علائم مربوط به سندرم ترک کافئین

بر اساس آمارهای موجود، افراد زیادی در سراسر جهان از کافئین استفاده می‌کنند و به آن وابسته هستند، اما آیا شما اطلاعاتی درباره روش ها و علائم سندرم ترک کافئین دارید؟

کافئین یک محرک برای بهبود وضعیت هوشیاری، بیداری و خلق و خو شناخته می‌شود. افرادی که به طور منظم کافئین مصرف می‌کنند، امکان دارد که پس از قطع مصرف، دچار نشانه‌هایی شوند. قهوه و چای را می‌توان از منابع طبیعی کافئین دانست، همچنین تولیدکنندگان از کافئین مصنوعی در بسیاری از غذاها، نوشیدنی، دارو و مکمل‌ها استفاده می‌کنند. در این مقاله قصد داریم علائم و روش های ترک کافئین را مورد بررسی قرار دهیم، همچنین نکاتی را هم برای شیوه کنترل ترک این ماده با ایجاد کمترین علائم را ارائه خواهیم کرد.

علائم ترک کافئین

ایجاد سردرد

مردم در مدت زمان طولانی از کافئین برای درمان میگرن و دردهای کلی بدن به دلیل توانایی آن در کاهش جریان خون، به ویژه در مغز استفاده می‌کنند، اما مصرف کافئین بیش از حد می‌تواند باعث ایجاد سردرد شود، همچنین کاهش یا ترک کافئین پس از یک دوره منظم مصرف هم می‌تواند سردرد شدید میگرنی را در برخی افراد ایجاد کند. کافئین به عنوان یک مولکول محلول در چربی و آب می‌تواند به راحتی و از طریق تنگ کردن رگ‌های خونی مانع از جریان خون به مغز شود؛ کاهش جریان خون می‌تواند باعث کاهش درد میگرن شود.

کاهش یا ترک کافئین به طور ناگهانی موجب باز شدن رگ های خونی و افزایش جریان خون خواهد شد، این افزایش قابل ملاحظه در جریان خون می‌تواند سردردهای شدید و مشابه سردردهای میگرنی ایجاد کند. سردردهای ناشی از ترک کافئین می‌تواند طول و شدت متفاوت داشته باشد، همچنین مردم می‌توانند به منظور تسکین درد از کافئین استفاده کنند، اما باید مراقب باشند که این کار بیش از حد نباشد. هنگامی که مغز با تغییر جریان خون سازگار شود، سردردهای ایجاد شده ناشی از ترک کافئین هم باید از بین برود.

احساس خستگی

افراد زیادی به منظور افزایش میزان هوشیاری در صبح، کافئین مصرف می‌کنند. این ماده با مسدود کردن گیرنده‌های آدنوزین در مغز باعث افزایش سطح هوشیاری و کاهش خستگی افراد خواهد شد؛ آدنوزین یک انتقال دهنده عصبی بوده که وقتی بدن برای خواب آماده می‌شود، سیستم عصبی مرکزی را کند خواهد کرد. هنگامی که افراد به طور ناگهانی مصرف کافئین را قطع یا کاهش دهند، می‌تواند اثر متفاوتی داشته باشد و افراد در طول روز احساس خستگی بیشتری کنند. مردم می‌توانند با خواب کافی در طول شب، احساس خستگی را از خود دور کنند.

تغییر در خلق و خو

مصرف دوز کم کافئین می‌تواند در بهبود خلق و خو و همچنین کاهش احساس اضطراب موثر باشد، اما مصرف دوزهای متوسط و بالای این ماده می‌تواند موجب اضطراب، خستگی و عصبانیت شود؛ این تغییرات در رفتار، ناشی از تاثیر کافئین بر روی انتقال‌دهنده‌های مختلف عصبی همانند دوپامین، گلوتامات و نوراپی نفرین است. دوپامین مراکز لذت در مغز را فعال کرده و نقش مهمی در تنظیم احساسات و رفتارها دارد. یکی از مطالعات انجام‌شده در سال 2015 نشان داد که کافئین به طور مستقیم باعث ایجاد دوپامین نمی‌شود، بلکه تعداد گیرنده‌های دوپامین موجود در مغز را افزایش می‌دهد؛ این مسئله اثرات کلی دوپامین بر روی مغز را افزایش خواهد داد.

گلوتامات ارتباط میان سلول‌های عصبی را افزایش داده و نقش مهمی در یادگیری و بهبود وضعیت حافظه ایجاد خواهد کرد. هنگامی که یک فرد احساس خطر یا استرس داشته باشد، مغز اقدام به تولید نوراپی نفرین خواهد کرد؛ این ماده باعث افزایش ضربان قلب، تنفس و قند خون خواهد شد. کافئین به طور ناگهانی می‌تواند تغییرات چشمگیری در مواد شیمیایی موجود در مغز ایجاد کند و باعث احساس اضطراب، افسردگی یا تحریک‌پذیری شود.

ناتوانی در تمرکز

کافئین با مواد شیمیایی خاصی در مغز تعامل دارد و همین مسئله می‌تواند تمرکز و حافظه را تحت تاثیر قرار دهد. نتایج یکی از مطالعات انجام‌شده در سال 2019 میلادی نشان می‌دهد که مصرف 80 میلی‌گرم کافئین منجر به بهبود عملکرد حافظه و کاهش زمان پاسخگویی خواهد شد، همچنین یکی دیگر از مطالعات انجام‌شده در سال 2016 میلادی نشان می‌دهد که مصرف منظم کافئین در زنان 65 سال یا بالاتر ممکن است خطر ابتلا به زوال عقل یا اختلال شناختی را کاهش دهد. افراد پس از ترک کافئین ممکن است دچار مشکل شوند، در حقیقت مولکول‌های آدنوزین می‌توانند احساس خستگی را افزایش دهند و همین مسئله موجب ناتوانی افراد در تمرکز خواهد شد.

ایجاد یبوست

یکی از عواملی که می‌تواند موجب انقباض در روده بزرگ شود، کافئین است؛ این انقباض‌ها در حرکت مواد غذایی و مواد زائد از طریق دستگاه گوارش موثر خواهد شد. افرادی که به طور منظم کافئین استفاده می‌کنند، ممکن است پس از قطع مصرف آن دچار یبوست خفیف شوند، البته این دسته از افراد می‌توانند از یبوست با مصرف غذاهای غنی از فیبر، جلوگیری کنند.

سندرم ترک کافئین چیست؟

همانطور که گفته شد، کافئین می‌تواند سطح برخی از انتقال‌دهنده‌های عصبی همانند آدنوزین و دوپامین را تغییر دهد؛ این تغییرات می‌تواند بر روی سلامت، تمرکز و خلق و خو تاثیرگذار باشد. افرادی که کافئین را به طور منظم مصرف می‌کنند، امکان دارد بتوانند تاثیرات ترک آن را تحمل کنند، همچنین ممکن است برخی از آن‌ها وابستگی فیزیکی و رفتاری یا علائم ناخوشایندی همانند سردرد و تحریک‌پذیری را تجربه کنند، پزشکان این حالت را سندرم ترک کافئین می‌نامند که شدت و طول مدت آن در افراد مختلف متفاوت است. علائم ترک کافئین ظرف مدت 12 الی 24 ساعت پس از ترک این ماده ظاهر می‌شود و می‌تواند تا 9 روز ادامه داشته باشد.

روش های مقابله با علائم ترک کافئین

مردم می‌توانند با کاهش میزان مصرف کافئین خود در طول یک مدت کوتاه، باعث شوند تا علائم ترک کافئین از بین برود. یکی از مطالعات انجام‌شده در سال 2019 میلادی نشان می‌دهد که مصرف مقدار پایین کافئین در طول یک دوره 6 هفته‌ای منجر به پایان دادن تاثیرات کافئین با حداقل عوارض جانبی خواهد شد، همچنین یافته‌های دیگری که در سال جاری میلادی به دست آمد، نشان می‌دهد که بهترین شیوه برای تسکین نشانه‌های ترک کافئین، مصرف اندکی کافئین است. شما می‌توانید برای کاهش علائم ترک کافئین از روش‌های زیر استفاده کنید:

• مصرف کافئین را به تدریج کاهش دهید، زیرا این کار ممکن است باعث ایجاد تغییرات قابل توجهی در شیمی مغز شود و در نتیجه بر خلق و خوی افراد، توانایی شناختی و سلامت فیزیکی تاثیر خواهد گذاشت.
• سعی کنید تا یک جایگزین مناسب برای کافئین پیدا کنید.
• داشتن خواب کافی می‌تواند باعث کاهش خستگی شود، در نتیجه احساس آرامش می‌تواند به کاهش وابستگی بدن به کافئین کمک کند.
• نوشیدن آب را به منظور هیدراته بودن بدن فراموش نکنید؛ از دست دادن آب بدن می‌تواند منجر به سردرد و خستگی شود.

چه مقدار از کافئین برای مصرف، زیاد است؟

دستورالعمل‌های غذایی مردم آمریکا در سال‌های 2015 تا 2020 میلادی نشان می‌دهد که بزرگسالان نباید بیشتر از 400 میلی‌گرم کافئین در روز به منظور جلوگیری از عوارض جانبی استفاده کنند؛ این میزان معادل تقریبی چهار فنجان قهوه است. یکی از مطالعات انجام‌شده بر روی 24808 نفر درباره روند تغذیه کافئین میان بزرگسالان در سال‌های 2001 تا 2010 میلادی نشان داد که مصرف کافئین روزانه آن‌ها به طور متوسط در بازه 122 تا 226 میلی‌گرم بود؛ این میزان در بازه توصیه‌شده بوده و مشکلی ندارد، همچنین نویسندگان این مطالعه، مصرف کافئین را تا 1329 میلی‌گرم و 756 میلی‌گرم هم ثبت کرده‌اند.

جمع‌بندی

کافئین محرک سیستم عصبی مرکزی بوده و مصرف منظم آن می‌تواند شیمی مغز انسان را تغییر دهد که در نتیجه باعث واکنش‌های جسمی و روحی بدی همانند سردرد و اضطراب خواهد شد. این ماده به طور مستقیم می‌تواند اثرات آدنوزین (انتقال‌دهنده عصبی) را که موجب خستگی و خواب آلودگی می‌شود را مهار کند. سندرم ترک کافئین یک نوع بیماری شناخته‌شده پزشکی بوده و زمانی رخ می‌دهد که افراد مصرف کافئین را به طور ناگهانی کاهش یا قطع کرده باشند؛ نشانه‌ها از یک روز بعد آغاز می‌شوند و می‌توانند تا یک هفته و حتی بیشتر از آن ادامه داشته باشند. کاهش تدریجی مصرف کافئین در طول چند هفته می‌تواند باعث از بین رفتن علائم ترک کافئین شود.