دارد تا قیمت خودرو را در داخل کشور حداکثر 1.1 برابر قیمت بازارهای صادراتی تعیین کند.